Chemia w życiu codziennym

1. Chemia w życiu codziennym Czy możliwy jest dzień bez chemii? Mateusz Krzeczkowski Uczeń III Społecznego Liceum w Krakowie

2. Rano wstaje … • i w łazience myje się … pasta do zębów → sole np.fluorki woda H2O Piecyk gazowy: gaz ziemny → metan → CH4 spalanie → reakcja chemiczna mydło sole, np. stearynian sodu

3. Czas na śniadanie: • Mleko jest mieszaniną głównie wody, tłuszczy i białek. para wodna – proces parowania → przemiana fizyczna A może herbatka? To też mieszanina … m.in. jest tam teina węglowodany i tłuszcze

4. I …. do szkoły • autobusem, samochodem … metale, stopy metali szkło jako mieszanina pewnych soli (głównie krzemianów(IV)) guma, tworzywa polimerowe paliwo – benzyna jako mieszanina węglowodorów

5. I już w szkole … ubrania – tworzywa naturalne i sztuczne kreda – węglan wapnia zeszyty, książki - celuloza ołówek – grafit (odmiana alotropowa węgla)

6. Białka: mięso, jajka, fasola Cukry: kasza, ziemniaki, makaron Tłuszcze: masło, olej, margaryna, śmietana, smalec Ale i witaminy: cytryna, pomarańcze, czarna porzeczka, ryby czas na obiad … sama chemia! Kwas cytrynowy aminy gotowanie, smażenie

7. trzeba dużo pić … Woda mineralna zawierająca rozpuszczalne sole np. Sole te pełnią funkcję budulcową i regulacyjną

8. A może popić tabletkę? Głowa mnie boli … • znowu chemia … Kwas salicylowy oraz acetylosalicylowy – lek przeciwbólowy, przeciwgorączkowy (aspiryna) tylko DAWKA decyduje o tym czy substancja jest lekiem czy trucizną Paracelsus

9. Ale dobrze … może jestem zakochany? fenyloetyloamina substancja wytwarzana w mózgu, wywołuje pozytywne odczucia towarzyszące stanowi zakochania

10. A teraz pooglądam mecz… oj, poziom adrenaliny wzrasta … adrenalina hormon „walki i ucieczki” produkowany w rdzeniu nadnerczy, jego działanie powoduje m. in. wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca, uwalnianie glukozy z mięśni, rozszerzanie oskrzeli, rozszerzanie źrenic

11. To może papieroska? nikotyna toksyczna substancja zawarta w tytoniu, w niewielkich ilościach pobudza układ nerwowy, w dużych dawkach toksyczna, wywołuje m. in. zaburzenia rytmu serca i pracy przewodu pokarmowego;

12. Powrót do domu … dobrze pooddychać świeżym powietrzem! • powietrze to mieszanina gazów (czyste stanowi mieszaninę jednorodną)

13. Oddychanie

14. cukry 1,5% sole mineralne 6,1% tłuszcze 13,8% białka 17,0% woda 61,6% Ja, ty, my … człowiek: i ….

15. … i różnorodne metale, np.: • Wapń: składnik kości i zębów, jest też niezbędny do prawidłowej pracy mięśni • Magnez: potrzebny do funkcjonowania wielu enzymów, podnosi odporność na stres, działa przeciwalergicznie • Żelazo: składnik białek przenoszących i magazynujących tlen – hemoglobiny i mioglobiny

16. A może przed spaniem rower?A może czas na gimnastykę? • Wysiłek fizyczny  zakwasy → kwas mlekowy • Wysiłek fizyczny  spalanie kalorii → redukcja tkanki tłuszczowej

17. DNA jądro komórkowe DNA transkrypcja synteza białka mRNA mRNA rybosom rRNA+białka translacja białko Oj nie, czas na naukę! Procesy biochemiczne …………..

18. Kolacja … chemia  cukry, białka, tłuszcze • Kąpiel wieczorna … chemia  woda, kosmetyki (np. estry) • Spanko … biochemia

19. I na zakończenie chemiczny wiersz: • ” Celulozo ma kochana! wielocukrem zwana! Widzę wszędzie Cię od rana! Domy budujesz, we wszystkich książkach się lokujesz! Rozpuszczać się w niczym nie chcesz! no widzisz taka celulozo jesteś!!

20. Dziękuję za uwagę!