Światowy ład informatyczny. Wybrane zagadnienia

2. Światowy ład informatyczny. Wybrane zagadnienia Wykłady akademickie w roku akademickim 2005/2006 Kulturoznawstwo, studia stacjonarne i niestacjonarne 2

3. Informacja o prowadzącym zajęcia: Doc. dr habil. Andrzej Kocikowski Wydział Nauk Społecznych UAM ul. Szamarzewskiego 89 Pracownia Komunikacji Multimedialnej WNS UAM (nowy budynek dydaktyczny, p. 6) Instytut Kulturoznawstwa UAM (budynek AB, pokój 22 i 21) tel.: (61) 829 2097 (p. 6, bud. „E”), (61) 829 2229 (sekretariat Instytutu). Dyżur: poniedziałek, 11:00 - 13:00, wskazana sobota i niedziela zjazdowa. Korespondencja elektroniczna: kocias@wns.amu.edu.pl; http://mumelab01.amu.edu.pl/ 3

4. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) Przegląd i charakterystyka usług (serwisów) sieciowych. 4

5. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) PROTOKÓŁ KOMUNIKACYJNY TCP/IP TCP/IP - akronim nazwy Transmission Control Protocol/Internet Protocol „Protokół TCP/IP - „wół roboczy” połączeń zdalnych ...” Źródło: Sportack, M., Sieci ..., s. 393-394 Warstwy protokołu TCP/IP: 1. warstwa zastosowań (telnet, FTP, e-mail) 2. warstwa transmisji (TCP, UDP) 3. warstwa internetu (IP) 4. warstwa sieciowa (Ethernet) UDP - akronim User Datagram Protocol 5 Gawiejnowicz, Wstęp ..., s. 176

6. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) NCP (Network Control Protocol – 1970, potem TCP (Transmission Control Program – 1974), wreszcie IP (Internet Protocol – między 1974 a 1978). ARPANET MILNET BITNET DECNET NSFNET ............... RELCOM (Moskwa) 6

7. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) Przegląd i charakterystyka usług (serwisów) sieciowych. 7

8. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) POCZTA ELEKTRONICZNA TELNET FTP USENET GRUPY DYSKUSYJNE LISTY DYSKUSYJNE IRC WWW 8

9. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) Archie (1990) Gopher (1991) „(...) The name ICQ is a play on the phrase "I seek you” (...)”. Źródło: Wikipedia [ICQ - Izrael, 1996] ARPANET; akron. nazwy Advanced Research Projects Agency-net 9

10. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) Gawiejnowicz:”(...) rok 1972 - początek Internetu (...)” POCZTA ELEKTRONICZNA - usługa pozwalająca na wymianę korespondencji w Internecie (jedna z najstarszych usług sieciowych). Skrót angielsko-języcznej nazwy electronic mail używany jest powszechnie dla oznaczenia tej usługi - email, e-mail. 10

11. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) 1. Archiwum korespondencji dostarczonej (mailbox In); 2. Archiwum korespondencji ekspediowanej (mailbox Out); 3. Archiwum specjalnego przeznaczenia - kosz na „śmieci” (Trash) 1. Dotrzeć do własnej skrzynki pocztowej -- ‘archiwum korespondencji dostarczonej’ – sprawdzić, czy nadeszły jakieś listy, przeczytać je; 2. Odpowiedzieć na niektóre lub wszystkie listy, przygotować i wysłać swoje – nowe listy (wysłane listy trafiają do ‘archiwum korespondencji ekspediowanej’); 3. Wyrzucić niepotrzebną korespondencję do kosza. 11

12. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) - poczta wewnętrzna dostępna tylko dla zarejestrowanych, pełnych użytkowników danego hosta (używane są pełne terminale, w tym pełne terminale zdalne korzystające z linii specjalnych lub/i linii telefonicznych); - poczta wewnętrzna (host) i zewnętrzna w ramach danej LAN lub WAN dostępna tylko dla zarejestrowanych, pełnych użytkowników danego hosta ( ... ); - poczta wewnętrzna (host) i zewnętrzna w ramach danej LAN lub WAN oraz z dowolną LAN i WAN dostępna tylko dla zarejestrowanych, pełnych użytkowników danego hosta ( ... ); - poczta wewnętrzna z dostępem ograniczonym dla “niepełnych” użytkowników danego hosta (używane są quasi-terminale zdalne w formie mikrokomputerów korzystające z modemów i linii telefonicznych); - poczta wewnętrzna (host) i zewnętrzna w ramach danej LAN lub WAN z dostępem ograniczonym dla “niepełnych” użytkowników danego hosta ( ... ); - poczta wewnętrzna (host) i zewnętrzna w ramach danej LAN lub WAN oraz z dowolną LAN i WAN z dostępem ograniczonym dla “niepełnych” użytkowników danego hosta ( ... ); 12

13. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) TELNET: 1. usługa sieciowa pozwalająca uruchamiać tzw. ‘sesje’ na komputerach (hostach) ‘odległych’ (host odległy: ang. remote machine, remote host); 2. program umożliwiający zdalną pracę na innym (odległym) komputerze w sieci. 13

14. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) 1. postanowił umożliwić użytkownikom własnego hosta sięganie do zasobów innych hostów – mamy wtedy do czynienia z oprogramowaniem które nazwać można klientem-telnetu; 2. postanowił udostępnić zasoby własnego hosta użytkownikom innym hostów – mamy wtedy do czynienia z oprogramowaniem typu serwer-telnetu. istota pracy z telnetem sprowadza się do przeniesienia naszego terminala – za pośrednictwem hosta lokalnego – do hosta odległego i rejestrowaniu się gdzieś tam daleko jako pełnoprawny użytkownik, który wykorzystuje odległe zasoby dokładnie tak, jak gdyby znajdowały się w jego hoście lokalnym. 14

15. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) FTP - akronim angielskojęzycznej nazwy File Transfer Protocol. Nazwa dotyczy jednej z usług sieciowych związanej z kopiowaniem danych (plików) z jednego komputera na inny. 1. postanowił umożliwić użytkownikom własnego hosta sprowadzanie (pobieranie) plików z innych hostów bądź ekspediowanie plików z własnego hosta na hosty inne – mamy wtedy do czynienia z oprogramowaniem które nazwać można klientem-FTP; 2. postanowił umożliwić użytkownikom innych hostów pobieranie plików znajdujących się w przeznaczonej do tego celu przestrzeni własnego hosta, bądź (i) postanowił umożliwić użytkownikom innych hostów transferowanie plików do przeznaczonej do tego celu przestrzeni własnego hosta – mamy wtedy do czynienia z oprogramowaniem typu serwer-FTP. 15 ‘download’ -- ‘upload’

16. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) Wykaz literatury uzupełniającej listę bazową: Duch, Włodzisław (1997), Fascynujący świat programów komputerowych. NAKOM. Gawiejnowicz, Stanisław (1998), Wstęp do systemów operacyjnych. WN UAM. Marciszewski, Witold (1995), Tajniki Internetu. WIKIPEDIA, hasła: electronic mail, telnet, FTP, USENET (i pochodne) 16

17. Wykład nr 8 ELEMENTARIUM SIECIOWE (IV) W związku z wykładem nr 8 pojawić się mogą - m. in. - następujące kwestie egzaminacyjne: 1. Czy korespondencja elektroniczna może być realizowana bez sieci komputerowych? 2. Kiedy wprowadzono pocztę elektroniczną w sieciach komputerowych? 3. Które serwisy sieciowe powstały jako pierwsze? 4. Z jakim serwisem kojarzysz pracę na hoście odległym? 5. Z jakiej usługi korzystasz sprowadzając ‘plik z Sieci’ i zapisując go na dysku twardym własnego komputera? 6. Kiedy pojawiły się pierwsze mikrokomputery? 7. W którym roku IBM przedstawił konstrukcję mikrokomputera klasy PC? 8. Z czym kojarzysz nazwę BITNET, NSFNET, DECNET? 9. Co przechowywane jest w archiwum ‘mailbox In’? 17

18. UZUPEŁNIENIA

19. Wykład nr 8 Komputery z pierwszego udanego połączenia (październik 1969) znajdowały się w następujących miastach USA: Los Angeles, Santa Barbara, Menlo Park, Salt Lake City Z notatek sporządzanych podówczas przez uczestników tego epokowego wydarzenia wynika, iż pierwszy pomyślny transfer miał miejsce 25 października 1969 roku. Porównaj: http://www.computerhistory.org/exhibits/internet_history/; http://www.cybergeography.org/atlas/historical.html; http://www.ziplink.net/~lroberts/InternetChronology.html. Kwerenda z dnia 20 czerwca 2004 r. dystans między Los Angeles a Salt Lake City wynosi około 1100 km, między Los Angeles a Menlo Park około 700 km, między Menlo Park a Salt Lake City – 1200 km; najbliżej miały do siebie komputery ulokowane w UCLA i UCSB –niewiele ponad 150 km.

20. Wykład nr 8 Komputery tworzące sieć ALOHA wykorzystywały radiowe łącza transmisyjne w paśmie UKF, co pozwala tę sieć rozległą nazywać bezprzewodową. Do zespolenia jej z ARPANET-em użyto łącz satelitarnych

21. To jest ostatni slajd prezentacji