Bilimsel Araştırmanın Yayına Dönüştürülmesi Sorunlar ve Öneriler

1. Bilimsel Araştırmanın Yayına Dönüştürülmesi Sorunlar ve Öneriler Prof.Dr. Cumhur ÇÖKMÜŞ Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü, Tandoğan 06100 ANKARA cokmus@science.ankara.edu.tr

2. Prof.Dr. Cumhur ÇÖKMÜŞ • EĞİTİM • AKADEMİK DENEYİM • YURT DIŞI DENEYİM ve İDARİ GÖREVLER

3. Bilimsel Araştırmanın Yayına Dönüştürülmesi Sorunlar ve Öneriler KAPSAM • Genel Bilgi • Anket Çalışması • Anket Formu • Anket Uygulaması • Veri Analizi • Değerlendirme ve Öneriler

4. ANKET FORMU A. KİŞİSEL BİLGİLER

5. ANKET FORMU(Devam-1) B. YAYIN İLE İLGİLİ BİLGİLER 1. İlk Yayınınızın Yapıldığı a.Yıl: …………………… b.Kaynak:( ) YL Tezi ( ) Doktora Tezi ( ) Proje ( ) Münferit c.Yer :( ) SCI/SSCI/AHCI Kapsamındaki Dergiler ( ) Diğer d.Makaledeki Konumunuz( ) Birinci isim ( ) İkinci isim ( ) Üçüncü isim ( ) 4 ve daha sonra 2. Tez Bilgileri Yüksek Lisans Tezi( ) Yayımlandı (yılı:………..) ( )Yayımlanmadı Doktora Tezi( ) Yayımlandı (yılı:………..) ( )Yayımlanmadı

6. ANKET FORMU(Devam-2) C. BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN (Tez, Proje, Münferit) YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGEL’LER NELERDİR? 01. ( ) Yabancı dil yetersizliği 02. ( ) Araştırmanın bilimsel düzey bakımından düşük olması 03. ( ) Tez danışmanının/Proje yöneticisinin yeterince yönlendirme yapmaması 04. ( ) Tez danışmanının yayın yapma konusunda yetersizliği 05. ( ) Yayın yapmaya teşvik edici düzenlemelerin olmaması 06. ( ) Yayın yapmaya zorlayıcı faktörlerin olmaması 07. ( ) Dergilerin ücret talep etmesi 08. ( ) Mevcut bilgilere ulaşmada teknik zorlukların olması 09. ( ) Mevcut bilgilere ulaşmada ekonomik zorlukların olması 10. ( ) Makale yazımı konusunda lisansüstü programlarda yeterince bilgi verilmemesi 11. ( ) Ulusal bazda araştırma grupları arasında bilgi transferindeki eksiklik 12. ( ) Ulusal bilimsel veri tabanlarının eksikliği 13. ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz).

7. ANKET FORMU(Devam-3) D. BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN (Tez, Proje, Münferit) YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGEL’LERİN KALDIRILMASI İÇİN YAPILMASI GEREKENLER NELERDİR? 1. ( ) Özendirici düzenlemeler yapılmalı 2. ( ) Zorlayıcı düzenlemeler yapılmalı 3. ( ) Lisansüstü ders programlarına ilgili ders/ler eklenmeli 4. ( ) Lisansüstü eğitimi yabancı dilde yapmalı 5. ( ) Ulusal araştırma grupları arasındaki işbirliği olanakları arttırılmalı 6. ( ) Araştırma alanlarına göre ulusal veri tabanları oluşturulmalı (ARBİS vb) 7. ( ) Diğer (Lütfen belirtiniz). E. EKLEMEK İSTEDİKLERİNİZ

8. ANKET UYGULANAN BİYOLOJİ BÖLÜMLERİNİN BULUNDUĞU ÜNİVERSİTELER VE ÖĞRETİM ELEMANLARI

9. BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER(Tüm öğretim elemanları)

10. BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLERİN KALDIRILMASI İÇİN YAPILMASI GEREKENLER(Tüm öğretim elemanları)

11. ÜNİVERSİTE GRUPLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER

12. ÜNİVERSİTE GRUPLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

13. ÖĞRETİM ELEMANLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER

14. ÖĞRETİM ELEMANLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

15. YAYIN BİLGİLERİ A. TEZLERİN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİ B. İLK YAYIN BİLGİLERİ C. TEZİN YAYIMLANMA SÜRESİ

16. ÖĞRETİM ELEMANLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER-ÇÖZÜMLER( ANKET ) ENGELLER ► Makale yazımı konusunda bilgi yetersizliği ► Yabancı dil yetersizliği ► Yayın yapmaya teşvik edici düzenlemelerin olmaması ►Tez danışmanının/Proje yöneticisinin yeterince yönlendirme yapmaması ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ► Özendirici düzenlemelerin yapılması ► Ulusal araştırma grupları arasındaki işbirliği olanaklarının arttırılması ► Lisansüstü ders programlarına ilgili ders/lerin eklenmesi

17. ÖĞRETİM ELEMANLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER-ÇÖZÜMLER( EK GÖRÜŞLER ) • Araştırmayı gerçekleştirebilmek için gerekli alt yapının eksik olması nedeniyle genelde araştırıcılar mevcut alt yapıya uygun araştırmalar yapıyor. Zaten eksik ve eski olan altyapılarla da sağlıklı bir bilimsel değerlendirme yapılması zorlaşıyor. Bu durumda araştırmanın basıma kabul edilebilirliği zaten çok düşük. Bu baştan araştırıcıyı olumsuz etkileyen sebeplerden biri. • Makale konusu güncel mi? Dergi için uygun mu? Düzgün dil kullanılmış mı? Bunlardan önce belki sorgulamamız gereken eğitim sistemi gerek yüksek lisans gerek doktora da hatta lisans düzeyinde ne kadar öğrenciye araştırma eksenli eğitim veriyoruz? Ne kadar laboratuar ağırlıklı eğitim veriyoruz? Ne kadar makale okuyoruz? Öğrenciyi ne kadar zorluyoruz makale okuması konusunda. Makale okumadan makale yazmaya çalışıyoruz. Ya da hiç olmayacak dergiye makale yolluyoruz? Ve yukarıda belirttiğiniz ya da sorguladığınız üzere diğer gruplarla hiç iletişimde bulunmuyoruz? Ortak çalışma konusunda becerimizi ve olanaklarımızı mutlaka arttırmamız gerekir.?

18. ÖĞRETİM ELEMANLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER-ÇÖZÜMLER( EK GÖRÜŞLER ) • Dergilerin gönderilen makalelere geç geri dönmeleri, beklemede olan yayın sayısını artırıyor ve zaman kaybettiriyor. Özellikle ulusal dergilerin bazılarında etik kurallar işlememekte, gönderilen makalelerin yayınlanma süreci çok uzun zaman almaktadır. Bu süre içerisinde bilimsel araştırma güncelliğini kaybetmekte, araştırmacının motivasyonu düşmekte ve zaman kaybına uğramaktadır. Bu dergileri düzenli kontrol eden mekanizmaların olması gerekmektedir. • Kişisel olarak zamanında kaliteli yayınlar yapmamamı, aşırı iş yoğunluğu dolayısıyla zaman yetersizliği ve tembelliğime veririm. Yayın yapmak benim geldiğim kurumlarda öncelikle ustaların tekelindeydi. Biz çalışırken ustaların kendi aralarında oluşturduğu gruplar yayın yapardı. Üzerimde 7 proje varken haftada 7 gün çalıştığımı buna karşılık hiçbir yayına adımın verilmediğini esefle hatırlıyorum. Yayın yapacak olgunluğa geldiğimde de buna vaktim olmadı. Zamanında yapılan yayınların birkaçında emeğimin karşılığını görseydim belki kalite ve adet olarak daha iyi işler yapardım.

19. ÖĞRETİM ELEMANLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER-ÇÖZÜMLER( EK GÖRÜŞLER ) • Bilime saygı duyulmalı. Bilimsel, ezberci olmayan eğitim programları geliştirilip uygulanmalı, bilimcilik çekici hale getirilmeli, ulusal ve uluslar arası bilim etkinliklerinin ayırt edilerek çözüm odaklı ulusal bilim etkinliklerinin de teşviki sağlanmalı. • Lisansüstü eğitim tamamen yabancı dilde olmasa bile lisansüstü eğitim başlangıcında mutlaka 1 yıl hazırlık programı olmalı, ders içeriklerinde de lisansüstü öğrencinin yayın yapmak için gerekli dil alt yapısını oluşturmak üzere program oluşturulmalı. • Genç araştırıcıları yayın yapmaya bağışıklamak gerekli. Aşı tutarsa araştırma ve yayınlar zaten kendiliğinden gelir.

20. ÖĞRETİM ELEMANLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER-ÇÖZÜMLER( EK GÖRÜŞLER ) • Yayın hazırlama konusunda destek almak isteyenler için yayının son halini almasında karşılıksız hizmet verecek bir birim oluşturulabilir • Ülkemizde yayın yapmak genelde doçentlik ya da profesörlük şartlarını yerine getirmek üzere uğraşılan bir şeydir. Oysa akademik ve bilimsel hayatın doğası gereği bilim insanı yenilikleri, araştırma sonuçlarını diğer insanlarla paylaşmak, görüş alışverişinde bulunmak için yayın yapmalıdır. Kısacası, yeni yetişen aday bilim insanlarına öncelikle çalışmaların yazılı ifadelerle ortaya çıkarılmasının bu sürecin bir parçası olduğu anlatılmalıdır.

21. ÖĞRETİM ELEMANLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER-ÇÖZÜMLER( EK GÖRÜŞLER ) • Problem tanımı ve ne tür bilgiye ihtiyaç olduğunu anlayacak şekilde düşünmenin geliştirilmesine yönelik eğitim gerekmektedir. Sorgulayıcı ve problem tanımlayabilen insanlar yetiştirilmelidir. Amaç; öncelikle yayın yapmak değil, bilimsel bir problemin çözümü ya da yeni –gerçek bir bilgi üretimi olmalıdır.Daha sonra bu sonuçların duyurulması –yayılması için yayın yapılmalıdır. • Günümüzde ne yazık ki yayınların niteliği değil niceliği önemsenmektedir. Yayınların yazarlarının yükselmesi ve derece alması ya da meslektaşları arasında prestijli olmak üzere yapılması konusunun üzerinde durulmasını da öneririm. Çalışmaların problem tanımına değil, yayın yapmaya yönelik olması ülkenin bilimsel gelişimi açısından bir tehdittir.

22. ÖĞRETİM ELEMANLARINA GÖRE BİLİMSEL ARAŞTIRMALARIN YAYINA DÖNÜŞTÜRÜLMESİNDE KARŞILAŞILAN ZORLUK/ENGELLER-ÇÖZÜMLER ARAŞTIRMA ALT YAPISI, İNSAN KAYNAĞI ve EKONOMİK DESTEK ►AR-GE çalışmaları için milli gelirden ayrılan payın arttırılması ►Araştırıcı ve yardımcı/destek personel sayısının arttırılması BİLİMSEL ARAŞTIRMA ve YAYIN ►Birim/kurum bazında bilimsel araştırma ortamının yaratılması ►Bilimsel araştırma, makale okuma, proje/tez/makale yazma konusunda uygulamalı eğitimin verilmesi, grup içerisinde uyumlu işbirliğinin sağlanması ►Üniversitelerdeki eğitim-öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerinin belirli kurallar çerçevesinde birbirinden ayrıştırılması, her iki kategorideki çıktıların objektif kriterlerle sorgulanması veya ödüllendirilmesi

24. Ülkemizde, güncellenmiş alt yapı desteğiyle özellikle gerekçeleri iyi tanımlanmış, çözüm odaklı bilimsel araştırmaların artacağı inancıyla.