630 likes | 2.85k Views
PAGSULAT SA IBA’T IBANG DISIPLINA. PAGSULAT. KATUTURAN AT LAYUNIN. 1. Ang pagsulat ay pagsasalin sa papel o paggamit ng anumang kasangkapang maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong salita , simbolo at ilustrasyon ng isang tao . ( Bernales , et al., 2001).
E N D
PAGSULAT SA IBA’T IBANG DISIPLINA
PAGSULAT KATUTURAN AT LAYUNIN
1. Angpagsulat ay pagsasalinsapapel o paggamitnganumangkasangkapangmaaaringmagamitnamapagsasalinanngmganabuongsalita, simbolo at ilustrasyonngisangtao. ( Bernales, et al., 2001)
Ito ay kapwapisikal at mental naaktibitinaginagawaparasaiba’tibanglayunin. (Bernales, et al., 2002)
Ayonkina Xing at Jin (1989), angpagsulat ay isangkomprehensibnakakayahangnaglalamanngwastonggamit, talasalitaan, pagbubuongkaisipan, retorika at iba pang elemento.
Ayonnamankay Keller (1985), angpagsulat ay isangbiyaya, isangpangangailangan at isangkaligayahanngnagsasagawanito.
Anyongpagsulatayonsalayunin: • Ekspresib • Formulari • Imaginatibo • Informatib • Persweysib
Mgalayuninngpagsulat • Para kayJames Kinneavy(1971) may limangkategoryasapagsulatnanagingrason kung bakitnagsusulatangtao. Ito ay angmgasumusunod: • 1. Ekspresiv • Personal napagsulatupangmaipahayagangsarili
Mgalayuninngpagsulat • 2. Formulari • Isangmataas at istandardisadongpasulatkatuladngkasulutan o kasunduansanegosyo o bisnes at iba pang transyong legal, politikal, at pang-ekonomiya • 3. Imaginativ • Ginagamitupangmabigyang-ekspresyonangmapanilikhangimahinasyonngmanunulatsapagsulatngmgadula, awit, tula, isksrip at iba pa
Mgalayuninngpagsulat • 4. Informativ • Upangmagbigayngmahahalaganginpormasyon at ebidensya • 5. Persweysiv • Upangmakapanghikayat, mapaniwalaangmambabasadahilsamgaebidensyakatibayangipinahayag
Gawainginteraktib • Sabihinangkategorya (layunin) ngmgasumusunodnasulatin: • iskrippampelikula • Thesis • Subpoena • Memorandum of Agreement • Diary • Shopping list
Gawainginteraktib • Sabihinangkategorya (layunin) ngmgasumusunodnasulatin: • Ulatpamanahon • Panunumpasakatungkulan • TalumpatingKandidato • Tula • journal • Lihampangkaibigan • State of the Nation Address • Bisneskontrak • mensahe
Sosyo-KognitibongnaPananawsaPagsulat • Sosyo- ito ay isang salitang tumutukoy sa lipunan ng mga tao. Samantalang ang kognitib naman ay tumutukoy sa pag-iisip. • Ang sosyo-kognitibong pananaw sa pagsulat ay isang paraan ng pagtingin sa proseso ng pagsulat.
Pagsulatbilangmultidimensyonalnaproseso • Para kayBadayos, angmultidimensyonalnaprosesongpagsulat ay binubungsumusunodnaproseso: • Bagosumulat • Binubuoitongpagpilingpaksa, paglikhangmgaideya at pagbuongmgaideya • Pagsulat • Pagbuong draft, pagtanggapngfidbak, pagsangguni at pagrerebisa
Pagsulatbilangmultidimensyonalnaproseso • Paglalathala • Sangkotditoangpagdidisplayngkomposisyon o sulatinsa bulletin board o kaya’ypaglilimbag o paglalathala
Mga mungkahing tanong • Ano ang paksa ng tekstong aking isusulat? • Ano ang layunin sa pagsulat nito? • Saan at paano ako makakakuha ng sapat na datos kaugnay ng aking paksa? • Paano ko ilalahad ang mga datos na aking nakalap upang maging higit na makahulugan ang aking paksa? • Sino ang babasa ng aking teksto? Para kanino ito?
Paano ko maibabahagi sa aking mambabasa ang nalalaman ko sa aking paksa? • Ilang oras ang aking gugugulin sa pagsulat? Kailan ko ito dapat ipasa? • Paano ko pa mapagbubuti ang aking teksto?
Mga Hakbang sa Pagsulat: • Prewriting/ Gawain Bago Sumulat • Pagsulat ng Draft/ Burador • Revising o Pagbabago • Editing o Pagwawasto • Publishing o Paglalathala
Pre-writing- Ginagawa rito ang pagpili ng paksang isusulat at ang pangangalap ng mga datos o impormasyong kailangan sa pagsulat. • Actual writing – Dito isinasagawa ang aktwal na pagsulat. Nakapaloob dito ang pagsulat ng burador o draft.
Rewriting – Dito nagaganap ang pag-eedit at pagrerebisa ng draft batay sa wastong gramar, bokabulari at pagkakasunud-sunod ng mga ideya o lohika.
Kalikasan ng Pagsulat ayon kina White at Arndt (1991) Paglabas ng Ideya Paggawa ng Estruktura Paggawa ng Burador Pagpopokus Pagtataya o Ebalwasyon Muling Pagtingin
Mga Katangian ng Epektibong Pagsulat: • Kalinawan ( Clarity ) • Kaangkupan ( Appropriateness ) • Kahustuhan ( Completeness ) • May Katangian ng Katiyakan ( Emphasis ) • Kawastuhan ng Gramar (Gramatical Accuracy ) • May Layunin o Hangarin ( Objective ) • Mababasa at Mauunawaan ( Readability )
Mga dapat itanong sa sarili kung magrerebisa ng isinulat: • Tama ba ang aking pangungusap? • Maayos at malinaw ba ang pagkakalahad? • May pagkakaugnay ba ang aking mga ideya? • May malabo ang ideya? • Angkop ba ang ginamit kong salita? • May kaisahan ba ang bawat talataan ? • Malinaw ba ang pangkalahatang mensahe?
Mga Uri ng Pagsulat Akademik Teknikal Journalistic Referensyal Profesyonal Malikhain
Teknikal • Isangpraktikalnakomunikasyongginagamitsapangangalakal at ngmgapropesyonalnataoupangmaihatidangteknikalnaimpormasyonsaiba’t –ibanguringmambabasa • Ito ay naiuugnaysapagsulatngmgamanwal at gabaysapag-aayoshalimbawa, ngkompyuter o anumangbagayna may kalikasangteknikal
Teknikal • Isangespesyalisadonguringpagsulatnatumutugonsamgakognitiv at sikolohikalnapangangailanganngmgamambabasa at manunulat. • Nagsasaaditongmgaimpormasyongmaaaringmakatulongsapagbibigay-solusyonsaisangkomplikadongsuliranin.
Teknikal • Saklaw nito ang pagsulat ng feasibility study at ng mga korespondensyang pampangangalakal. • Gumagamit ng mga teknikal na terminolohiya sa isang partikular na paksa tulad ng science at technology. • Nakatuon sa isang tiyak na audience o pangkat ng mga mambabasa.
Teknikal • Nagbibigaybgimpormasyonparasateknikal o komersyalnalayunin • Layuninnitongmaibahagiangimpormasyontungkolsaisangpaksasapaggawangisangbagay. • Kasamritoang proposal at iba pang uringpropesyonalnadokumeto
Referensyal • Angreferensyalnapagsulat ay may kaugnayansamalinaw at wastongpresentasyonngpaksa. • Ito ay isanguringpagsulatnanagpapaliwanag, nagbibigayngimpormasyon o nagsusuri. • Halimbawanito ay teksbuk, balita, ulatpanlaboratoryo, manwal at pagsusuringpangkasaysayan • Anglayuninngreferensyalnapagsulat ay maiharapangimpormasyongbataysakatotohanan o kaya’ymakabuongkongklusyonbataysakatotohanangito. • Anganyongimpormasyon ay kailangangtotoo o tunay, tamang-tama, obhetibo at komprehensibo
Referensyal • Naglalayong magrekomenda ng iba pang sanggunian o source hinggil sa isang paksa. • Madalas, binubuod ng isang manunulat ang ideya ng ibang manunulat at tinutukoy ang pinaghanguan niyon na maaaring sa paraang parentetikal, footnotes o endnotes.
Referensyal • Madalas itong makita sa mga teksbuk, pamanahong papel, thesis o disertasyon. • Maihahanay din dito ang paggawa ng bibliyografi, indeks at notecards.
Journalistic • Angisangbalitangpamperyodiko ay sumasagotsalahatngmgatanongngpangjornalistiknasino, ano, saan, kailan at bakit. • Angpagsulatngbalita ay tuwiran at hindipaliguy-ligoy. • Angpangunahingpunto ay inilalagaysaunahan at angiba pang impormasyon ay isinisiwalatmulasapinakamahalagapatungosadi-gaanongmahalaga • Pinipilinangmaingatangmgasalita at pinanatiling simple at tuwiranangistilongpagsulat
Journalistic • Anguringitongpagsulatnakadalasangginagawangmgamamamahayag o journalist. • Saklawnitoangpagsulatngbalita, editoryal, kolum, lathalain at iba pang akdangmababasasamgapahayagan at magazin.
Journalistic • Sa jornalistiknapagsulat, isaalang-alangangmgasumusunodnamungkahi: • Kuninagadangpuntongistorya. • Iwasanangmahahabangpangungusaphangga’tmaari • Sumulatngmalinaw
Akademik • Ito ay maaaring maging kritikal na sanaysay, lab report, eksperimento, konseptong papel, termpaper o pamanahong papel, thesis o disertasyon. • Itinuturing din itong isang intelektwal na pagsulat dahil layunin nitong pataasin ang antas at kalidad ng kaalaman ng mga estudyante sa paaralan.
Akademik • Isa sapinakamahalagarito ay angpagbibigayngsuportasamgaideyangpangangatwiranan • Anglayuninngakademikongpagsulat ay maipakitaangresultangpagsisiyasat o ngpananaliksiknaginawa.
Akademik • Maliwanag • Angpaglalahadngmgaideya ay dapatmalinaw. Angmanunulat ay may pananagutanggawingmalinawangpagkakaugnay-ugnayngbawatbahagingteksto • May Paninindigan • Kailangang may sarilikangpagpapasya at paninindigansapartikularnapaksanaiyongisinulat • May Pananagutan • May pananagutanangmanunulatsapagkilalasamgaawtoridadnaginamitnasangguniansapapelna pang-akademiko
Akademik • Naritoangmgakatangianngakademikongpagsulat: • Pormal • Sa pagsulatngsanaysay, iwasanangmgakolokyalnasalita at mgaekspresyon • Obhetibo • Angpagsulatdito ay obhetibo at hindi personal o pansarili. Kauntilamangangsalitangtumutukoysamanunulat at samambabasa • Binibigyang-diinangimpormasyonnagustongibigay
Profesyonal • Ito ay nakatuon sa isang tiyak na profesyon. • Saklaw nito ang mga sumusunod: 1. police report – pulis 2. investigative report – imbestigador 3. legal forms, briefs at pleadings – abogado 4. patient’s journal – doktor at nurse
Malikhain • Masiningnauringpagsulatsalaranganngpanitikan o literatura. • Angfokus ay angimahinasyonngmanunulat. • Layuninnitongpaganahinangimahinasyonngmanunulat at pukawinangdamdaminngmgamambabasa. • Mihahanaysauringitoangpagsulatngtula, nobela, maiklingkatha, dula atsanaysay.
Malikhain • Ginagamitngmanunulatangimahinasyonupanglumikhangkarakter, senaryo o pangyayariupangbumuongkuwento o tumalakaysaisangsentealnaisyu o paksa • Maaringgumamitangmanunulatngunangpanauhan (pumaloobbilangkarakter) o kaya’yikatlongpanauhan ( bilangtagapagsalaysay) • Sa malikhaingpagsulat, sariling-sarilingmanunulatang format, lengguwahe, organisasyonngkanyangsulatin.
Gawainginteraktib • Anoanglayuninngakademikongpagsulat? • Bakitkailangangsuportahanangmgaideyasaakademikongpagsulat? • Magbigayngsarilingreaksyon kung anoangkaibahanngginagawangpagsulatsaelementarya at haiskul? • Anoangjournalistiknapagsulat? • Bakit may malakingpananagutanangsinumansapagsulatngtekstongteknikal?
Gawainginteraktib • Magsulatngisangsanaysaytungkolsaisasamgasumusunodnapaksa: • AngMahal Kong Ina • AngPinili Kong Paaralan • AngAmingBarangay • AngMateryalnaMundo • AngAkingPangarap
Gawainginteraktib • Gumawangisangtulalamannginyongisipan at damdamin. • Hindi kailangangmakinisnamakinis, angmahalagamasabiangsaloobinsaorasnaito’ysinusulat • Maaring free verse anggawin