Szkoła Kompetencji Kluczowych – nowatorskie spojrzenie na kształtowanie postaw i umiejętności gimnazjalistów

1. Szkoła Kompetencji Kluczowych – nowatorskie spojrzenie na kształtowanie postaw i umiejętności gimnazjalistów dr Anna Okońska-Walkowicz Warszawa, 09-10.03.2010 r.

2. Tezy wystąpienia • Udział uczniów w projekcie e-Akademia Przyszłości jest ich szansą na samodzielne, odpowiedzialne i pomyślne życie w świecie XXI wieku.

3. Tezy wystąpienia • Budowanie programów szkoły i szkolnych programów nauczania wokół kształtowania kompetencji kluczowych uczniów jest sposobem zwiększenia spójności w pracy szkoły i tym samym przejawem dbałości o jej jakość. • Uaktualnienie Misji szkoły o kontekst europejski, europejskie ramy odniesienia sposobem budowania przewagi konkurencyjnej szkoły na rynku edukacyjnym.

4. Tezy wystąpienia Udział wProgramie e-Akademia Przyszłości umożliwi szkole funkcjonowanie zgodne zobowiązującą Polskę Strategią Lizbońską, Rezolucją Parlamentu Europejskiego w sprawie przygotowania młodzieży na wyzwania XXI wieku, programu UE „Edukacja i szkolenia w 2010” i europejskim programem tworzenia obszaru do uczenia się w różnych formach przez całe życie LLL /lifewide, lifelong, learning/. Szkoły – uczestnicy Projektu lepiej przyczynią się do rozwiązania problemów XXI wieku.

5. Uczniowie i kompetencje kluczowe „Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia.”

6. Red. E. Cresson i P. Flynn, Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia „Nauczanie i uczenie się – na drodze do uczącego się społeczeństwa” 1997. • „Impulsem do jej stworzenia było spostrzeżenie, iż zachodzące obecnie zmiany poszerzyły powszechny dostęp do informacji i wiedzy, lecz jednocześnie spowodowały, że konieczne są znaczne zmiany w zakresie wymaganych umiejętności i systemu pracy. • Obecne trendy podniosły poziom powszechnej niepewności, a niektórych ludzi w niedopuszczalny sposób marginalizowały. Sytuacja społeczna każdego z nas będzie w coraz większym stopniu zależała od zdobytej przezeń wiedzy”.

7. Red. E. Cresson i P. Flynn, Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia „Nauczanie i uczenie się – na drodze do uczącego się społeczeństwa” 1997. Według raportu: „Każdy powinien zostać przygotowany do ponoszenia odpowiedzialności za kształtowanie własnych kwalifikacji, w różnorodnych, możliwie jak najbardziej elastycznych formach kształcenia i doskonalenia”.

8. Kształtowanie kompetencji kluczowych w procesie dydaktycznym W raporcie sformułowano 4 filary edukacji, na których poszczególne Państwa miałyby konstruować swoje systemy edukacyjne i programy. Te filary to: • Uczyć się, aby żyć wspólnie z innymi, • Uczyć się, aby wiedzieć, • Uczyć się, aby działać, • Uczyć się, aby być.

9. Uczniowie i kompetencje kluczowe Kompetencje zdefiniowane w Zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE) jako połączenie: • Wiedzy, • Umiejętności, • Postaw odpowiednich do sytuacji.

10. Uczniowie i kompetencje kluczowe W ramach zalecenia ustanowiono osiem kompetencji kluczowych: • porozumiewanie się w języku ojczystym, • porozumiewanie się w językach obcych, • kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne, • kompetencje informatyczne, • umiejętność uczenia się, • kompetencje społeczne i obywatelskie, • inicjatywność i przedsiębiorczość oraz • świadomość i ekspresja kulturalna.

11. Uczniowie i kompetencje kluczowe Chodzi zatem o to, aby absolwenci szkół, czerpiąc z nabytej w szkole wiedzy, nauczyli się ją stosować w praktyce szkolnej, ale też byli gotowi w różnych życiowych i zawodowych sytuacjach użyć tych umiejętności budując w sobie i otoczeniu obraz osoby działającej na najwyższym poziomie kompetencji. Takich ludzi potrzebuje współczesny świat, tacy ludzie mają szansę na wolność wewnętrzną i autonomię, tacy ludzie będą wieźć godne i dostatnie życie.

12. Uczniowie i kompetencje kluczowe Potrzebą rozwojową uczniów w wieku gimnazjalnym jest rozwój zainteresowań i sprawcza aktywność. Są one antidotum na bolączki okresu adolescencji. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że zadania ogólne szkoły, które miały zaspokoić te potrzeby były słabo realizowane. Nauczyciele koncentrowali się głównie na podstawie programowej w zakresie kształcenia przedmiotowego, co zubożało rozwój ogólny uczniów.

13. Zapewnianie wysokiej jakość szkół – uczestników projektu E-Akademia Przyszłości Program Szkoły Misja, zapisane w podstawie programowej zadania szkoły, wizerunek absolwenta • Struktura organizacyjna • Kadra, procedury funkcjonowania • Szkolny program nauczania • Projekty edukacyjne • Program zajęć pozalekcyjnych • Program oddziaływań wychowawczych • Szkolny system oceniania • Program doskonalenia nauczycieli • Plan rozwoju infrastruktury szkoły • Program współpracy ze środowiskiem lokalnym • Ewaluacja pracy szkoły

14. Zapewnianie wysokiej jakość szkół – uczestników projektu E-Akademia Przyszłości Misja – to inaczej generalne cele, zestaw precyzyjnych odpowiedzi na pytanie: • Po co jesteśmy? • Dla kogo istniejemy? • Co chcemy zrobić? • Kto jest naszym klientem? • Czego on potrzebuje? • Co chcemy mu zaoferować, do czego zmierzamy?

15. Zapewnianie wysokiej jakość szkół – uczestników projektu E-Akademia Przyszłości Powstaną szkolne zespoły przeszkolonych w zakresie kształtowania kompetencji kluczowych nauczycieli, pozyskanych na trwałe dla spraw przygotowania uczniów do uczenia się przez całe życie. Umożliwi to „myślenie systemowe” wokół sprawa kompetencji kluczowych, warunek jakości pracy szkoły.

16. Zapewnianie wysokiej jakość szkół – uczestników projektu E-Akademia Przyszłości Staranna realizacja mądrych programów wychowawczych gimnazjów, udział uczniów w wielu projektach edukacyjnych, zrozumienie przez nauczycieli wagi samodzielności młodzieży w działaniu, poczucia sprawstwa dla kształtowania ich autonomii i tożsamości będą wspaniałym sposobem kształtowania postaw społeczno-obywatelskich i w zakresie przedsiębiorczości. Realizacja Projektu, szczególnie w zakresie tworzenia Lokalnych Zespołów Projektowych będzie znakomitym przyczynkiem do wywiązania się z omawianych zobowiązań.

17. Zapewnianie wysokiej jakość szkół – uczestników projektu E-Akademia Przyszłości Program, który wyposaży uczniów gimnazjum w kompetencje kluczowe sprawi, że będą oni przygotowani do dalszego kształcenia. Jest to bardzo ważne ponieważ w Polsce jaskrawo uwidacznia się tendencja: im niższe wykształcenie tym wyższy poziom bezrobocia. Różnica ta jest znacznie wyższa niż średnia krajów ODCE. Uczestniczenie gimnazjalistów w Projekcie spowoduje, zatem zmniejszenie poziomu bezrobocia oraz zwiększenie uczestnictwa młodych Polaków w kształceniu ustawicznym.

18. Zapewnianie wysokiej jakość szkół – uczestników projektu E-Akademia Przyszłości Nauczyciel, który choćby nawet bardzo systematycznie, ale tylko przekazuje informacje to kiepski fachowiec, taki, który zorganizuje doświadczenia, jakie pozwolą wykorzystać pozyskane informacje w praktyce, to zaledwie rzemieślnik. Prawdziwie dobra edukacja potrzebuje nauczycieli, którzy sprawią, że ich uczniów cechować będzie stała postawa do innowacyjnego rozwiązywania, występujących w różnych realiach problemów z użyciem wiedzy i umiejętności, ale także z poszanowaniem przekazywanych wartości.

19. Zapewnianie wysokiej jakość szkół – uczestników projektu E-Akademia Przyszłości Dobra edukacja to taka, która pozwala uczniom przejść od programów nauczania do kwalifikacji społecznych, zawodowych i rodzinnych, która najmniej zabiega o wiadomości uczniów, a w takim samym stopniu koncentruje się na umiejętnościach i postawach.

20. Zapewnianie wysokiej jakość szkół – uczestników projektu E-Akademia Przyszłości Kompetencje posiadane przez absolwentów poszczególnych szkół będą miarą jakości tych szkół. Pragniemy, aby przy pomocy naszego Projektu jak najwięcej szkół pomogło swoim uczniom przejść do końca tę drogę, na początku, której są programy nauczania, a na końcu wszechstronne kompetencje wszystkich absolwentów.

21. Szkoły lokalne w kontekście globalnym Ważnym celem, jaki został zawarty w porozumieniu państw członkowskich UE jest powiązanie kompetencji kluczowych ze zjawiskiem sprawiedliwości społecznej i ekonomicznej. Uważa się, że różnice kompetencji prowadzą do podziałów społecznych, różnic w dochodach, a co tym idzie, marginalizacji i wykluczenia społecznego. Jeśli kraje europejskie zmierzają do wykorzystania pełnego potencjału zasobów ludzkich, to nie mogą pozwolić sobie na podział społeczeństwa na „bogatych w kompetencje” i „ubogich w kompetencje”.

22. Szkoły lokalne w kontekście globalnym Główne wyzwania szkół na miarę XXI wieku to odpowiedź w praktyce na pytania:/według raportu KE/ • „Jak należy zorganizować szkoły aby, przekazywały uczniom pełen zestaw kompetencji kluczowych? • Jak szkoły mogą przygotować do uczenia się przez całe życie? • Jak systemy szkolne mogą przyczynić się do długotrwałego, zrównoważonego wzrostu w Europie?

23. Szkoły lokalne w kontekście globalnym • W jaki sposób szkoły mogą się lepiej przyczynić do rozwiązania problemów XXI wieku? • Co należy zrobić dla szkół, aby mogły lepiej służyć naszym społeczeństwom przyszłym pokoleniom? • Jeżeli szkoły mają odpowiadać na indywidualne potrzeby uczniów to, co zrobić w programach nauczania, organizacji szkół i roli nauczycieli?

24. Szkoły lokalne w kontekście globalnym • Jak wspólnoty szkolne mogą pomóc młodym ludziom być odpowiedzialnymi obywatelami? • Jak kształcić nauczycieli, aby mogli odpowiedzieć na wyzwania? • Jak szkoły mogą być lepiej kierowane do osiągnięcia sukcesu?”

25. Podsumowanie Podziękowanie – zachwyt ofiarnością na rzecz uczniów. Udział w e-Akademi Przyszłości to trudne, ale na pewno owocne przedsięwzięcie!

26. Dziękuję za uwagę