350 likes | 711 Views
ZDRAVSTVENA NEGA KAKO NAUKA. ( ZN - pole na istra`uvawe). Пирамидално градење на системот на образование и распределеност на сестринската работа Партнерски однос на ЗН со другите науки Англија (колевка на сестринството) САД ( > 130 факултети за МС и > 80% МС со високо образование).
E N D
ZDRAVSTVENA NEGA KAKO NAUKA (ZN - pole na istra`uvawe)
Пирамидално градење на системот на образование и распределеност на сестринската работа Партнерски однос на ЗН со другите науки Англија (колевка на сестринството) САД (> 130 факултети за МС и > 80% МС со високо образование)
Науката не е ничија своина – им припаѓа на сите • ЗН е научна дисциплина во полето на сестринството: • Има свои теории • Методи • Средства • Систематизирано знаење
OP[TI NAUKI • Filozofija - seopfatna op{ta nauka • RAZVOJ NA NAUKITE • qubopitnost i objasnuvawe na prirodnite sobitija na nаu~na osnova (univerzumot, `iviot svet, ~ovekot) • razvoj na mislovnosta kako proces • razvoj na socijalniot status na `iveewe • ulogata na `enata • Naukite i vlijanie vrz ZN • prirodni nau~ni disciplini (biologijata, medicinata) • humanitarni nau~ni disciplini (sociologija, psihologija, pedagogija)
Medicinskata nauka i ZN -razvivawe na hirurgijata (progres vo anesteziologijata i antisepti~nata hirurgija -1880) -istra`uvawa vo medicinata • interes za preventivnata i kurativnata medicina • otkritieto na rentgenot (W.Röntgen1895) • Interes za javnoto zdravstvo (1872) • [koli za sestrinstvo
[to ja pravi ZN - nauka? • IDENTIFIKACIJA NA PROBLEM - Sistematski pristap kon problem - Dinami~ki pristap kon problem • METODOLOGIJA ZA RE[AVAWE problемот • KONTROLA NA NAPRAVENOTO - analiza - sporedbena analiza
EMPIRIJA PRAKSA TEORIJA I TEORETSKI MODELI NAU^EN PRISTAP KON TEORIJATA I PRAKSATA
VIDOVI NA NAU^EN PRISTAP VO ZN • EDUKATIVEN • NABQUDUVA^KI • MISLOVEN • APLIKATIVEN • ANALITI^KI
EDUKATIVEN NAU^EN PRISTAP • ZBOGATUVAWE NA ZNAEWETO PO PAT NA EDUKACIJA • KURSEVI • SEMINARI • SAMOU^EWE • KORISTEWE NA LITERATURA (ULOGA NA BIBLIOTEKITE) • INTERNET
NABQUDUVA^KI NAU^EN PRISTAP • nabquduvawe-koristej}i gi ~ulata • odvojuvawe na normalni reakcii od otstapuvawa • pratewe na otstapuvawata • sistemati~no • koga, vo koi uslovi, • kako • intenzitet • sporeduvawa na otstapuvawata (grupi na isp.) • konsultacija so poiskusen, literatura, E-net,
MISLOVEN NAU^EN PRISTAP Критичко мислење
APLIKATIVEN • Primena na novini • Analiza na efektite • Sporeduvawe na razni aplikativni ve{tini
ANALITI^KI • Севкупен процес • Дефинирање на проблем • Формулирање на хипотеза • Собирање на факти • Спроведување на анализа • Наоѓање решение
Аналитичкото мислење го следи научниот приод за решавање на проблем Проблем Решение Хипотеза Анализа Факти
Дефинирање на проблемот Дефиниција: • Проблем е ситуација кога треба нешто да се корегира Важност: • Наша работа е да процениме дали го решаваме вистинскиот проблем – тој не мора да ни биде претставен од самиот клиент. Што всушност треба ние да решиме? Основен концепт: • Повеќето проблеми се иницијално идентифицирани од нашите клиенти • Јасно дефинирање на проблемот го подобрува фокусот и го води аналитичкиот процес
NAU^NA ZASNOVANOST NA PROCESOT NA ZDRAVSTVENA NEGA
PROCESOT VO SESTRINSTVOTO • pretstavuva dvi`ewe na sestrinsтvoto kon naпred - kon odredena cel - vodewe od edna etapa kon druga • toa e obmislena postapka koja ja vodi medicinskata sestra sistematski i dinami~ki od identifikacijata na problemot kon barawe na pristap i na~in kako toa vo stru~nata praktika da se re{i
Procesot e maksimalno prilagoden kon individualnite osobenosti na bolniot, obezbeduva razbirawe i prav pat kon re{avawe na slo`enite problemi vo domenot na zdravstvena nega • MS treba da gi anga`ira site oblici na mislewe: • kriti~no • diskriminativno • kauzalno • mislovni operacii:primetuva, selektira, povrzuva,predviduva, planira, vrednuva
Vo rabotata na MS Procesot e pove}e intelekualen otkolku tehni~ki ~in !Zna~i toa e mislovna aktivnost so prakti~na rabota na MS • Mislovna aktivnost se odnesuva pove}e na individualiziranata nega, bidej}i ne postoi ramka/matrica, nitu op{to va`e~ki model koj mu odgovara na sekoj bolen; naprotiv za sekoj bolen treba da se napravi poseben program koj }e odgovara na negovata sostojba, negovata individua, na negovata `elba i so negova soglasnost
Fazi na Procesot na Zdravstvena nega • IDENTIFIKACIJA- na reakciite na b/k na odreden zdravstven problem ili druga `ivotna sostojba i na nezadovoleni potrebi za nega • POTRAGA-barawe i odbirawe na najsoodveten na~in za zadovoluvawe na potrebite za nega na b/k • PRIMENA- soodveten pristap ili postapka • KONTINUIRANO VREDNUVAWEna sekoj izvr{en чекор
TEHNIKA NA IDENTIFIKACIJA(na potrebata za nega) • po~nuva so samiot kontakt so b/k • razgovor (intervju) • nabquduvawe • sobirawe na podatoci za brza orientacija • za itna pomo{ ako e potrebno • za sostavuvawe na sestrinska anamneza • analiza i sinteza na podatocite • izdvojuvawe na podatocite po zna~ewe • grupirawe po prioritet
TEHNIKA NA IDENTIFIKACIJA(na potrebata za nega) • Obrabotka na dobienite podatoci: • induktiven • deduktiven • MS logi~no gi koristи ovie mislovni operacii • MS ako e svesna za ovie procesi polesno gi sovladuva slo`enite situacii i pra{awa
TEHNIKA NA БАРАЊЕ И ОДБИРАЊЕ • Intelekualno se obrabotuvaat pra{awata: • stepen na te`ina na sostojbata • stepen na zagrozenost na nezaдоvolenite potrebi • individualni osobenosti na bolniot • spremnost na bolniot da go prifati tretmanot i da sorabotuva • ograni~uvawa na bolniot • snaga na koja mo`e da se smeta pri planot • vo kakvi uslovi se izveduva negata
TEHNIKA NA БАРАЊЕ И ОДБИРАЊЕ • odgovorot na prethodnite pra{awa pomaga vo izgotvuvawe na prioriteti: • Dgn postapki • lekuvawe • rehabilitacija • ishrana • koordinacija so drugite ~lenovi na timot • najte{ka zada~a e da se predvidi ishodot- za toa e potrebno znaewe, iskustvo, prediktivno mislewe
TEHNIKA NA ПРИМЕНА НА ЗН • metodologijata na izveduvaweto na negata e strogo zacrtana • ne e dozvoleno eksperimentirawe • se izveduva rutinski, neophodno e poznavawe na prethodnite etapi • kontinuirano pratewe na reakciite pri izveduvaweto na negata • posebno intelektualno anga`irawe na MS • barawe na pri~иnsko-posledi~ni vrski • spremnost za nepredvidlivi sostojbi
TEHNIKA НА КОНТИНУИРАНО ВРЕДНУВАЊЕ • postojan uvid vo dokumentacijata pomaga da se oceni ispravnosta na primenetata nega i stepenot na napreduvawe na zazdravuvaweto • dava odgovor na pra{awata: • koj, komu, • [to, koga, • kako, kolku, • zo{to e napraveno ili ne e napraveno
PROCESOT NA ZDRAVSTVENA NEGA KAKO MISLEWE • PZN e sistem na nega so koj pоstojano se u~i i se usvojuvaat novi znaewa • su{tinata na metodata e svrtena kon problemot (problem orientid) • pri sekoj pristap kon poedinec, smejstvo ili zaednica vo svoite misli si postavuva pra{awe: • {to gledam? • {to zna~i toa {to go gledam? • dali mi trebaat nekoi dopolnitelni inf.
PROCESOT NA ZDRAVSTVENA NEGA KAKO MISLEWE • kako da dobijam dopolnitelнa informacija (opserv, razgovor, merewe ili na nekoj drug na~in)? • dali moite zaklu~oci se pravilni? • {to mo`am da storam za da pomognam? • dali pomogna toa {to go storiv? • {to e ova {to go gledam sega?
PROCESOT NA ZDRAVSTVENA NEGA KAKO MISLEWE • logi~no mislewe- da gi ceni podatocite i nivniot o~ekuvan i pri~inski odnos • kauzalno mislewe- da gi povrzuva pri~inite i posledicite na slu~uvawata • diskriminativno- da razlikuva i izdvojuva relevantni podatoci so problemite • prediktivno -realno da gi sogleda realnite aspekti na ishodot
PROCESOT NA ZDRAVSTVENA NEGA KAKO MISLEWE • kreativno- da razmisluva na nov i za sebe svojstven na~in koj te`nee kon reorganizacija na sostojbata i situacijata i da gleda od poseben agol • intuitivno - da ~ita me|u redovi, t.e ponekoga{ da misli i ~uvstvuva(nasetuva) nekakva sostojba i pokraj faktite koi poso~uvaat kon drugo
PROCESOT NA ZDRAVSTVENA NEGA KAKO MISLEWE • PZN bara sposobnost za pove}estrano gledawe na problemot koj se re{ava • Pr. bebe na pregled vo ambulanta pr. za neuka majka • MS koja intelektualno go re{ava problemot koristej}i go procesot poka`uva deka ima visoko nivo na profesionalni sposobnosti
PROCESOT NA ZDRAVSTVENA NEGA KAKO MISLEWE • Koristejќi се so PZN, MS: • go namaluva brojot na gre{ki vo procenkata i odlu~uvawe za problemot • obezbeduva pogolema individualizacija i humanizacija na negata • ne e sklona kon improvizacii i postapki von od praksata na institucijata
Значење на пrimenaта na PROCESOT NA ZDRAVSTVENA NEGA za MS • do`ivuva satisfakcija koja proizleguva od zadovolstvoto na bolniot • ~uvstvuva pogolema sigurnost vo stru~nata rabota • dobiva ~esti priznanija za rabotata od svoite sorabotnici i rakovoditeli