3-1 Einkenni frumvera bls. 40-41 .

3-1 Einkenni frumvera bls. 40-41. • Frumverur eru í hópi elstu lífvera á jörð-inni. • Þær eru allar einfrumungar með heilan kjarna. • Lífverurnar innan frumveruríkisins eru ólíkar og afla sér fæðu á mjög ólíkan hátt. Lifandi veröld

Frumverur Lifandi veröld

3-1 framhald • Flestar lifa í vatni eða rökum jarðvegi. • Skipt í 3 meginhópa: frumdýr, frumþörunga og slímsveppi. Lifandi veröld

3-2 Frumdýr bls. 41-46 • Eru ófrumbjarga og geta hreyft sig. • Skipt í 4 meginhópa: - slímdýr - bifdýr - svipudýr - gródýr bjölludýr Lifandi veröld

Slímdýr bls. 42 • Helsta einkenni er skinfótur sem notaður er til að fanga bráð, gleypa fæðuagnir og hreyfa sig. • Margbreytileg dýr, ýmist nakin, með skel og/eða gadda. • Afla fæðu með skinfæti sem umlykur fæðuna og myndar fæðubólu. • Fjölga sér með skiptingu. Lifandi veröld

Slímdýr - amba Lifandi veröld

Bifdýr bls. 43. • Einkenni þeirra eru bifhár sem eru skynfæri og notuð til hreyfingar og fæðuöflunar. • Algeng bifdýr eru ildýr sem finnast m.a. í pollum og tjörnum. • Þau hafa munnhol og saurop. Lifandi veröld

Bifdýr – ildýr Kjarni Safabóla herpibóla Bifhár Munngróf Lifandi veröld

Ildýr Lifandi veröld

Fjölgun bifdýrs Lifandi veröld

Svipudýr bls. 44-45. • Svipungar hreyfast með svipum. • Svipungar líkir dýrum kallast svipudýr, aðrir líkjast plöntum eða sveppum. • Hafa flestir 1-8 svipur. • Sumir lifa í samlífi við önnur dýr, oft hýsli til hagsbóta t.d. hagnast termítar. • Valda t.d. svefnsýki í mönnum. Lifandi veröld

Svipudýr í blóði manns - svefnsýki Rautt blóðkorn Svipudýr Lifandi veröld

Svipudýr úr termíta Lifandi veröld

Gródýr bls. 45-46. • Eru öll sníklar sem nærast á frumum og líkamsvökvum hýsla sinna. • Hafa mjög flókinn lífsferil með millihýslum. • Mynda gró sem berast milli hýsla. • Gródýr veldur mýrarköldu (malaríu) en það hefur mann eða hryggdýr og moskítóflugu sem hýsla. Lifandi veröld

Gródýr í mannsblóði Rauðkorn Gródýr Lifandi veröld

Lífsferill mýrarköldusýkils Lifandi veröld

Moskítófluga Lifandi veröld

Móskítófluga Lifandi veröld

3-3 Frumþörungar bls. 46-48. • Einfrumungar, flestir geta hreyft sig. • Ljóstillífa og eru því ásamt öðrum ljós- tillífandi lífverum undirstaðan undir annað líf. • Lifa í samlífi eða eru fæða dýra. • Frumþörungar (plöntusvif) framleiða 60-70% súrefnis sem til verður á jörðinni. Lifandi veröld

3-3 framhald • Eru flestir svipungar, (svipuþörungar). • Margir ólíkir hópar: - Augnglennur: hafa tvær svipur, ljós- næman augndíl og grænukorn. - Kísilþörungar: um frumur eru glerkenndar öskjur sem eftir dauða falla til botns í vötnum og mynda kísilgúr sem notaður er í síur, slípiefni og tannkrem. Eru undirstaða lífs í sjó við Ísland. Lifandi veröld

Augnglenna Augndíll Lifandi veröld

Augnglenna Lifandi veröld

Kísilþörungar Lifandi veröld

Kísilþörungur Lifandi veröld

Kísilþörungur - smásjármynd Lifandi veröld

Fjölgun kísilþörunga • Eru gerðir úr tveimur skeljum. Við frumu-skiptinguna opnast skeljarnar og nýr botn myndast á hvorn helming fyrir sig. Þannig minnka skeljar smám saman en að lokum verður kynæxlun og stór skel myndast. Lifandi veröld

3-4 Slímsveppir bls. 49. • Ófrumbjarga, líkjast stundum ömbum. • Eru stundum sýnilegir berum augum. • Á vaxtarskeiði sínu eru þeir flatar klessur sem skríða um og skilja eftir sig slímkennda slóð. • Fjölga sér með gróum. Lifandi veröld

Slímsveppur - slímkórall Lifandi veröld

Slímsveppir Lifandi veröld

Slímsveppir Dritlingur Skollamjólk Lifandi veröld

Lífsferill slímsveppa Gróhirslur Lifandi veröld

3-1 Einkenni frumvera bls. 40-41 .