Przemoc w rodzinie

1. Przemoc w rodzinie Omówienie przepisów kodeksowych w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 10 czerwca 2010 roku o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw .

2. 1. Orzecznictwo 1. W 2009 roku w Sądach Rejonowych w Polsce skazano ogółem: 410.269 osób. Z tego wymierzono: • - 86.225 -kar grzywny (samoistnych); 21 % • - 84.955 - bezwzględnych; • - 1.270 - z warunkowym zawieszeniem wykonania. 1,5 % • - 44.014 - kar ograniczenia wolności; 10,7 % • - 41.677 - bezwzględnych; • - 2.337 - z warunkowym zawieszeniem wykonania. 5,3 % • - 279.958-kar pozbawienia wolności; 68,2% • - 37.667 - bezwzględnych; • - 242.291 - z warunkowym zawieszeniem wykonania. 86,9%

3. Stosunek procentowy rodzajów kar orzekanych w Sądach Rejonowych w Polsce

4. Skazani w sądach I instancji – za wszystkie przestępstwaw latach 1999 - 2009

5. Skazani w sądach I instancji – za przestępstwo z art. 207 § 1 kkw latach 1999 – 2009

6. Orzecznictwo w zakresie art. 207 § 1 kk 1. W 2009 roku w Sądach Rejonowych w Polsce osądzono z art. 207 § 1 kk ogółem: 17.413 osób. Z tego: • - 14.506 -skazano; • - 501 - uniewinniono; • - 1.365-warunkowo umorzono postępowanie; • - 1.034 - umorzono postępowanie;

7. Stosunek procentowy rodzajów orzeczeń Sądów Rejonowych w zakresie art. 207 § 1 kk

8. 2. W 2009 roku w Sądach Rejonowych w Polsce skazano z art. 207 § 1 kk ogółem: 14.506 osób (≈ 83 %). Z tego wymierzono: - 229 -kary grzywny (samoistnych); - 199 - bezwzględnych; - 30 - z warunkowym zawieszeniem wykonania. - 637 - kar ograniczenia wolności; - 581 - bezwzględnych; - 56 - z warunkowym zawieszeniem wykonania. - 13.640-kar pozbawienia wolności, w tym: - 1.871 - bezwzględnych; - 11.769- z warunkowym zawieszeniem wykonania.

9. Stosunek procentowy rodzajów kar orzekanych w Sądach Rejonowych w Polsce z art. 207 § 1 kk

10. Stosunek procentowy wymiaru kary pozbawienia wolności orzekanej w Sądach Rejonowych w Polsce w 2009 roku z art. 207 § 1 kk

11. 2. Zmiany ustawowe – nowe środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego • w postępowaniu cywilnym, niezależnie od postępowania karnego (np. przed wszczęciem postępowania); • w postępowaniu karnym, na etapie postępowania przygotowawczego; • po zakończeniu postępowania karnego – środki karne lub probacyjne, orzekane w orzeczeniu kończącym, na czas określony.

12. a) Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu cywilnym • Nakaz opuszczenia mieszkaniaorzekany na wniosek przez sąd cywilny (niezależnie od postępowania karnego); • uprawnienie do złożenia wniosku przysługuje osobie dotkniętej przemocą, wspólnie zamieszkującej ze sprawcą – członkiem rodziny, • przesłanką jest czynienie szczególnie uciążliwym wspólnego zamieszkiwania poprzez zachowanie polegające na stosowaniu przemocy, • termin do rozpoznania sprawy – 1 miesiąc, • wykonalność orzeczenia – z chwilą ogłoszenia, • zmiana orzeczenia możliwa w razie zmiany okoliczności (zmiana lub uchylenie).

13. b) Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego w postępowaniu karnym • Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego przez sprawcę (oskarżonego) wspólnie zamieszkującego z pokrzywdzonym (środek zapobiegawczy); • przesłanka – uzasadniona obawa, że oskarżony ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził; • środek ten stosuje prokurator z urzędu lub na wniosek Policji w czasie 48 godzin od zatrzymania (jeżeli takie miało miejsce); • środek ten stosuje się na okres nie dłuższy niż 3 miesięcy z możliwością przedłużenia przez sąd na dalsze okresy, nie dłuższe niż 3 miesiące (może być ich więcej niż jeden); • oskarżonemu, na jego wniosek można wskazać miejsce pobytu w placówkach zapewniających miejsca noclegowe.

14. c) Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego po zakończeniu postępowania karnego • Zakaz zbliżania się do określonych osób (pokrzywdzonego) (środek karny); • Nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym (środek karny); • przesłanka – skazanie za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym wobec osoby najbliższej; • środki karne mogą być połączone z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego organu w określonych odstępach czasu; • środki karne (orzekane także łącznie) stosuje sąd w wyroku kończącym sprawę karną; • zakaz zbliżania orzeka się w latach od roku do lat 15 (sąd wskazuje odległość od osób chronionych); • nakaz opuszczenia lokalu orzeka się w latach od roku do lat 10; (oba można także na zawsze przy ponownym skazaniu za to samo);

15. c) Środki izolacji sprawcy od pokrzywdzonego po zakończeniu postępowania karnego - c.d. • Zakaz zbliżania się do określonych osób (pokrzywdzonego) (środek probacyjny); • Nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym (środek probacyjny); • przesłanka – orzeczenie w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary (zwykle kary pozbawienia wolności), ewentualnie warunkowego umorzenia postępowania; • środki probacyjne (orzekane także łącznie) stosuje sąd w wyroku kończącym sprawę karną; • środki probacyjne orzeka się w okresie próby w latach od 2 do 5 lat (sąd wskazuje odległość od osób chronionych oraz sposób kontaktu).

16. d) Obowiązujące środki izolacji sprawcy przemocy domowej od pokrzywdzonego – podsumowanie • nakaz opuszczenia mieszkania orzekany na wniosek przez sąd cywilny (niezależnie od postępowania karnego); • oddanie pod dozór policji z obowiązkiem zakazu kontaktowania się z pokrzywdzonym (środek zapobiegawczy w trakcie postępowania przygotowawczego); • oddanie pod dozór w miejsce niezastosowalnego tymczasowego aresztu, pod warunkiem opuszczenia lokalu przez sprawcę (ibidem); • nakaz opuszczenia lokalu przez sprawcę przy braku przesłanek do TA na okres 3 miesięcy z możliwością przedłużenia na dalsze 3 miesiące (ibidem); • środek karny oraz środek probacyjny w postaci zakazu zbliżania się na określoną odległość (środki orzekane w wyroku na czas określony).

17. Orzeczone zakazy zbliżania się do pokrzywdzonego i nakazy opuszczenia lokalu w postępowaniu przygotowawczymw latach 2006 – 2009

18. Orzeczone środki probacyjne w postaci zakazu kontaktowania się z pokrzywdzonym i nakazu opuszczenia lokaluw latach 2006 – 2009

19. Skazani w sądach I instancji – za przestępstwo z art. 207 § 1 kkw latach 2006 – 2009

20. 3. Pozostałe zmiany kodeksowe • Wprowadzenie specjalnej, szybkiej procedury dotyczącej osadzenia sprawcy przemocy w wyniku naruszenia warunków probacyjnych: • wniosek kuratora sądowego o zarządzenie wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności albo o odwołanie warunkowego zwolnienia; • zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie skazanego na termin posiedzenia; • nowa podstawa do obligatoryjnego zarządzenia albo odwołania w postaci stwierdzenia ponownego używania przemocy wobec osoby najbliższej zamieszkującej wspólnie ze sprawcą; • postanowienie wydane przez sąd podlega wykonaniu z chwilą jego wydania.

21. Zmiana trybu ścigania przestępstwa z art. 157 § 2 kk ( kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2), jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą z trybu prywatnoskargowego na publicznoskargowy – wnioskowy; Ściganie złamania zakazu zbliżania się do pokrzywdzonego lub niewykonania nakazu opuszczenia lokalu w trybie przestępstwa z art. 244 kk (do 3 lat pozbawienia wolności).

22. 4. Podsumowanie • Nowela do ustawy wprowadziła nowe, dotychczas niestosowane narzędzia, służące izolacji sprawcy przemocy od pokrzywdzonego; • Poprawiła także istniejące unormowania w celu skuteczniejszego i częstszego ich stosowania; • Spodziewany jest wzrost orzeczeń skutkujących skutecznym odizolowaniem sprawców od pokrzywdzonych przemocą domową, bez konieczności opuszczania mieszkania przez samych pokrzywdzonych; • Unormowania zawarte w samej ustawie, jak i w kodeksach karnych dają szansę na skuteczne działania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

23. Koniec Dziękuję za uwagę.