370 likes | 607 Views
Montessori opvoeding en onderwijs in de 21 e eeuw. 1907-2011 Drs. E. Westra-Mattijssen www.montessori.nl. 103 jaar montessorionderwijs. IN NEDERLAND 44 peuterspeelzalen 160 basisscholen 24 voortgezetonderwijs 9 opleidingen en begeleidingsdiensten.
E N D
Montessori opvoeding en onderwijs in de 21e eeuw 1907-2011 Drs. E. Westra-Mattijssen www.montessori.nl
IN NEDERLAND44 peuterspeelzalen160 basisscholen24 voortgezetonderwijs9 opleidingen en begeleidingsdiensten
SLEUTELBEGRIPPENZelfstandigheidzelfredzaamheidzelfdiscipline / verantwoordelijkheid
UITGANGSPUNTEN MONTESSORI OPVOEDING • Actief zoeken naar het potentieel van kinderen • Maximale ontwikkeling stimuleren
Montessori sprak over: Perioden van groei • 0 tot 6 jaar: periode van schepping 0-3 jaar: de schepper: absorberende geest 3-6 jaar: de ontdekker: bewuste ordening • 6-12 jaar: periode van verkenning en van wetenschap 6-9 jaar: de verkenner: stabiliteit, kennisverwerving 9-12 jaar: de wetenschapper: rust en helderheid
En over: Gevoelige perioden • Voor het bewegen • Voor het waarnemen • Voor de taal • Voor kennisverwerving • Voor creativiteit • Voor socialiteit • Voor moraliteit
Hoe kun je kinderen helpen? Wat kunnen kinderen zelf? Help mij het zelf te doen
Kiezen op school Kiezen thuis Wat voor werk Welk tempo Hoelang In welke volgorde Waarmee speel ik Wat doe ik aan Welke taak doe ik Waar zorg ik voor Zelf 1: alle opvoeding is zelfopvoeding
Grenzen van de keuzevrijheid • Het eigen belang/veiligheid wordt geschaad • Het sociale belang/veiligheid wordt geschaad “Een gedisciplineerd mens is meester over zichzelf”
Zelf 2: groeien van innerlijke naar uiterlijke orde • Van onbewuste naar bewuste orde Door: Goed waarnemen Veel bewegen Veel spreken en luisteren Verwerven van culturele vaardigheden Verkeren in sociale en morele situaties
orde • Innerlijke orde en coördinatie van de bewegingen: concentratie • Het handelend kind bevrijdt zich: kan werken • Het genormaliseerd kind: spontane discipline voortdurend werkzaamheden sociaal gevoel en gedrag
Zelf 3: zelfverantwoordelijke zelfbepaling • Kind is van nature actief in onderzoek van zichzelf en de omgeving • Leert om te gaan met grenzen • Zelfstandigheid als ‘vrijheid in gebondenheid’ • Verschillen bepaald door eigen (endogene) factoren en exogene factoren
samengevat • Zelf kiezen • Zelf zorgen voor orde • Zelf verantwoordelijk zijn
Montessori : • Voorbereide omgeving • Specifiek materiaal • Speciaal gedrag van volwasenen
OUDERS/VERZORGERSaffectie • Spontaan en gepland stabiliteit • Zekerheid en ritme eerlijkheid • Rolmodel zijn
DE ONTDEKKING VAN HET KIND: TOEN EN NU TOEN: BEGIN 20e EEUW Het kind had geen eigen status, men onderscheidde geen kindertijd NU: BEGIN 21e EEUW Het kind heeft zeer veel eigen status (rechten van het kind 1989) maar vaak als volwassene in zakformaat, kindertijd is kort
Geven we voldoende ruimte? 1: kiezen van vrienden 2: kleding keuze 3: haardracht 4: hobby / clubs 5: eten 6: broodbeleg 7: invullen van voor- en naschoolse tijd 8: bedtijd 9: besteding van het weekend 10: speelplaatsen in huis 11: honoreren van verlanglijst 12: inrichting van eigen kamer 13: zakgeldbesteding
Geef 0, 1 of 2 punten • 0 - 12 13 punten: matige ruimte • 12 - 20/21 punten: voldoende ruimte • 21 - 25 / 26 punten: (te) veel ruimte
Signaleren Gericht observeren Diagnosticeren Begeleiden Afwachten Inwijden/ingrijpen Evalueren Vragen stellen Feedback geven registreren Afwachten Ingrijpen Ik-boodschappen Vertellen van gewenst gedrag Herinneren/controleren Saamhorigheid en waardering uitspreken Afspraken en regels bepalen en aanpassen Beslissingen nemenleraren en ouders
Montessori: belonen en straffen zijn uit den bozebelonen en straffen zoveel mogelijk overbodig maken door op tijd juiste beslissingen te nemenbelonen en straffen wakkeren machtstrijd aan, vanuit een ongelijkwaardige situatienooit werk laten doen voor een beloning of niet ervoor straffenwel altijd bemoedigen of indien nodig afzonderen
Het kind in het gezin • Maakt deel uit van het gezin als systeem, dmv taken • Leeft met afspraken en regels • Heeft ruimte voor eigenheid van de ontwikkeling en prestaties • Kan persoonlijke behoefen uiten en overlegt over uitzonderingen
Het kind op school • Doet onderzoek • Gaat op zoek naar verbanden • Toont verbeeldingskracht • Toets zijn eigen kennis • Draagt verantwoordelijkheid voor de kennis (cognitief / sociaal / moreel)
DE OPBRENGST CITAAT MARIA MONTESSORI: “Aldus beschermd zal het kind uitgroeien tot een ethisch volwaardige volwassene die door zijn persoonlijkheid mee kan bouwen aan een nieuwe samenleving. In het kind zelf liggen de potenties besloten”
VERWONDERING NIEUWSGIERIGHEID EN EEN ONDERZOEKENDE HOUDING
Ik wens alle kinderen in het montessorionderwijs toe dat ze zo mogen groeien. Els Westra