Tadeusz Chrzanowski Leśne Kompleksy Promocyjne – co, jak i dlaczego?

1. Tadeusz ChrzanowskiLeśne Kompleksy Promocyjne – co, jak i dlaczego? Włocławek, 8 listopada 2011 r.

2. Co? - Leśny Kompleks Promocyjny (najkrótsza definicja z ustawy o lasach) OBSZAR FUNKCONALNY o znaczeniu ekologicznym, edukacyjnym i społecznym, dla którego działalność określa JEDNOLITY PROGRAM GOSPODARCZO-OCHRONNY, opracowany przez właściwego dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych

3. LKP – kto ustanawia i dlaczego? W celu promocji trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz ochrony zasobów przyrody w lasach DYREKTOR GENERALNY LASÓW PAŃSTWOWYCH może, w drodze zarządzenia, ustanawiać LEŚNE KOMPLEKSY PROMOCYJNE

4. LKP – jakie lasy go tworzą? W skład LKP wchodzą lasy będące w zarządzie Lasów Państwowych Do LKP mogą być włączane lasy innych właścicieli, na ich wniosek

5. LKP ma RADĘ NAUKOWO-SPOŁECZNĄ (NOWOŚĆ!!!) Dla każdego LKP DYREKTOR GENERALNY LP powołuje RADĘ NAUKOWO-SPOŁECZNĄ, do której należy inicjowanie oraz ocena realizacji działań podejmowanych w LKP

6. Fot. Tadeusz Chrzanowski

7. Z historii LKP (1) - INSPIRACJE • Decyzja nr 23 MOŚiZN z 1994 r. w sprawie ochrony i zagospodarowania Puszczy Białowieskiej wprowadziła pojęcie „leśny kompleks promocyjny”. Jako efekt: • Ministerialnych Konferencji poświęconych ochronie lasów w Europie (Strasburg 1990, Helsinki 1993) • Szczytu Ziemi w Rio 1992 – przyjęcie tzw. Zasad Leśnych – dekalogu postępowania w gospodarowaniu przyrodą

8. Z historii LKP (2) - INSPIRACJE Konferencja w Helsinkach (1993) sformułowała definicję TRWAŁEJ I ZRÓWNOWAŻONEJ GOSPODARKI LEŚNEJ, a jest to: Zarządzanie i użytkowanie lasów i terenów leśnych w taki sposób i w takim tempie, które pozwolą zachować je jako odnawialne zasoby naturalne i nie uszczuplić ich w długim czasie, zachować ich różnorodność biologiczną, produktywność, zdolność do spełniania teraz i w przyszłości odpowiednich ekologicznych i społecznych funkcji na lokalnym krajowym i globalnym poziomie, nie powodując przy tym szkód w innych ekosystemach

9. Z historii LKP (3) –od 7 do 19 obiektów • Zarządzeniem nr 30 z 19 grudnia 1994 r. dyrektor generalny LP powołał pierwszych siedem LKP • W następnych latach (do 2005 r.) utworzono kolejnych 12 i obecnie istnieje 19 LKP • LKP obejmuje od 1 do 7 nadleśnictw (łącznie 57), w kilku przypadkach też lasy innej własności (LZD, lasy miejskie) • Ogólna pow. LKP w kraju – 990 tys. ha (w tym 970 tys. LP, czyli 14,1% lasów zarządzanych przez LP).

11. Fot. STYL Beata Chojęta

12. Na świecie – LASY MODELOWE • Kanada, Brazylia, Argentyna, Rosja, Szwecja, Hiszpania... • LASY MODELOWE, warunki: • duża jednostka krajobrazowa (nie tylko lasy), • zrównoważony, wielofunkcyjny charakter gospodarki, • „partnerskie” zarządzanie wielu lokalnych i regionalnych podmiotów (współpraca na etapie wyznaczania celów, podejmowania decyzji i współodpowiedzialność) • LKP, mimo pewnych analogii z LASAMI MODELOWYMI, są niewątpliwie typowo „polską” propozycją realizacji polityki leśnej państwa

13. Polskie LKP – cele (zadania) • Wszechstronne rozpoznanie stanu biocenozy leśnej oraz zachodzących w niej zmian • Trwałe zachowanie lub odtwarzanie naturalnych walorów lasu • Integrowanie celów trwałej gospodarki leśnej i aktywnej ochrony przyrody • Promowanie wielofunkcyjnej i zrównoważonej gospodarki leśnej • Prowadzenie prac badawczych i doświadczalnictwa... na potrzeby Lasów Państwowych • Prowadzenie szkoleń Służby Leśnej i edukacji ekologicznej społeczeństwa

14. Promocja zrównoważonego („ekologicznego”) modelu leśnictwa: ochrona, ekologia, produkcja Otwarcie lasów na potrzeby ludzi (pola współpracy) Szansa na wykorzystanie potencjału intelektualnego (>20 tys.) pracowników LP... Nacisk na edukację leśną społeczeństwa Ograniczone możliwości realizacji celów i zadań przypisanych LKP (instrukcje, zasady, programy, środki finansowe) Jednakowe standardy oceny pracy nadleśnictw (LKP i poza) Zmienny w czasie status LKP w decyzjach (bądź ich braku) ze strony kierownictwa MŚ i LP Utożsamianie LKP z... edukacją leśną społeczeństwa IDEA LKP – mocne strony i szanse, słabe strony i zagrożenia

15. Fot. Tadeusz Chrzanowski

16. Edukacja leśna społeczeństwa w LKP – udany eksperyment?

17. Obiekty edukacyjne w LKP A.D. 2010 • Ośrodki edukacji - 23 (50%) • Izby edukacji leśnej - 53 (22%) • Wiaty edukacyjne (zielone klasy) - 70 (15%) • Leśne ścieżki dydaktyczne - 145 (16%) • Punkty edukacji leśnej - 303 (19%) • Inne obiekty edukacyjne - 270 (11%) 57 nadleśnictw LKP – to 13% ogółu (430) nadleśnictw

18. Fot. Waldemar Wencel

19. Formy (główne) edukacji i frekwencja w jednym nadleśnictwie

20. Fot. Tadeusz Chrzanowski

21. Edukacja w LKP (i LP) – zadanie (prawie) wykonane, bo… • Edukacja była dla LP w 1995 r. nowym zadaniem, nieobwarowanym przepisami, tradycją, przyzwyczajeniami, schematem kontroli • Entuzjazm (znacznej części) leśników i żywiołowy rozwój bazy edukacyjnej, własnych pomysłów, inicjatyw, współpracy z innymi podmiotami • Dobre przyjęcie i akceptacja społeczna oferty edukacyjnej LKP, w tym Rady Społecznej LKP, przychylność mediów • Dodatkowe środki, dotacje, również ze źródeł zewnętrznych na edukację leśną w LKP (BP, FOŚ, FL, środki własne) • Szybkie przenikanie działalności edukacyjnej z LKP na pozostałe nadleśnictwa w LP (nawet twórcza rywalizacja) – TAK MIAŁO BYĆ. Wizytówka LP. • Zaawansowane prace nad modelem edukacji leśnej w LP (regulacje prawne, szkolenia, publikacje itp.)

22. LP mają własną strategię edukacji, program i plan działania w każdej jednostce Atrakcyjna i tania oferta LP (las i obiekty edukacyjne) Bogata i różnorodna oferta (różne formy zajęć i zabaw) Młoda, dobrze wykształcona kadra leśników-edukatorów Promocja lasów, leśnictwa, pracy leśnika Niepewna pozycja zawodowa edukatora i edukacji leśnej w strukturze LP Brak etatów edukacyjnych, przeciążenie pracą Niewystarczające przygotowanie pedagogiczne leśników Rosnące nakłady LP na edukację, bez wsparcia budżetu Brak współpracy MEN – MŚ (PGL LP), (?) szkoła-nadleśnictwo Edukacja w LKP (LP) – mocne strony i szanse, słabe strony i zagrożenia

23. Fot. Janusz Sala

24. Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniuul. Mickiewicza 987-100 Toruńrdlp@torun.lasy.gov.pltel. +48 56 658 43 00, fax +48 56 658 43 66 Dziękuję za uwagę