Tradycja, nowoczesność i innowacyjność w lecznictwie uzdrowiskowym naszych czasów

1. Tradycja, nowoczesność i innowacyjność w lecznictwie uzdrowiskowym naszych czasów • Prof.dr hab. Irena Ponikowska • Katedra Balneologii i Medycyny Fizykalnej Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy • Uzdrowiskowy Szpital Kliniczny w Ciechocinkuwww.balneoklinika.com

2. Uzdrowiskowy Szpital Kliniczny w Ciechocinku • Katedra Balneologii i Medycyny Fizykalnej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Collegium Medicum w Bydgoszczy

3. Plan wykładu • Historyczna i współczesna medycyna uzdrowiskowa, definicje • Rola i zadania lecznictwa uzdrowiskowego we współczesnej medycynie • Kierunki transformacji w polskim lecznictwie uzdrowiskowym • Zmiany i wymogi współczesnej med.uzdr. • Niekorzystne kierunki zmian i zagrożenia • Postępy polskiej medycyny uzdrowiskowej • Podsumowanie

4. Współczesna medycyna uzdrowiskowa- definicja(1) • To dziedzina wiedzy medycznej obejmująca całokształt działalności prowadzonej w uzdrowisku ukierunkowanej na udzielanie świadczeń zdrowotnych, opartych przede wszystkim na swoistych metodach leczniczych • Medycyna uzdrowiskowa obejmuje: balneoterapie, klimatoterapie, fizykoterapię balneochemię, mikrobiologię i geologię uzdrowiskową

5. DEFINICJA ( 2)Balneologia i medycyna fizykalna To dziedzina wiedzy medycznej zajmująca się badaniem oraz zastosowaniem do praktyki naturalnych metod leczniczych i czynników fizycznych do leczenia, prewencji i rehabilitacji chorób przewlekłych Irena Ponikowska

6. Definicja (3) Medical Spa w uzdrowisku • Jest to działalność rekreacyjna, regeneracyjna, wypoczynkowa, profilaktyczna i kosmetyczna prowadzona w uzdrowisku, wykorzystująca elementy medycyny uzdrowiskowej w celu poprawy stanu zdrowia i atrakcyjnego wyglądu

7. TWÓRCY BALNEOLOGII Marcin z Miechowa (1552): rozprawa o wodolecznictwie Józef Struś (1555) z Poznania: praca o wpływie kąpieli na tętno  Wojciech Oczko (1578): pierwsze dzieło w językupolskim „Cieplice”Ojciec Balneologii Polskiej Erazm Sykst (1617): drugie dzieło w języku polskim olecznictwie uzdrowiskowym • Główna gałąź medycyny w XIX i XXwieku • Aktualnie- dziedzinakomplementarna,integracyjna Prissnitz Kneipp PROFESOROWIE G E. Korczyński GA. Sabatowski G Zenon i Zbigniew Orłowscy G J. Żniniewicz G J. Dietel Współcześni badacze (okres powojenny) Prof. Jankowiak Prof. Konarska Ks. Kneipp

8. Rola lecznictwa uzdrowiskowego dawniej i dziś • XIX i XX wiek-główna dziedzina medycyny • Aktualnie- dziedzina komplementarna, integracyjna Ks. Kneipp

9. Współczesna medycyna uzdrowiskowa TRADYCJA NOWOCZESNOŚĆ

10. Rola lecznictwa uzdrowiskowego we współczesnej medycynie 1.Wspomagająca i intensyfikująca, koordynująca inne metody leczenia zachowawczego i operacyjnego 2. Profilaktyczna i promująca zdrowie 3. Usprawniająca i doskonaląca funkcje ustrojowe poprzez zwiększenie zdolności do samoobrony organizmu 4. Rehabilitacyjna (balneorehabilitacja) w zakresie ch.układu ruchu i kardiologii

11. Miejsce lecznictwauzdrowiskowego w udzielaniu świadczeń w szpitalu uzdrowiskowym • Leczenie i rehabilitacja chorych bezpośrednio po leczeniu szpitalnym (głównie stany pooperacyjne) • Leczenie uzdrowiskowe zamiast leczenia szpitalnego (w dziedzinach zachowawczych)

12. Zadania medycyny uzdrowiskowej • 1. Leczenie chorób przewlekłych o charakterze komplementarnym (uzupełniające, intensyfikujące) • 2. Profilaktyka pierwotna i wtórna • 3. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna • 4. Balneorehabilitacja

13. Główne zalety metod balneoterapeutycznych • Skuteczne, łatwo dostępne • tanie • nie inwazyjne • wykazują efekty lecznicze o przedłużonym działaniu • nie wywołują skutków ubocznych • mają charakter fizjologiczny i holistyczny, integracyjny

14. Rehabilitacja uzdrowiskowa • wczesna rehabilitacja realizowana w ramach programów leczniczych • balneorehabilitacja szpitalna • rehabilitacja w ramach prewencji przedrentowej

15. Profilaktyka uzdrowiskowapierwotna Dla kogo jest wskazana: • osobom z czynnikami ryzyka • osobom zdrowym z obciążeniem dziedzicznym chorobami (cukrzyca, zawał serca, udar mózgu) • osobom zdrowym, zmęczonym, przepracowanym, zestresowanym

16. Profilaktyka uzdrowiskowawtórna U osób chorych wpływa na: • zahamowanie naturalnego rozwoju choroby • zapobieganie powikłaniom choroby, poprawę jakości życia • poprawę sprawności fizycznej i psychicznej

17. Małe koszty, duża opłacalność lecznictwa uzdrowiskowego • Koszt 21 dniowego leczenia uzdrowiskowego odpowiada kosztom 1 dnia na oddziale OIOM • Zmniejszenie zużycia leków (na nadciśnienie, p/bólowych, p/reumatycznych, uspakajających, insuliny i innych

18. Złowrogie skutki farmakoterapii • W wyniku ubocznych skutków farmakoterapii umiera rocznie w USA 140 tys osób ( wg JAMA) • Wydatki związane z leczeniem następstw niepożądanego działania leków wynoszą 6- 17% wszystkich wydatków na opiekę zdrowotną w USA (Pharmacoepidemiology)

19. Kaskadowe przepisywanie leków • Stosowanie leków z powodu choroby podstawowej • Powstawanie chorób będących skutkiem ubocznym farmakoterapii • Stosowanie leków na choroby wywołane lekami • ( np. sterydy-cukrzyca sterydowa-leki p)cukrzycowe)

20. Kierunki transformacji w uzdrowiskach 1.Medycyna uzdrowiskowa 2. Rozwój działalności rekreacyjno-wypoczynkowej (hotele, spa, wellness)

21. AKTUALNE ZMIANY I WYMOGI WE WSPÓŁCZESNEJ MEDYCYNIE UZDROWISKOWEJ

22. Zmiany w lecznictwie uzdrowiskowym (1)-system zarządzania • Kierunki pozytywne • poprawa jakości zarządzania • zdobywanie certyfikatów jakości • poprawa jakości usług zgodnie z wymogami pacjenta • Kierunki negatywne: • preferowanie świadczeń niemedycznych • dążenie za wszelką cenę do zaspokajania wymagań klienta

23. Zmiany w lecznictwie uzdrowiskowym (2) - postęp techniczny (aparatura) Korzyści: • poprawa efektywności terapii • poprawa bezpieczeństwa dla chorych i personelu • zwiększenie komfortu wykonywania zabiegów • wzbogacenie w nowe rodzaje zabiegów • zmniejszenie kosztów eksploatacyjnych • poprawa estetyki

24. Nowoczesność aparatury- strony negatywne • Rezygnowanie z indywidualnego doboru parametrów na rzecz pakietów i programów • Rezygnacja z istotnych walorów procedury na rzecz wygody stosowania • Zaopatrywanie się w nowe aparaty często nie przebadane klinicznie o małej skuteczności • * Nowe procedury i urządzenia powinny być przebadane klinicznie w kompetentnym ośrodku naukowym

25. Nowe regulacje unijne w dopuszczaniu wyrobów do obrotu • Dyrektywa dla wyrobów medycznych 93/42/EEC- ulega zmianie • Nowa dyrektywa 2007/47/EC- stawia wymagania przeprowadzenia oceny klinicznej dla wszystkich wyrobów medycznych, ocena ta może opierać się też na krytycznej analizie wyników wszystkich dotąd przeprowadzonych badań klinicznych; po wprowadzeniu do obrotu obowiązuje prowadzenie dalszych obserwacji klinicznych

26. Wymogi naukowe współczesnej medycyny Konieczność prowadzenia badań zgodnie z zasadami EBM, w tym celu niezbędne jest: • powołanie Krajowego Centrum Medycyny Uzdrowiskowej • powołanie ośrodków naukowo-badawczych w uzdrowiskach, prowadzących badania zgodnie z projektem badawczym • stworzenie warunków do prawidłowej kwalifikacji chorych do programu badawczego

27. Zmiany wynikające z przyczyn epidemiologicznych (3) Zmiany w zapotrzebowaniu na usługi medyczne w określonych profilach: • zmniejszenie zapotrzebowaniana leczenie w: • Chorobach układu trawienia • Chorobie Heinego Medina • Chorobach dziecięcych (generalnie) • Ozena • Krzywica • koklusz, inne

28. Zmiany wynikające z aktualnych potrzeb medycznych (4) Zwiększenie zapotrzebowania na leczenie chorób: • kardiologicznych i angiologicznych • układu ruchu • metabolicznych (cukrzyca, otyłość) • pulmonologicznych • chorób wieku podeszłego (wyż demograficzny)

29. Choroby nie leczone dotąd w uzdrowisku o dużym rozpowszechnieniu – nowewyzwania 1. Choroby nowotworowe 2. Choroby psychiczne (wybrane jednostki chorobowe) 3. Stres pourazowy, zwłaszcza katastroficzny 4. AIDS, WZW 5. Stany po przeszczepach narządów( nerki, wątroba, trzustka, szpik kostny) 6. Krańcowa niewydolność nerek-dializoterapia

30. Nowoczesność-nowe technologie terapeutyczne w medycynie uzdrowiskowej • Krioterapia ogólnoustrojowa • Ciepłolecznictwo ogólne wykorzystujące promieniowanie IR • aparatura do terapii łączonej • Hiperbaria • Fotodynamika • Halloterapia (Inhalacje solne w komorze solnej) • Biofotonika

31. Niekorzystne kierunki zmian w lecznictwie uzdrowiskowym • zamiana zakładów leczniczych na typowe hotele • zastępowanie funkcji leczniczych usługami rekreacyjnymi • wprowadzanie do zakładów lecznictwa uzdrowiskowego metod niekonwencjonalnych • obniżenie jakości usług medycznych • rezygnacja z monitorowania leczenia • samowolne wprowadzanie profilów leczniczych, bez spełnienia warunków

32. Niekorzystne kierunki rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego(2) • Nadmierne zagęszczenie obiektów nie tylko leczniczych w strefie A • Zanieczyszczenie środowiska • Nadmierny hałas,powszechne dyskoteki • Nadmierna urbanizacja uzdrowisk, zatracenie charakteru i klimatu uzdrowiska • Zmiany priorytetów świadczonych usług w uzdrowiskach( coraz mniej leczenia, coraz więcej wczasów)

33. Zalecane kierunki zmian w szpitalach uzdrowiskowych • dokładne określenie zadań i profilu specjalistycznego (leczenie rehabilitacja),wytworzenie marki szpitala • poprawa finansowania • optymalny czas leczenia • poprawa jakości usług zdrowotnych • zmiana systemu kierowania i kwalifikowania • akredytacja

34. Zmiana systemu kierowania do szpitali uzdrowiskowych Kierowanie Lekarz do lekarza (bez pośrednika) Zalety: • kierujący przestaje być anonimowy • zlikwiduje się pustostanie • zmniejszy lub wyeliminuje się błędy w kierowaniu • skróci lub wyeliminuje kolejki • kwalifikowanie w uzdrowisku Lekarz kierujący • Szpital • Klinika • Poradnia specjalistyczna • Lekarz rodzinny BEZ POŚREDNIKA! Lekarz uzdrowis-kowy

35. Wskazane kierunki rozwoju sanatorium • Prowadzenie profilaktyki, eliminowanie czynników ryzyka • Leczenie chorób wieku podeszłego (zakłady opieki długoterminowej) • Leczenie stacjonarne chorób przewlekłych o małym zaawansowaniu

36. Zmiany w systemie kierowania do sanatorium • Stworzyć należy system umożliwiający wybór przez pacjenta miejsca i czasu leczenia w sanatoriach w Polsce • System ten powinien jednak uwzględniać profile i wskazania lecznicze

37. Poważne zagrożenia dla medycyny uzdrowiskowej (1) Niskie finansowanie Skutki: • a) mały zakup świadczeń zdrowotnych • b) niskie ceny świadczeń • c) preferowanie zakupu świadczeń tańszych i gorszej jakości Skutki: likwidacja zakł. lecz. uzdr. zamiana na hotele

38. Poważne zagrożenia dla medycyny uzdrowiskowej (2) Nieprawidłowy, przestarzały system kwalifikowania chorych,nieprawidłowa prywatyzacja *Skutki: ciężej i lżej chorzy czekają w tej samej długiej kolejce,szpital nie może pełnić swoich zadań *Nieprawidłowa prywatyzacja-zmiana funkcji

39. Poważne zagrożenia dla medycyny uzdrowiskowej (3) • Hamowanie rozwoju naukowego, w związku ze złą dystrybucją skierowań przez NFZ nie uwzględniającą potrzeb naukowych

40. Wellness • Jest to filozofia życia zmierzająca do bycia zdrowym • Uwzględnia obecne trendy: • zdrowego życia • atrakcyjnego wyglądu

41. Wellness, ośrodki spa Powinny oferować różne formy zdrowego stylu życia: - zdrowe żywienie - żywienie dietetyczne, w tym dietę śródziemnomorską • aktywność fizyczną • relaks • rekreacje • kosmetykę ciała

42. Osrodki spa w Uzdrowisku-kierunki zmian • Wprowadzić sensowną, prawidłową filozofię działalności • Wyodrębnić spośród ośrodków spa grupę Medical Spa spełniającą określone kryteria

43. Postępy w polskiej medycynie uzdrowiskowej(1) • Nowe metody balneologiczne i fizykoterapeutyczne mające podstawy naukowe • Usprawnienie i unowocześnienie oraz weryfikacja starych metod • Renesans dawnych metod w „nowej oprawie technicznej” • Nowe programy lecznicze • stała weryfikacja wskazań i przeciwwskazań do leczenia uzdrowiskowego

44. Postępy w dydaktyce lekarzy(1) • Systematyczne prowadzenie szkolenia specjalizacyjnego opartego na nowych zasadach edukacyjnych • Permanentne szkolenie się lekarzy- system punktacji edukacyjnej • Uzupełniające szkolenie w zakresie podstaw medycyny uzdrowiskowej dla lekarzy uzdrowiskowych nie podejmujących specjalizacji

45. Postępy w dydaktyce lekarzy(2) • Wydawanie nowych podręczników zawierających współczesną wiedzę • Wydawanie własnego,wysokiej jakości kwartalnika „Balneologia Polska” • Organizowanie kongresów naukowych z udziałem gości zagranicznych z całego świata

46. koszyk świadczeń zdrowotnych Pełna baza świadczeń uzdrowiskowych (katalog świadczeń): 183 pozycji klasyczne (koszyk świadczeń gwarantowanych)- 164 relatywne (potencjalnie przydatne)- 19 świadczeń negatywne(nie przydatne)- 10

47. Podsumowanie- rozwój lecznictwa uzdrowiskowego potrzebą naszych czasów Ponieważ: • 1. Oferuje usługi skuteczne, tanie i łatwo dostępne, bez skutków ubocznych,nieinwazyjne • 2. Zajmuje się chorobami przewlekłymi, których występowanie będzie stale wzrastać a więc i potrzeby lecznicze • 3. Będzie wzrastać zapotrzebowanie w związku ze wzrostem świadomość zdrowotnej i zamożnością społeczeństwa • 4. Jest to najlepsza forma profilaktyki i promocji zdrowia • 5. Stwarza warunki do leczenia chorych w wieku podeszłym • 6. Ma istotny wpływ na zdrowie społeczeństwa

48. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ