O komunikacji w rodzinie

1. O komunikacji w rodzinie • czyli jak cieszyć się bliskością

2. Miało być tak pięknie... • Rdz 2, 8n. 15-17; 3, 1-6. 9-12 • A zasadziwszy ogród w Eden na wschodzie, Pan Bóg umieścił tam człowieka, którego ulepił. Na rozkaz Pana Boga wyrosły z gleby wszelkie drzewa miłe z wyglądu i smaczny owoc rodzące oraz drzewo życia w środku tego ogrodu i drzewo poznania dobra i zła. (...) Pan Bóg wziął zatem człowieka i umieścił go w ogrodzie Eden, aby uprawiał go i doglądał. A przy tym Pan Bóg dał człowiekowi taki rozkaz: Z wszelkiego drzewa tego ogrodu możesz spożywać według upodobania; ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy z niego spożyjesz, niechybnie umrzesz. (...) A wąż był bardziej przebiegły niż wszystkie zwierzęta lądowe, które Pan Bóg stworzył. On to rzekł do niewiasty: Czy rzeczywiście Bóg powiedział: Nie jedzcie owoców ze wszystkich drzew tego ogrodu? Niewiasta odpowiedziała wężowi: Owoce z drzew tego ogrodu jeść możemy, tylko o owocach z drzewa, które jest w środku ogrodu, Bóg powiedział: Nie wolno wam jeść z niego, a nawet go dotykać, abyście nie pomarli. Wtedy rzekł wąż do niewiasty: Na pewno nie umrzecie! Ale wie Bóg, że gdy spożyjecie owoc z tego drzewa, otworzą się wam oczy i tak jak Bóg będziecie znali dobro i zło. Wtedy niewiasta spostrzegła, że drzewo to ma owoce dobre do jedzenia, że jest ono rozkoszą dla oczu i że owoce tego drzewa nadają się do zdobycia wiedzy. Zerwała zatem z niego owoc, skosztowała i dała swemu mężowi, który był z nią: a on zjadł. Gdy zaś mężczyzna i jego żona usłyszeli kroki Pana Boga przechadzającego się po ogrodzie, w porze kiedy był powiew wiatru, skryli się przed Panem Bogiem wśród drzew ogrodu. (...) Pan Bóg zawołał na mężczyznę i zapytał go: Gdzie jesteś? On odpowiedział: Usłyszałem Twój głos w ogrodzie, przestraszyłem się, bo jestem nagi, i ukryłem się. Rzekł Bóg: Któż ci powiedział, że jesteś nagi? Czy może zjadłeś z drzewa, z którego ci zakazałem jeść? Mężczyzna odpowiedział: Niewiasta, którą postawiłeś przy mnie, dała mi owoc z tego drzewa i zjadłem. I tak po raz pierwszy mężczyzna nie dogadał się z kobietą.

3. starsze dziecko mąż, ojciec żona, matka młodsze dziecko rodzina generacyjna ojca rodzina generacyjna matki System rodzinny Środowisko życia rodziny

4. Jeżeli A to B B A Jeżeli A to B Ponieważ B to A • Sprzężenia zwrotne Sprzężenia zwrotne, to komunikaty. Czasem najwięcej mówi milczenie. Nawet, gdy nie komunikujemy, to komunikujemy.

5. Co komunikujemy? Czyli, że mamy aż czworo uszu?

6. Co komunikujemy? Czyli, że mamy aż czworo uszu? Przekaz “o czym mówię” Przekaz “coś o sobie” Przekaz “co czuję do ciebie” Przekaz “oczekuję od ciebie” Ucho wrażliwe na treść komunikatu Ucho wrażliwe na cechy nadawcy Ucho wrażliwe na nastawienie nadawcy do nas Ucho wrażliwe na apel nadawcy Nie mówię tego, co mówię, tylko to, co inny usłyszy.

7. ? Mamo! Wojtek mnie bije!!! Zrozumienie komunikatu werbalnego Odczytanie pozawerbalnych elementów komunikatu: tonu głosu, miny, kontekstu sytuacyjnego; Wpływ wcześniejszych doświadczeń: znajomość cech osobowości syna. Treść: Wojtek zachowuje się agresywnie wobec Janka Coś o sobie: Jest mi źle, czuję się zagrożony Co czuję do ciebie: ufam Ci, dajesz mi poczucie bezpieczeństwa Apel: Obroń mnie. Treść: Wojtek zachowuje się agresywnie wobec Janka Coś o sobie: Mam zamiar wrobić Wojtka Co czuję do ciebie: potrafię Tobą manipulować Apel: Ukarz Wojtka

8. Czy mogę zająć Ci chwilkę? Mam problem... Ty możesz mi pomóc. To mnie przerasta... A czy Ty nie mógłbyś tego zrobić? Dla ciebie to pestka, a ja... Najważniejsze, to radzić sobie samemu z problemami. Nie mam czasu na jakieś problemy, muszę się troszczyć o dzieci, męża, dom, pracę... Niech będzie, jak chcesz. Mnie jest wszystko jedno. Chciałbym, by mnie nie było, ale skoro już jestem, to nie chcę sprawiać ci kłopotu. Style komunikacji ujawniają naszą osobowość. Lęk przed odpowiedzialnością. Lęk przed własną słabością Lęk przed samotnością Lęk przed samotnością

9. Wszystko osiągnąłem wyłącznie dzięki sobie. Inni kombinowali, a ja byłem po prostu najlepszy. Wszystkiemu muszę podołać. Życie to zadanie do wykonania. Ty nawet tego nie potrafisz! Inni potrafią, a ty nie. Właściwie jesteś do niczego. Wiesz co, zostaw to już. Jak człowiek chce, żeby było zrobione dobrze, to musi sam to zrobić. Postępuje się tak, a nie inaczej. Po prostu tak, takie są zasady. Nie ma z czym dyskutować, tak się zawsze robiło i tak jest słusznie. Postępuje się tak, a nie inaczej. Po prostu tak, takie są zasady. Nie ma z czym dyskutować, tak się zawsze robiło i tak jest słusznie. Lęk przed niedoskonałością moralną Lęk przed niesamodzielnością Lęk przed słabością

10. Ważne są fakty i procedury. Emocje tylko zaciemniają obraz. Jedynie z dystansu można ocenić właściwie sytuację To, co we mnie się dzieje nie ma znaczenia - a w ogóle we mnie nic się nie dzieje. Życie, to właściwie teatr. Wszystko zależy od tego, jak zagram swoją rolę. Jak mnie widzą, tak mnie piszą. Co kogo obchodzi, to jaki jestem naprawdę - ważne, żeby się nie ośmieszyć. Lęk przed odrzuceniem Lęk przed bliskością

11. Dysfunkcyjne style komunikacji wg Virginii Satir: • Zjednywacz - “ważne są twoje potrzeby, ja mogę ustąpić” • Obwiniacz - “Ty nigdy nic dobrego nie zrobiłeś...” • Komputer - “Jestem obiektywny i racjonalny. Dlatego mam rację • Mąciciel - “... oj wiesz, zobacz co się z tą pogodą dzieje.” Nie wiem tak naprawdę, co myśli, czuje i zamierza partner. Muszę się tego domyślać. Skoro on prowadzi grę, to i ja muszę grać.

12. Podwójne wiązanie • Powtarzające się niezgodne ze sobą nakazy od tej samej osoby, z którą istnieją silnie więzy emocjonalne np. od ojca lub matki. • Sprzeczne komunikaty występują na różnych poziomach komunikacji np. werbalnym i niewerbalnym. • Niepodporządkowanie się któremukolwiek z nakazów grozi karą. • Zabronione jest wytknięcie sprzeczności, ale oczekiwana jest reakcja. • Zatem: komunikat, któremu trzeba się podporządkować, ale nie można się podporządkować, żeby się podporządkować. • (Goldenberg, Goldenberg 2006)

13. Podwójne wiązanie • Matka, zmęczona zachowaniem dziecka zamiast powiedzieć, “odejdź, bo już mnie zmęczyłeś”, mówi “Idź już spać, bo jesteś zmęczony i chcę, żebyś się wyspał.”

14. Cechy komunikacji pozwalającej na rozwój członków rodziny Każdy powinien być zdolny do wyrażania spójnie, dokładnie i wprost tego, co widzi, słyszy, czuje i myśli o sobie i innych w ich obecności. Do każdej osoby należy odnosić się jak do niepowtarzalnej jednostki, której należy się szacunek. Różnice między członkami rodziny muszą być uznane i używane w celu rozwoju, a nie widziane jako coś zagrażającego. Aby to sprawdzić: Co wolno powiedzieć o tym, co się dzieje w domu? Z kim można o tym rozmawiać? W jaki sposób można się nie zgadzać z kimś lub czegoś nie aprobować? W jaki sposób zadaje się pytania, gdy się czegoś nie rozumie?

15. Komunikaty “TY” - “JA” Wgląd w siebie: czuję złość, poczucie winy, bezsilność. Co mogę z tym zrobić? Opis partnera: zły, niewdzięczny, nieporadny maskuje własną: złość, poczucie winy, bezradność

16. Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą społem i mały chłopiec będzie je poganiał. Krowa i niedźwiedzica przestawać będą przyjaźnie, młode ich razem będą legały. Lew też jak wół będzie jadał słomę. Niemowlę igrać będzie na norze kobry, dziecko włoży swą rękę do kryjówki żmii. Iz 11, 6-8