I. ULUSLAR ARASI ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ VE RAPORLANMASI SEMPOZYUMU

1. I. ULUSLAR ARASI ENTELEKTÜEL SERMAYENİN ÖLÇÜLMESİ VE RAPORLANMASI SEMPOZYUMU İŞLETMELERİN PİYASA DEĞERİNİN GERÇEĞE UYGUN ŞEKİLDE SUNULMASI İÇİN FİNANSAL RAPORLARIN DİPNOTLARINDA ENTELEKTÜEL SERMAYE UNSURLARININ KULLANIMI Öğr. Gör. M. A. İbrahim SARIAYAksaray Üniversitesi

2. ÇALIŞMANIN AMACI Bilgi kullanıcılarının kararlarını değiştirebilecek bir etkiye sahip olan entelektüel sermaye unsurlarının, finansal raporların dipnotlarında sunulması gerekliliğini ortaya koymak.

3. ENTELEKTÜEL SERMAYE VE UNSURLARI Entelektüel Sermaye Kavramı Basit bir ifade ile entelektüel sermaye, işletme tarafından değere dönüştürülebilen bilgidir.

4. Bir başka tanıma göre; unsurlarından oluşan bir bileşendir. Entelektüel sermaye değerinin ise, işletmenin piyasa değerinden defter değerinin çıkartılmasıyla hesaplanabileceği ifade edilmektedir.

5. İnsan Sermayesi İşletme çalışanlarının bireysel olarak kendilerine verilen görevleri yerine getirebilmeleri için sahip oldukları bilgilerin, yeteneklerin ve yaratıcılık özelliklerinin bir arada toplamış halidir.

7. Yapısal Sermaye Yapısal sermaye kapsadığı farklı bileşenlerden dolayı; olarak gruplandırılabilir.

9. Yapısal sermaye entelektüel mülkiyete konu olan unsurlar ve altyapı varlıkları şeklinde bir ayırımla aşağıdaki gibi sıralanabilir;

11. Müşteri Sermayesi Müşteri sermayesi, müşteri ilişkilerinin değeri ve bu değerin işletmeye olan katkısı olarak ifade edilmektedir.

12. Müşteri sermayesinin unsurları aşağıdaki gibi sıralanabilir;  Markalar,         Müşteriler,       Müşteri Sadakati,  İşletme Adı,     Dağıtım Kanalları,  İşle İlgili İşbirliği,  Lisans Anlaşmaları,  Sözleşmeler,  Franchising Anlaşmaları.

14. FİNANSAL RAPORLARIN GERÇEĞE UYGUN ŞEKİLDE SUNUMU VE FİNANSAL RAPORLARIN DİPNOTLARINDA ENTELEKTÜEL SERMAYE UNSURLARININ KULLANIMI

15. 4 2 3 1 Enformasyonun, temsil ettiği iddia edilen şeyin doğrulanabilir ve tarafsız olmasıdır. Unsurun bir varlık tanımını karşılaması, Unsurun yeterli güvenilirlikte ölçülebilmesi, Enformasyonun kararlarda bir farklılık yapabilme kapasitesinde olması, Türkiye Muhasebe Standartları, işletmelerin finansal tablolarının kabulü ve ölçümünde yer alan dört kabul görmüş kritere güven duymaktadır.

16. 1 2 İkinci kriterde yer alan, “ölçümde güvenilirlik” Dördüncü kriterde ifade edilen, “doğrulanabilirlik” Entelektüel sermaye kısmen yeni bir kavram olduğu için ve nasıl ölçüleceği ile ilgili genel bir kabul olmadığından dolayı, çoğu entelektüel sermaye unsuru, aşağıdaki kriterleri sağlamakta yetersiz kalmaktadır.

17. 1 2 3 4 Finansal raporların gerçeğe uygun sunumu, muhasebenin temel kavramlarından Tam Açıklama ilkesinin bir gereğidir. Uygulanabilir TFRS’ ler Ölçümde güvenilirlik ve Doğrulanabilirlik Türkiye Muhasebe Standartlarına göre finansal raporlar gerçeğe uygun şekilde sunulmalıdır. ÇALIŞMANIN DAYANAK NOKTALARI

18. Finansal tabloların kullanıcılara yararlı olabilmesi için aşağıdaki dört niteliksel özelliğe sahip olması gerekir:

19. Microsoft 2000 Yılı 2. Çeyreği Bilançosu KISA, UZUN VADELİ BORÇLAR VE ÖZ KAYNAKLAR TOPLAMI 45 Milyar $ KISA VADELİ YATIRIMLAR 22 Milyar $ UZUN VADELİ YATIRIMLAR 23 Milyar $ AKTİF = PASİF = 45 Milyar $ Hisse Senetlerinin Piyasa Değeri 600 Milyar $

20.  Uygulanabilir TFRS’ ler,  Ölçümde güvenilirlik  Doğrulanabilirlik Uygulanabilir TFRS’ler ve bu iki kritere göre, entelektüel sermaye bilaçoda sunulamaz. Defter değeri 45 miyar $ Piyasa değeri 600 milyar $ Bilanço gerçeğe uygun sunumdan oldukça uzak. Çelişki

21. Bu büyük çelişkiyi ortadan kaldırabilmek için, yine TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu Standardına başvurmakta yarar vardır. “TFRS’ ler, gerektiğinde ek açıklamalarla birlikte uygulandığında, gerçeğe uygun sunuşu sağladığı varsayılır”.

22. Bu varsayıma göre, entelektüel sermaye unsurları finansal raporların dipnotlarında yer alabilecektir. Bu unsurların tespit edilip, finansal raporların dipnotlarında gösterilmesi, gerçeğe uygun sunum ve standart kriterleri arasında meydana gelen çelişkileri de ortadan kaldıracaktır.

23. Finansal Raporlarda Dipnotlar  Dipnotlar, metinsel açıklamalar ve muhasebeleştirme kriterlerini sağlamayan kalemlerle ilgili bilgiler sağlar.  TFRS kriterlerine göre entelektüel sermaye unsurları, muhasebeleştirme kriterlerini tam olarak sağlayamamaktadır.  TFRS gereğince finansal raporların gerçeğe uygun şekilde sunulması için, muhasebeleştirme kriterlerini sağlayamayan bu unsurlar dipnotlarda sunulmalıdır.

24. 44 No’ lu dipnotta ve finansal durum tablosunun 29 No’ lu dipnotunda; “mali tabloları önemli ölçüde etkileyen ya da mali tabloların açık, yorumlanabilir ve anlaşılabilir olması açısından açıklanması gerekli olan diğer hususlar”, yer almaktadır. Buna göre;

25. Microsoft 2000 Yılı 2. Çeyreği Bilançosu KISA, UZUN VADELİ BORÇLAR VE ÖZ KAYNAKLAR TOPLAMI 45 Milyar $ KISA VADELİ YATIRIMLAR 22 Milyar $ UZUN VADELİ YATIRIMLAR 23 Milyar $ AKTİF = PASİF = 45 Milyar $ 44 No’lu Bilanço Dipnotu Entelektüel sermaye = 555 Milyar $ Hisse Senetlerinin Piyasa Değeri 600 Milyar $

26. SONUÇ VE ÖNERİLER Sonuç olarak çalışmada, entelektüel sermayenin ve entelektüel sermaye unsurlarının 44 No’ lu dipnotta gösterilmesi gerekliliği ortaya konulmuştur.

27. İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER