Centrum Szkoleń Edukacyjnych „KRUK”

1. Centrum Szkoleń Edukacyjnych „KRUK” Niepubliczny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Prezentuje Elżbieta Charmułowicz – nauczycielka Szkoły Podstawowej Nr 2 w Dzierzgoniu, wykładowca NODN CSE „Kruk”.

2. PRAWA DZIECKA

3. Krótka historia praw dziecka • Sięga przełomu XIX / XX wieku • Dzieci katowane przez rodziców – brak instytucji chroniących dzieci • Pierwszy opisany przypadek (1874r.) – historia 8-letniej Mary Wilson z Baltimore • Pomoc udzielona przez członków lokalnego oddziału stowarzyszenia przeciwdziałania okrucieństwu wobec zwierząt • Powstanie w USA ok. 200 różnych lokalnych stowarzyszeń chroniących dzieci przed przemocą • Podobna geneza dotyczy innych krajów

4. Prawa dziecka • Prawa cywilne • Prawa socjalne • Prawa kulturalne • Prawa polityczne • Nie przyznano dzieciom praw ekonomicznych pozostawiając je pod prawną opieką dorosłych

5. Międzynarodowe akty prawne • Deklaracja Praw Dziecka • (z 1924r. zwana Genewską, zawiera 5 zasad) • Deklaracja Praw Dziecka • ( z 1959r. przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, • zawiera 10 zasad ) • Konwencja o Prawach Dziecka ONZ, nazwana światową konstytucją praw dziecka, podpisana przez 191 państw • z 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991r. Nr 120, poz. 526), zawiera szeroki katalog praw dziecka

6. Prawo polskie • Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej • ( Dz. U. z 1997r., Nr 78 poz. 483 - rozdział II ) • Kodeks rodzinny i opiekuńczy • USTAWA z dnia 25 lutego 1964 r. • Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka • USTAWA z dnia 6 stycznia 2000r. ( Dz.U. Nr 6, poz. 69)

7. Do czego uczeń ma prawo?

8. Prawa dziecka w szkole • Szkoła ma służyć dziecku – tworząc warunki jego rozwoju fizycznego, intelektualnego i duchowego. • Szkoła ma obowiązek dbać o zaspokajanie indywidualnych potrzeb dziecka.

9. Do czego uczeń ma prawo w szkole • 1. Do pełnego bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego. • 2. Do poszanowania godności – niezależnie od sytuacji, w jakiej się znajdzie. • 3. Do praw i wolności osobistych gwarantowanych przez Konwencję o Prawach Dziecka. • 4. Do mądrego programu nauczania, który uczy rozumienia świata, a nie każe wkuwać encyklopedii, i do nauczyciela, który rozumie powyższą prawdę.

10. Do czego uczeń ma prawo w szkole • 5. Do planu nauczania i wymagań dostosowanych do możliwości młodego organizmu. • 6. Do przyjaznego nauczyciela (wychowawcy) nastawionego nie na represje, lecz na pomoc w rozwiązywaniu problemów, • 7. Do obiektywnej informacji i sprawiedliwej oceny uwzględniającej zarówno stan wiedzy, jak i umiejętności oraz starania. • 8. Do wychowania nie narzucającego żadnego światopoglądu politycznego, społecznego i religijnego.

11. PRAWO DO INFORMACJI To prawo do wiedzy o przysługujących uczniowi prawach oraz procedurach w przypadku ich naruszania. Uczeń ma prawo być poinformowany o zapadających w szkole decyzjach dotyczących jego osoby.

12. W praktyce: • przepisy prawa oświatowego zapewniają uczniom możliwość zapoznania się ze statutem, który zawiera prawa ucznia, obowiązki, określa konsekwencje naruszania praw innych osób. • szkoła ma obowiązek informowania • o podejmowanych w sprawie ucznia decyzjach np. przeniesienia do innej klasy • uczeń ma prawo znać z wyprzedzeniem • (zgodnie z WSO) przewidywanych ocen semestralnych i końcoworocznych • ma prawo poznać kryteria oceniania zachowania , poznać procedurę odwołań od ustalonej oceny

13. PRAWO DO NAUKI To stworzenie warunków do nauki dla każdego ucznia . Zgodnie z zapisem Konstytucji RP „ każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa[...] Państwo jest zobowiązane do tego, aby nauczanie podstawowe było bezpłatne.”

14. W praktyce: • uczeń ma swobodny dostęp na zajęcia lekcyjne. • zakazane jest ograniczenie tego prawa np.: • wyproszenie z sali lub niewpuszczenie do niej • z jakiegokolwiek powodu • ma prawo do pomocy w nauce, do pomocy • psychologiczno – pedagogicznej, np. zajęcia wyrównawcze, terapie, rewalidacje itp. • ma prawo do indywidualnego toku lub programu • nauki • ma prawo do zapisania się do organizacji • i stowarzyszeń działających na terenie szkoły, np. ZHP

15. WOLNOŚĆ WYPOWIEDZI I WYRAŻANIA OPINII To wolność posiadania i głoszenia własnych poglądów na każdy temat i w dowolnej formie. Prawo to może być ograniczone wobec naruszania dóbr innych osób , a także ze względu na zakłócenie porządku publicznego, ze względu na ochronę zdrowia lub moralności.

16. W praktyce: • uczeń ma prawo do wypowiadania opinii w sprawach ważnych w życiu szkoły, klasy, samorządu • ma prawo do wyrażenia opinii i przedstawienia • stanowiska we własnej sprawie np. w sytuacji konfliktu, • lub w sprawie dotyczącej jego kolegi • o ile nie narusza dobra innych, może wygłaszać • kontrowersyjne poglądy i opinie niezgodne z kanonem nauczania, ale nie zwalnia go to od znajomości • materiału nauczania

17. poglądy i opinie kontrowersyjne lub niezgodne • z poglądem nauczyciela nie mogą mieć wpływu na oceny merytoryczne • ma prawo do przedstawiania radzie pedagogicznej • i dyrektorowi szkoły wniosków i opinii we wszystkich • sprawach szkoły, a także w sprawach dotyczących podstawowych praw uczniów.

18. WOLNOŚĆ OD PRZEMOCY FIZYCZNEJ I PSYCHICZNEJ To zakaz stosowania jakichkolwiek form przemocy fizycznej i nakaz poszanowania godności (m.in. zakaz obrażania, poniżania, wyśmiewania, stosowania presji psychicznej)

19. W praktyce : • wszelkie kary, jakie stosuje się w szkole, muszą być zapisane w statucie szkoły i nie mogą naruszać • nietykalności osobistej i godności ucznia • uczeń ma prawo być jednakowo oceniany • i traktowany bez względu na wygląd zewnętrzny, status rodzinny, społeczny czy status ucznia • nauczyciel nie może zwracać się do ucznia w sposób obraźliwy • szkoła musi chronić przed wszelkimi formami • przemocy fizycznej bądź psychicznej

20. PRAWO DO OCHRONY PRYWATNOŚCI To prawo do tajemnicy życia prywatnego i rodzinnego

21. W praktyce : • szkoła ma prawo wiedzieć tylko tyle o uczniu, ile rodzice i uczeń chcą sami powiedzieć • wszelkie informacje dotyczące życia prywatnego, • rodziny, stanu zdrowia itp. znane wychowawcy, • czy innym pracownikom szkoły nie mogą być • rozpowszechniane • nauczyciel nie może upubliczniać życia prywatnego • i rodzinnego ucznia i nie może zdradzić tajemnicy • korespondencji

22. PRAWO DO OCHRONY ŻYCIA To zapewnienie higienicznych warunków nauki. To prawo do odpoczynku, czasu wolnego, rozrywki i zabawy.

23. W praktyce : • rozkład lekcji powinien być ustalany • z uwzględnieniem: równomiernego rozłożenia zajęć • w poszczególnych dniach tygodnia, różnorodności zajęć w każdym dniu, niełączenia w kilkugodzinne zajęcia z tego samego przedmiotu • nad bezpieczeństwem uczniów w czasie przerw powinien czuwać nauczyciel • w salach powinna być odpowiednia temperatura powietrza

24. PRAWO DO ODPOWIEDNIEGO STANDARDU ŻYCIA Jeżeli uczeń znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, ma prawo do otrzymywania pomocy materialnej.

25. W praktyce : • pieniądze na ten cel powinien zapewnić organ prowadzący szkołę • uczeń ma prawo do : stypendium socjalnego, korzystania z posiłków w stołówce i do zasiłków losowych • jeżeli jest zdolny, ma prawo do stypendium za wyniki w nauce

26. PRAWA PROCEDURALNE To możliwość dochodzenia swoich praw, czyli możliwość obrony. W szkole muszą istnieć jasne procedury odwołania się od decyzji nauczyciela, dyrektora, rady pedagogicznej. Prawo oświatowe nie przewiduje jednolitego systemu ochrony praw uczniów, dlatego każda szkoła posiada własne zasady.

27. W praktyce: • niedopuszczalne jest stosowanie kar niezapisanych • w statucie • wymierzenie kary bez dania uczniowi możliwości • obrony jest naruszeniem prawa do obrony i może być • podstawą do uchylenia kary • w statucie powinien być określony tryb odwołania się • od wymierzonej kary • w przypadku łamania praw ucznia ma on możliwość odwołania się od krzywdzącej decyzji • pomocą służy rzecznik praw dziecka i rzecznik praw obywatelskich

28. Instytucjonalna pomoc dzieciom • W Polsce istnieje ponad 80 organizacji pozarządowych, kościelnych i wyznaniowych działających na rzecz dzieci. • Biuro Rzecznika Praw Dziecka ul. Śniadeckich 10 00-656 WarszawaTelefon informacyjno-interwencyjny: (22) 696 55 50 czynny: codziennie w godz. 8.15-20.00,fax: (22) 629 60 79 (całodobowo)Adres poczty elektronicznej:rzecznik@brpd.gov.pl

30. Dziękuję za uwagę: Elżbieta Charmułowicz