Gecombineerde visuele en gehoorbeperkingen Ontwikkeling behandelprotocol

1. Waarom deze behandeling? Door verouderingsprocessen zoals maculadegeneratie en presbyacusis hebben 30.000-35.000 ouderen in Nederland een gecombineerde visuele en gehoorbeperking, ook wel dual sensory loss (DSL) genoemd. Het betreft een groot deel van cliënten (50+) van revalidatie-instellingen voor slechtzienden: ½ ervaart hoorproblemen ⅓ heeft een hoortoestel Gevolgen: De combinatie van beperkingen leidt tot grote problemen doordat deze ouderen niet op het ene zintuig kunnen vertrouwen om voor het andere zintuig te compenseren. Daardoor is het bijvoorbeeld lastig om: het hoorverlies te compenseren door spraakafzien een hoortoestel te gebruiken en onderhouden (bv. bediening knopjes, batterij verwisselen, schoonmaken) omdat dit erg moeilijk te zien is. Deze moeilijkheden leiden tot problemen met de communicatie, gezondheid en deelname aan de maatschappij. Daarom hebben wij het DSL-protocol ontwikkeld voor ouderen met DSL (en hun naasten) die in behandeling zijn bij de revalidatie-instellingen. Ontwikkeling DSL-protocol Bij de ontwikkeling van het DSL-behandelprotocol is gebruik gemaakt van: Bestaande interventies en protocollen Interviews met ervaringsdeskundigen (patiënten en hun naasten) via Stichting Doofblinden Netwerk en Bartiméus Focusgroepen en interviews met professionals uit de oog- en oorzorg (zelfstandigheidtrainers, ergotherapeuten, maatschappelijk werkers, audiologen, psychologen en logopedisten) Pilotstudie:Momenteel wordt de behandeling door 8 behandelaars uitgeprobeerd. Na evaluatie van deze pilotstudie zal het protocol worden verbeterd. Behandeling Het aanleren van technieken met behulp van training en oefeningen in 3-5 sessies bij de cliënt thuis door ergotherapeuten en zelfstandigheidtrainers getraind in het gebruik van het DSL-protocol Inhoud DSL-protocol Het protocol bestaat uit drie hoofdstukken. Hieronder enkele voorbeelden van oefeningen en aandachtspunten. 1. Gebruik en onderhoud van het hoortoestel - “Vraag de cliënt naar zijn ervaringen en eventuele problemen met het hoortoestel” “Oefen het schoonmaken van het oorstukje dmv weken” 2. Maximaal gebruik van de zintuigen a. Optimaliseren van de leefomgeving - “Adviseer over mogelijke aanpassingen om de akoestiek te verbeteren“ b. Gebruik van hulpmiddelen - “Ga na of de cliënt gebaat zou zijn bij andere hoorhulpmiddelen. Ondervindt de cliënt, ondanks het gebruik van het hoortoestel, problemen bij: Het verstaan van de radio of televisie Het horen van de deurbel of telefoon Het horen van de wekker Het verstaan van de telefoon Veelvoorkomende situaties met 1 spreker “Attendeer de cliënt op mogelijke andere hoorhulpmiddelen en dat hij deze kan aanvragen bij het Audiologisch Centrum” - “Gebruik ringleiding in openbare gebouwen: Bespreek met de cliënt de mogelijkheden van ringleiding in openbare gebouwen. Vraag de cliënt of hij hier gebruik van maakt en hoe de cliënt dit kan doen. Vraag de cliënt in welke openbare gebouwen hij vaak komt en spreek af om dit uit te proberen.” 3. Communicatiestrategieën “Bespreek samen met de cliënt en de naaste wat de cliënt kan doen om de communicatie te verbeteren. Zoals: Het kiezen van een plaats bij een gesprek, waarbij de spreker duidelijk zichtbaar is Zelf duidelijk en rustig spreken Uitleggen verlies van gezichtsvermogen en gehoor Achtergrondmuziek uitzetten Discussie De effectiviteit van het DSL-protocol zal worden getest in een RCT bij 100 cliënten van Bartiméus en Blindenzorg Licht en Liefde. We verwachten dat de nieuwe behandeling een positief effect zal hebben op: Gebruik en onderhoud van het hoortoestel Tevredenheid met het hoortoestel Communicatie Omgaan met de beperking Sociale participatie Kwaliteit van leven Gecombineerde visuele en gehoorbeperkingenOntwikkeling behandelprotocol Hilde Vreeken1, Ruth van Nispen1, Sophia Kramer2, Joost Festen2, Ger van Rens1 VU medisch centrum en EMGO+ Instituut, afd. oogheelkunde¹ en afd. audiologie² VUmc – afd. oogheelkunde 1F Postbus 7057; 1007 MB Amsterdam E: h.vreeken@vumc.nl