1 / 62

TOPLUMUN ve BÄ°REYÄ°N BESLENME DURUMUNUN SAPTANMASI

TOPLUMUN ve BİREYİN BESLENME DURUMUNUN SAPTANMASI. A. Dolays ı z Yöntemler B. Dolayl ı Yöntemler C. Gıda Tüketimi Düzeyinin Saptanmas ı D. Ekolojik Faktörlerin Ara ş t ı r ı lmas ı. DOLAYSIZ YÖNTEMLER. 1-Klinik belirtilerin saptanmas ı ve de ğ erlendirilmesi

salim
Download Presentation

TOPLUMUN ve BÄ°REYÄ°N BESLENME DURUMUNUN SAPTANMASI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TOPLUMUN ve BİREYİN BESLENME DURUMUNUN SAPTANMASI A. Dolaysız Yöntemler B.Dolaylı Yöntemler C. Gıda Tüketimi Düzeyinin Saptanması D.Ekolojik Faktörlerin Araştırılması

  2. DOLAYSIZ YÖNTEMLER 1-Klinik belirtilerin saptanması ve değerlendirilmesi 2-Bioşimik testlerle bulguların saptanması ve değerlendirilmesi 3-Biofizik testlerle bulguların saptanması ve değerlendirilmesi 4-Antropometrik ölçümlerle bulguların saptanması ve değerlendirilmesi

  3. Saçlar parlaklığın kaybolması, incelme, seyreklik, düzgün duruşun kaybı, kolay yolunma, depigmante, bayrak belirtisi Kuvaşiorkor Marasmus 1. Klinik Belirtiler

  4. Yaygın pigment azalması, Dudak ve burun kıvrımlarında seboreik belirtiler, Ay yüz Riboflavin Kuvaşiorkor Anemi Yüz cildi

  5. Konjuktiva solukluğu, bitot lekesi, konjuktiva kuruluğu, korneada kuruluk (xeropthalmi), korneada yumuşama ve ülserasyon (keratomalaci), gece körlüğü Korneada arkus ksantolezma Anemi A vitamini hiperlipidemi Gözler

  6. Dudaklar Dudak köşelerinde ülserasyon ve maserasyon (Angular gem), dudak köşelerinde nedbe ve çatlak (angularskar), dudak mukozasının renk ve yapısının bozulması (keylosis – perles) Riboflavin

  7. Dil Dilde ödem, kırmızı çiğ et gibi dil, dil papillalarının atrofiye olması, magenta dili Riboflavin Folik asit Niasin

  8. Dişler Diş minesinin kahverengileşmesi Çürük Eksik diş Dişeti Sünger gibi, Çabuk kanayan diş eti Florozis Aşırı şeker Yetersiz Flor kalsiyum C vit

  9. Yüz-boyunbezeleri Parotis bezi şişmesi, Tiroid bezi büyümesi İyot Açlık bulimia

  10. Tırnak Koiloniychia (kaşık tırnak) Kolay kırılan, çizgili Deri altı dokusu Buruşuk, elastikiyetini kaybetmiş deri, Tonus azalması, Deri altı yağ dokusunun artması Demir eksikliği Kuvaşiorkor Açlık Marasmus şişmanlık

  11. Vücut derisi Deri kuruluğu (xerosis), deride foliküllerin kabarması (foliküler hiperkeratosis), pellegra dermatiti (pigment artması, pullanma), dermatoz peteşi, purpura Avitamini Niasin kuvaşiorkor C vitamini

  12. Kas-İskelet Sistemi Kas erimesi, craniotabes, frontal ve parietal şişlik fontanel açıklığı tokmak diz veya eğri bacak epifiz genişlemesi kas ve periost kanamaları, kırıklar Marasmus Açlık Vitamin D Vitamin C osteoporoz

  13. İç Organlar Hepatomegali, Psikomotor değişiklikler (apati, irritabilite), mental konfüzyon, duyu kaybı, hareket güçlüğü, refleks tembelliği, taşikardi kuvaşiorkor Tiamin

  14. 2- Bioşimik Testler • Biyokimyasal testler beslenme durumunu saptanmasında en objektif yöntemdir. Geçerliliği etkileyen etmenlerin varlığı nedeniyle bireyin değerlerinin yorumlanmasında dikkatli olunmalıdır. • Sonuçlarda bireye bağı farklılıklar, bireyler arası farklılıklar ve laboratuar farkları olacağı unutulmamalıdır.

  15. Besin öğesi test

  16. 3. Biofizik Testler • Beslenme durumunun saptanmasında biyofizik yöntemlerle dokuların fonksiyonel yetenekleri veya yapısal bozuklukları saptanır. Beslenme yetersizliğinde fizyolojik fonksiyonlarda bozulma görülür. Bu bozuklukların saptanması yetersizliğin iyi bir göstergesidir.

  17. a)Radiografik incelemeler • Kemik yaşı tesbiti, • Elbilek grafileri

  18. b) Biofizik fonksiyon testleri: • Karanlığaadaptasyon durumunun incelenmesi, • Tat duyusunun kaybının incelenmesi, • Sinirsel akamodasyonun incelenmesi, • Kas – sinir koordinasyonunun incelenmesi, • Kapiller frajilitenin ölçülmesi • El kavrama gücünün ölçülmesi ile kas gücünün ölçülmesi

  19. c)Sitolojik İncelemeler • Epitel dokuların biopsi veya smear ile incelenmesi, • Parankim dokuların biopsi ile incelenmesi, • Kemik iliği incelemeleri, • İmmunolojik fonksiyon testleri,

  20. Diğer yöntemler • Azot dengesinin saptanması • Bilişsel yetenek testleri • Enerji harcanmasının saptanması

  21. 4. Antropometrik Ölçümler: Fizik büyüme durumunun ölçülerek çeşitli standartlar ilekarşılaştırılmasıdır. Çok yaygın olarak kullanılır. Başlıcaları; • Boy uzunluğu – cm, • Vücut ağırlığı – kg, • Baş çevresi – cm, • Üst kol çevresi – cm, • Göğüs çevresi – cm, • Cild kıvrım kalınlığı (skinfold) – mm

  22. Antropometrik ölçümlerle elde edilen verilerden doğru yargılara varabilmek için şunlara dikkat edilmeli; Ölçüleri doğru yapmak ve gerçek değerleri saptamak Ölçülen kişinin yaşının doğru olarak bilinmesi (0-6 yaş grubunda çok önemli) Ülkeyi temsil edebilecek nitelikte standart büyüme cetvel ve grafikleri olmalıdır ?

  23. Ağırlık-Boy Ölçümlerinin Değerlendirilmesi Yaşa Göre Ağırlık: • Sürekli izlemlerde anlam taşır. • Akut malnütrisyonu gösterir. • Ortanca eksi iki standart sapmanın (<M – 2 SD) altındaki değerler veya • Standartın % 80 ‘inin altındaki değerler malnütrisyonu gösterir.

  24. Boya Göre Ağırlık: (Kavrukluk) • Ortanca eksi iki standart sapmanın altındaki değerler (<M - 2SD) malnütrisyonu gösterir. • Yaşın tam saptanamadığı durumlarda kullanılır.

  25. YaşaGöre Boy (Bodurluk): • Büyümede duraklamanın göstergesi • Kronik malnütrisyonla ilişkili olarak bodurluk gelişir. • Ortanca eksi iki standart sapmanın altındaki değerler (<M - 2SD)veya • Standartın % 90’ının altındaki değerler malnütrisyonu gösterir.

  26. B.DOLAYLI YÖNTEMLER 1-Vital istatistik verilerinin incelenmesi 2-Medikal istatistik verilerinin incelenmesi

  27. Hayati (Vital) Olaylara Ait İstatistikler • Bebek ölüm hızının (özellikle 6 aydan sonra) sorunsuz toplulardaki BÖH ile karşılaştırılması • Toddler – Oyun Çocuğu (1-4 yaş) ölüm hızının gelişmiş toplumlarla karşılaştırılması • Wills – Waterlow İndeksi: Toddler Ö.H. / BÖH oranının gelişmiş ülkelerle karşılaştırılması • Ölü doğum – düşük hızlarının saptanması • Prematür doğum hızı – doğuştan sakatlık hızı • Anne ölüm hızı

  28. Tıbbi (Medikal) Olaylara ait İstatistikler a)Bazı hastalıklara ait morbidite durumunun saptanması (ÜSYE, ishal, aktif tbc, siroz, enfeksiyon ve paraziter hastalıklarla ilgili prevelans, insidans oranları) b)Bu hastalıklardaki (özellikle enfeksiyonlar) mortalite ve fatalite hızlarının gelişmiş ülkelerle karşılaştırılması

  29. C. GIDA TÜKETİMİ DÜZEYİNİNSAPTANMASI 1- Gıda Denge Cetvelleri 2- Ev halkı gıda tüketimi araştırmaları 3- Bireysel gıda tüketimi araştırmaları

  30. 1. Gıda Denge Cetvelleri • Pek doğru sonuç vermez. • Cetvelde yer alan yiyeceklerin yıllık üretim miktarları bulunur, nüfusa bölünür.

  31. 2. Ev Halkı Gıda Tüketim Araştırmaları a)Soruşturma: Anket uygulayarak yapılır. (24 saat, 3 gün, 7 gün) b)Tartı: Yenilenler evde ölçülür. Zor ve zaman alıcıdır. c)Hesap Defteri: Ailedeki yetenekli kişiye belli sürede tüketilen yiyecekleri yazması söylenir.

  32. 3. Bireysel Gıda Tüketimi Araştırmaları: • Çok zordur. Ancak yatılı okul-hastane gibi kurumlarda • bebeklerde yapılabilir

  33. D. EKOLOJİK FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI • Tarım ve gıda üretimi ile ilgili faktörler • Depolama, nakliye, saklama, gıda sanayii ile ilgili faktörler • Gıda fiyatları, pazarlama, halkın ekonomik gücü ile ilgili faktörler • Gıda tüketimi ile ilgili sosyo-kültürel faktörler, demografik yapı • Beslenme ve gıdalar üzerinde etkisi olan enfeksiyon hastalıkları ve çevre koşulları ile ilgili faktörler

  34. DOLAYSIZ YÖNTEMLERLE SAPTANAN BULGULARI TANIMADA PARAMETRELER I- Protein – Enerji Malnütrisyonu (PEM) a)Marasmus (Küçük çocuklarda): • Büyüme geriliği, ağırlık azlığı, • Deri altı yağ dokusu kaybı, • Kas erimesi, • Kolay yolunan, ince, seyrek saç,

  35. b)Kuvaşiyorkor (Küçük çocuklarda), • Ödem, • Büyüme geriliği, • Kas erimesi (gizli kalabilir), • Depigmante, donuk, kolay yolunan saç, • Saçta bayrak belirtisi, • Ay yüz, • Anemi, • Hepatomegali, • Dermatoz, • Psikomotor değişiklikler, • Hipoalbuminemi – amino asit imbalansı

  36. c)Okul çocukları ve yetişkinlerde: • Deri altı yağ dokusu kaybı, • Ağırlık azlığı, • Kas erimesi, • Parotis bezi şişmesi

  37. d)Aşırı Beslenme: • Deri altı yağ dokusunun artması, • Karın çevresinin göğüs çevresinden fazla olması, • Boya göre ideal ağırlıktan %15 fazlalık • BKİ>25, • Deri kıvrım kalınlığının artması

  38. II- A Vitamini Yetersizliği: • Foliküler hiperkeratoz, • Serumda A vit ve Karoten seviyesinin • Karanlığa adaptasyon bozukluğu, • Gece körlüğü

  39. Bitot lekesi, kornea • Xerophtalmia

  40. Keratomalacia (Korneada ülserasyon) • Deri kuruluğu Xerosis

  41. III- Thiamin yetersizliği a)Yaş Beriberi: • Ödem, • Kalp genişlemesi, • taşikardi, • Kas güçsüzlüğü, • Kan pyruvate – laktat düzeyinin artması, • İdrarla atılan thiamin düzeyinin azalması,

  42. b) Kuru Beriberi: • Polinevrit, • Hissiyet kaybı, • Parestezi, • Hareket güçlüğü, • Baldır kasının temasla ağrısı, • Refleks kaybı, • Kanda pruvat, laktat düzeyinin artması • İdrarla atılan thiamin miktarının azalması

  43. c) İnfantil Beriberi • Konvülsiyon, • Akut kalp genişlemesi, • Ses kısılması, • Ani ölüm

  44. IV- Riboflavin Yetersizliği: • (Angular gem), • Keylosis, • Magenta dili, • Dil papilla atrofisi, • Yüzde sebore,

  45. Skrotal ve vulval dermatit, • Korneal damarlaşma, • İdrarla atılan B2, • Alyuvarlarda B2, • Yükleme testinde değişiklik

  46. V- Niacin Yetersizliği – Pellegra: • Pellegra dermatozu, • Kırmızı – çiğ et gibi dil, • Dil papilla atrofisi,

  47. Dilde çatlaklar, • İdrarla atılan N-metyl nikotinamid , • İdrarla pyridone atılımında değişme,

  48. VI-C Vitamininin Yetersizliği – Skorbüt: • Süngerleşmiş kanayan diş eti, • Peteşi, ekimoz, purpura, • Foliküler hiperkeratoz, • Kas içi periost kanama, • Ağrılı epifiz genişlemesi, • Serumda askorbik asit düzeyinin , • Akyuvarlarda Vit C seviyesinin , • İdrarla C Vit atımının değişmesi

More Related