Goed hypotheekadvies: niet morgen, maar nu!

1. Goed hypotheekadvies: niet morgen, maar nu! Wijnand van de Beek Autoriteit Financiële Markten

2. Onderwerpen • Wat is er in 2,5 jaar Wfd/Wft gebeurd? • Wat is ook al weer de bedoeling met hypotheekadvies? • Hoeveel tijd heeft u nog om een goede adviespraktijk te bereiken?

3. Doel Wfd/Wft en toezicht AFM:beter functioneren markt Wfd ingevoerd 2006, opgegaan in Wft 2007 • Bevorderen eerlijke en transparante markten • Toezicht op sparen, lenen, beleggen en verzekeren • Vertrouwen van consumenten en bedrijven versterken Verkoop en product georiënteerd Klant en advies georiënteerd

4. 2 jaar toezicht financiële dienstverlening Onderwerp Resultaten • Vergunningen(overgang) • Consumptief krediet • Hypothecair krediet • Beleggings-verzekeringen • Integriteit • 11.500 aanvragen: 9500 verleend, 2000 afgewezen of ingetrokken • Ruim 25.000 bestuurders op betrouwbaarheid getoetst • Themaonderzoek verantwoorde kredietverlening 2006: normen voorkomen overkreditering aangescherpt • Themaonderzoek: rapport verheldert open normen • Financiële dienstverleners verbeteren kwaliteit advies • Themaonderzoek: verbeterde transparantie en zorgplicht • Rapportage eerste helft 2008 • Bijna 200 signalen misstanden onderzocht • In ongeveer 50 gevallen maatregelen getroffen

5. Toezicht Wft gaat nieuwe fase in • Eerste fase afgerond: vergunningen, themaonderzoeken consumptief en hypothecair krediet, beleggingsverzekeringen • Nu verder: cultuuromslag waarbij klant centraal komt te staan • AFM heeft tweesporenbeleid: • Misstanden hard aanpakken • Met markt samenwerken om kwaliteit te verbeteren • Maar: na ruim twee jaar is er genoeg tijd geweest om Wft goed te implementeren, bij overtredingen zal AFM eerder handhaven!

6. Vragen over hypotheek advies • Vergelijkt u bij oversluiten de oude en de nieuwe hypotheek cijfermatig? • Zorgt u altijd dat oversluitkosten terugverdient worden in de nieuwe rentevastperiode? • Wanneer de CHF tabel overschreden wordt, geeft u dan een goede kwantitatieve onderbouwing waarom dit verantwoord is? • Toetst u wel eens op werkelijke woonlasten? • Bepaalt u de aflossingsvorm op basis van het gewenste rendement? • Inventariseert u bij risiscoverzekeringen de bestaande voorzieningen? • Geeft u een bruto en netto lasten overzicht voor de gehele looptijd, inclusief de effecten KEW, maximale aftrekbaarheid 30 jaar, bijleenregeling en evt. consumptief gebruik?

7. Doel onderzoek hypotheken • Nulmeting naar kwaliteit hypotheekadvies kort na introductie Wft • Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk illustreren hoe open normen uit de wet ingevuld kunnen worden • Markt stimuleren om kwaliteit advies te verbeteren

8. Nieuwe advies eisen Wft 4 eisen aan advies: • Win informatie in over financiële positie, kennis, ervaring, doelstellingen en risicobereidheid consument (klantprofiel) • Houd bij advies, voor zover redelijkerwijs mogelijk, rekening met deze informatie (passend advies) • Verstrek informatie over dienstverlening en het geadviseerde product • Leg klantprofiel en productgegevens voor tenminste 1 jaar vast

9. Veel aspecten beoordeeld in onderzoek • Ieder dossier is op 70 punten beoordeeld voor 5 aspecten: • Oversluiten • Verantwoorde woonlasten • Aflossing • Risicoverzekeringen • Fiscaliteit

10. Voornaamste aanbevelingen Aanbevelingen Aspect • Oversluiten • Verantwoorde woonlasten • Aflossing • Risico-verzekeringen • Fiscaliteit • Verzamel de gegevens van de bestaande hypotheek en maak een kwantitatieve vergelijking tussen de oude en de nieuwe hypotheek • Als een doel lagere woonlasten is, zorg dat de kosten van oversluiten in de nieuwe rentevast periode terugverdiend worden • Wanneer CHF tabel overschreden wordt, geef een adequate kwantitatieve onderbouwing waarom dit verantwoord is • Inventariseer de risicobereidheid om aflossingsvorm te bepalen • Bij advies beleggingsproduct: laat beleggingsmix aansluiten bij risicobereidheid en gebruik juiste rekenrendement • Inventariseer bestaande voorzieningen • Kwantificeer nodige en gewenste omvang dekking (voor beide partners) • Inventariseer effecten KEW, maximale aftrekbaarheid 30 jaar, bijleenregeling en evt. consumptief gebruik en informeer consument correct en volledig over bruto en netto maandlasten

11. Wat is er in de tussentijd gebeurd? • Presentaties en interviews om aanbevelingen bekend te maken • Veel partijen zoals brancheorganisaties, StFD, adviseurs e.d. activeren en ondersteunen bedrijven om verbeteringen tot stand te brengen • AFM heeft direct contact met alle grote partijen om verbeteringen door te voeren • AFM doet onderzoek bij bedrijven waar signalen over zijn • AFM voert steekproeven uit om misstanden op te sporen • Per 1-7-2008 is vrijstelling van adviesregels voor risicoverzekeringen bij hypotheken ingetrokken

12. Wat gaat er verder nog gebeuren? • Nog dit jaar boetes in lopende onderzoeken • Lopend speerpunt hypotheekfraude • Onderzoeken naar niet passend advies op basis van signalen • Na 1 juli onderzoek naar risicoverzekeringen bij hypotheken • In tweede helft 2008 onderzoek naar naleving van Gedragscode Hypothecaire Financieringen bij aanbieders • In 2009 vervolgonderzoek om stand van naleving vast te stellen

13. Hoeveel tijd heeft u nog? Wanneer de AFM nu bij u op controle komt moet het in orde zijn.