OBEZİTENİN NEDEN OLDUĞU SAĞLIK SORUNLARI

1. BURSA HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜBULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR ve PROGRAMLAR ŞUBESİ OBEZİTENİN NEDEN OLDUĞU SAĞLIK SORUNLARI Dr.Handan SARIOĞLU

2. Obezite artık basit bir estetik sorun değil,ciddi sonuçlara yol açabilen bir hastalık olarak kabul edilmektedir • Genel olarak obezitenin KVS ile ilişkili mortaliteyi4 Kanser ile ilişkili mortaliteyi2 Tüm sebeplere bağlı mortaliteyi 6-12 kat arttırdığı izlenmiştir

3. OBEZİTENİN NEDEN OLDUĞU SAĞLIK SORUNLARI • Metabolik sendrom • Tip 2 DM • HT • Dislipidemi • Koroner arter hastalığı • Osteoartrit,kas-iskelet sistemi problemleri • İnme • Kanser(endometriyum,meme,mesane,prostat…) • Uyku apne sendromu • Astım,solunum zorluğu • Gastroözefagial reflü,safra kesesi hastalıkları,karaciğer yağlanması • Gebelik komplikasyonları • Menstürasyon düzensizlikleri, aşırı kıllanma, infertilite • Ameliyat risklerinde artış • Ruhsal sorunlar(anoreksiya nevroza, blumia nevroza,gece yeme send) • Toplumsal uyumsuzluklar

4. MEKANİZMA • Adipoz dokunun işlevi; lipid depolamak ve endokrin fonksiyonlarda bulunmaktır • Adipokin denilen bir takım molekülleri üreterek kan dolaşımına vermektedirler • Adipokinler; metabolik organların ve beynin değişen metabolik gereksinimlerine yanıt oluşturmasında rol almaktadır • Leptin,adinopektin ve pro-inflamatuar moleküller en önemli adipokinlerdir

5. Bir çok adipokin ve diğer kimyasal mediatörler(tümör nekroz faktör alfa,interlökin 6,lipoprotein lipaz….) obez hastalarda yüksek konsantrasyonda bulunur • Bunların tümü pro-inflamatuar ve protrombotik bir durum yaratarak başta KVS olmak üzere tüm sistemler üzerinde olumsuz etkiler gösterir ENDOTEL HASARI SONUÇ DAMAR DÜZ KAS HİPERTROFİSİ

6. DİYABET VE OBEZİTE TURDEP II ye göre ülkemizde Tip 2 DM sıklığı %13.7 • DM ‘li hastaların %80 i şişman kişiler Kan şekerini hormon insülindir Obezite Pankreasta yapılan insülinin etkisini zayıflatır İnsüline karşı bir direnç oluşumuna neden olur • Obezite derecesi arttıkça, DM gelişme riski de

7. OBEZİTE VE HİPERTANSİYON • Hipertansif hastaların 1/3-2/3 ü obez • Obezlerde HT gözlenme olasılığı 3 kat fazla • Framingham çalışma verileri; hipertansif erkeklerin%70, kadınların %60’ından fazlasının obez olduğunu bildirmekte Aynı çalışma sonuçlarına göre; ideal kilonun %20 üzerinde HT gözlenme olasılığı 8 kat artmaktadır • 4,5 kilo almakla sistolik basınç erkeklerde 4.4 mmHg, kadınlarda 4,2 mmHg artar • Kan Basıncı =Kardiyak Debi x Periferik Vasküler Direnç • Obez insanlarda her ikisi de artmıştır • Kan basıncı ile kilo arasında doğru orantılı bir korelasyon vardır

8. Obezlerde aritmi ve ani kardiyak ölüm sıklığında artış söz konusudur • Obezlerde ani ölümün ölümcül aritmi • Framigham çalışmasına göre ; ani kardiyak ölüm obez kadın ve erkeklerde 40 kat daha yüksek En sık nedeni

9. OBEZİTE VE BÖBREK HASTALIKLARI Kronik böbrek hastalıkları için en önemli risk faktörleri • DM • HT • Obezite • Kalp damar hastalığı • Ailesinde böbrek hastalığı olanlar • Yaşlılar

10. Obeziteleptin ve adinopektin aracılığı ile başta sempatik sinir sisteminin • Renin anjiotensin aldesteron sistemi olmak üzere birçok sistemin aktivasyonu ile renal hasarlanma yaparken, benzer yollardan da hipertansiyona neden olmaktadır

11. OBEZİTE VE METABOLİK SENdrom Metabolik Sendrom • İnsülin direnci • Abdominalobezite • Glukozintoleransı veya DM • Dislipidemi • Hipertansiyon • Koroner arter hastalığı(KAH) gibi sistemik bozuklukların birbirine eklendiği ölümcül bir endokrinopatidir

12. Abdominal obezite Kadın > 88 cm Erkek > 102 cm Metabolik sendromdan korunma yolları yaşam tarzı düzene sokulmalı daha çok egzersiz yapılmalı az kalori alınmalı obezite, HT, DM, dislipidemi, kalp damar hastalığı açısından risk grubunda bulunanlar bir programa alınmalıdır

13. obezite ve gis • GÖR • GİS motilitesinde bozukluklar • İBS • Kolelitiyazis • Non alkolik steatohepatit • Akut pankreatit • GİS kanserleri(özefagus adeno ca, mide adeno ca, safra kesesi, pankreas, kolon, hepatoselüler ca)

14. OBEZİTE VE KANSER Obezitede adipoz doku artar Adipoz doku disfonksiyonu, OBEZİTE İnsülin direnci ADİPOKİN ve inflamatuar SİTOKİNin aşırı üretimi KARSİNOGENEZİS

15. Yapılan çalışmalar • Endometriyum • Meme • Over • Böbrek • Prostat • Özefagus • Mide • Kolon • gibi çok sayıda kanser ile obezite arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir

16. OBEZİTE VE GEBELİK

17. Gebelik ve doğum OBEZİTE Oligoanovula tuvarinfertilite komplik Menstrual düzensizlik

18. OBEZİTENİN DOĞURGANLIĞA NEGATİF ETKİLERİ • Adet düzensizliği • İnfertilite ihtimali artar • İnfertilite ile ilgili cerrahi girişimler artar • Düşük riski artar • Gebelikte tansiyon yükselmesine(preeklemsi ) neden olur • Gestasyonel diyabet oluşumu artar • Gebelik sırasında İYE riski artar • Bebeklerde omurilik ile ilgili gelişim bozuklukları (sıklıkla nöral tüp defekti,spina bifida) riski artar • Fazla kilolu bebek doğurma riski artar bebekte düşük kan şekeri buna bağlı beyin hasarı ve epilepsi nöbetleri • Doğum süresinin uzaması, doğum sonrası kanama miktarının artışı • Sezaryan endikasyonunda artış,doğum sonrasında ciltte dikiş yerlerinde yara infeksiyonu oluşumunda artış

19. LEPTİN

20. OBEZİTE VE İNFERTİLİTE • Aşırı şişmanlık kısırlık sebebidir • Fazla sayıdaki yağ hücresi östrojen dengesini bozar • Yüksek miktardaki östrojen,yumurtlamayı engellediği için kısırlığa neden olabilir • Erkeklerde vücut ağırlığının fazla olması testisleri ve sperm üretimini olumsuz etkiler,yağ dokusundan testosteronun östrojene dönüşümü artar ve buna bağlı sperm sayısı azalır • Şişman erkeklerde testis bölgesindeki yağ oranının fazla olması , o bölgedeki vücut ısısını yüksek tutar ve aşırı sıcak nedeniyle testis damarlarının genişlemesi sonucu sperm üretimi ve kalitesi azalabilir

22. UYKU APNE SENDROMU VE OBEZİTE • Uyku boyunca tekrarlayan üst hava yolu obstüriksiyonu epizotları ve sıklıkla kan oksijen saturasyonun düşmesi ile tanımlanır • Buna bağlı olarak uykuda aşırı horlama görülür • Uyku apnesi; aşırı kilolu, özellikle karın bölgesi yağlanması daha fazla ve boyunda yağlanma olan bireylerde daha çok görülür • Boğaz kaslarının aşırı rahatsızlanmasıyla birlikte üst solunum yollarının kısmi olarak tıkanması durumudur • Kardiovasküler hastalığın etyopatogenezinde ve ilerlemesinde rol oynar • KVS hastalıklarından sorumlu temel hemodinamik değişiklikler,intratorasik negatif basınç artışı,hipoksemi katekolamin salınımı

23. OBEZİTE VE EKLEM HASTALIKLARI • Obezite; VKİ’nin 30 kg/m2 den fazla olmasıdır • Vücutta birçok sistem bu durumdan etkilenmektedir • Kas-iskelet sistemi de etkilenen bölümlerin başında gelmektedir • Bel ağrısı toplumda hekime başvuru nedenlerinin başında gelir,özellikle abdominal obezitenin bel ağrısı sıklığını arttırdığı bilinmektedir • Lumber disk herniasyonu ve diz osteartrozu gelişiminde obezite bilinen bir risk faktörüdür • Teorik olarak;ekleme binen yük ne kadar fazla ise kıkırdak sorunları ve ağrı da o derecede fazla olur • Obez hastalarda eklem yüzlerinin aşınma hızları ve miktarları,normal kilolu hastalara göre daha fazladır • Obez hastalarda yük taşıyan eklemlerde osteoartroz da daha fazladır

24. SONUÇ • Dünyada giderek yaygınlaşan ve dünyanın en önemli sağlık sorunlarından biri haline gelen obezite, önlenebilir bir sağlık sorunudur • Obezite; yaşam kalitesini ve süresini anlamlı derecede etkilemektedir • Obezite; vücut sistemleri( endokrin sistem, KVS solunum sistemi, GİS, genitoüriner sistem, kas iskelet sistemi) ve psikososyal durum üzerinde yarattığı olumsuz etkilerden dolayı pek çok sağlık sorununa neden olmaktadır

25. Bu konuda en büyük önlem; halkı bilinçlendirmektir • Kilolu kişilerin;kalphastalıkları,HT ve DM gibi hastalıklar açısından risk altında olduklarını bilmeleri gerekmektedir • Bu hastalıkların oluşumunu engelleyecek yaşam tarzı değişiklerini gerçekleştirmeleri ile bu hastalıklardan korunmuş olacaklardır • Özellikle gelişmekte olan ülkelerde obeziteyle mücadele bir devlet politikası olmalı,yalnızca sağlık çalışanlarının ve Sağlık bakanlığının görevi olmamalıldır • Çocukluk döneminde verilecek eğitim ve kazandırılacak alışkanlıklar,gelecek nesillerin sağlıklı ve daha az hastalıklı olmasını sağlayacaktır

26. TEŞEKKÜRLER