ROLNICTWO I KLIMAT Elżbieta Lenarczyk – Społeczny Instytut Ekologiczny

1. ROLNICTWO I KLIMATElżbieta Lenarczyk – Społeczny Instytut Ekologiczny

2. Rolnictwo to? Najważniejsza działalność gospodarcza z punktu widzenia: ekonomicznego, społecznego, zachowania zasobów przyrodniczych

3. Rolnictwo – najważniejsza działalność gospodarcza • 60% ludności świata na roli utrzymuje się z rolnictwa • Ponad połowapowierzchni ziemi jest wykorzystywana do celów rolniczych • Ilość oraz jakość produkcji i konsumpcji mają największy wpływ na zdrowie społeczeństw i na stan środowiska

4. Rolnictwo i produkcja żywności Obecny system produkcji żywności przyczynia się do: • zmian klimatycznych • dewastacji przyrody • zatrucia środowiska • braku wody • chorób cywilizacyjnych • biedy i niesprawiedliwości Ten system jest chory

5. Rolnictwo i produkcja żywności dziś: • Miliard mieszkańców Ziemi cierpi na głód a jednocześnie otyłość jest powszechną chorobą cywilizacyjną • Zachowując obecny system rolnictwa już za 50 lat ludzkość nie będzie w stanie sama się wyżywić • Intensywna produkcja rolna doprowadziła do zniszczenia lasów,zasobów wodnych, urodzajności gleb, bioróżnorodności dzikiej i rolniczej, tradycyjnego rolnictwa

6. JEDNA Z NAJWIĘKSZYCH OFIAR ZMIAN KLIMATU JEDNO Z NAJWAŻNIEJSZYCH NARZĘDZI OCHRONY KLIMATU JEDEN Z GŁÓWNYCH SPRAWCÓW ZMIAN KLIMATU Rolnictwo to:

7. Rolnictwosprawca zmian klimatycznych • Biologiczne procesy związane z produkcją rolną są źródłem emisji dwóch podstawowych gazów cieplarnianych: metanu (CH4) i podtlenku azotu (N2O) • Mają one odpowiednio 21 i 310 razy silniejszy wpływ na ocieplanie się klimatu niż CO2

8. Rolnictwosprawca zmian klimatycznych Bezpośrednia emisja gazu cieplarnianego (GHG) związana z produkcją rolną stanowi 14% globalnej emisji tego gazu do atmosfery W połączeniu z emisją wynikającą z: • niszczenia zasobów leśnych pod uprawy rolne, • emisją z procesów produkcji, • pakowania, dystrybucji, transportu, • utylizacji i innych procesów związanych z produkcją i konsumpcją żywności EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH PRZEKRACZA 40% CAŁKOWITEJ EMISJI ŚWIATOWEJ

9. Rolnictwosprawca zmian klimatycznych • Emisja metanu i podtlenku azotu wzrosła od 1990 roku o ponad 17% • Przewiduje się, że do roku 2030 wzrośnie o dalsze 35-60% • Główną przyczyną jest wzrost stosowania nawozów chemicznych i intensywny chów zwierząt gospodarskich.

10. Rolnictwo – sprawca zmian klimatycznychźródła emisji GHG z rolnictwa Użytkowanie ziemi, gospodarowanie glebą Metan z hodowli zwierzęcej Wycinka i palenie lasów Uprawy ryżu, gospodarowanie nawozami Pozostałe

11. Rolnictwosprawca zmian klimatycznych • intensyfikacja rolnictwa = wzrost stosowania nawozów mineralnych • w ciągu ostatnich 40 lat z 11 do 91 mln ton • Chiny - 40% / Afryka - 2% światowej produkcji • Produkcja nawozów mineralnych - energochłonna/ wysoką emisja - rocznie do 600 mln ton CO2 (1,2% światowej emisji GHG)

12. Rolnictwo – sprawca zmian klimatycznych Raport ENA (Europejska ocena azotu): • emisja azotu do atmosfery z rolnictwa ma znacznie większy wpływ na zmiany klimatu niż dotychczas sądzono • produkcja zwierzęca - jeden z najsilniejszych czynników • ostatnie 40 lat wzrost konsumpcji mięsa o 77% • produkcja mięsa = 18% emisji GHG

13. Rolnictwosprawca zmian klimatycznych Emisję CO2 powoduje transport produktów rolnych na duże odległości Unia Europejska - największy importer produktów rolnych

14. Rolnictwoofiara zmian klimatycznych Skutki zmian klimatycznych odczują przede wszystkim rolnictwo i systemy żywnościowe Wg ostatnich badań (Kanada 2011 r.) • nie ma szans na ograniczenia ocieplenia do 2oC • należy się liczyć z ociepleniem o 3-4oC Skutki: • dramatyczna utrata biologicznej różnorodności • całkowita zmiana globalnego systemu produkcji żywności • wyludnienie całych regionów Ziemi

15. Rolnictwo – ofiara zmian klimatycznych Wzrost o 2oC zagrozi produkcji rolnej w skali globalnej Szczególnie ucierpią: Afryka, Ameryka Łacińska, Azja Południowa Prognoza - 2,6 miliarda drobnych rolników straci możliwości egzystencji

16. Rolnictwo – ofiara zmian klimatycznych • Poziom opadów w UE kwiecień 2011r. (analiza 75 dniowa) • Kolor brązowy = obszary poniżej sezonowej normy • USA stan Texas – kwiecień 2011 r. – największa susza od 44 lat

17. Rolnictwo – ofiara zmian klimatycznych Zmiany klimatyczne - największe wyzwaniem w ciągu 10 000 lat historii rolnictwa Skutki zmian klimatycznych to: • susza i powodzie, • huragany, tornada, • podnoszenie się poziomu mórz, • zasolenie wód gruntowych, • intensywne burze i ulewy, • zanikanie gatunków, • rozprzestrzenianie się znanych i nieznanych chorób

18. Rolnictwo – ofiara zmian klimatycznych • Zmiana klimatu przyczynia się do m.in. zanikania rolniczej bioróżnorodności – gwarancji naszego przetrwania i bezpieczeństwa żywnościowego • Co rok ginie bezpowrotnie 2% proc. zasobów genetycznych roślin użytkowych • Od początku XX wieku utraciliśmy 75% zasobów genetycznych w rolnictwie

19. Rolnictwo – narzędzie ochrony klimatu Zastępowanie paliw kopalnych biomasą Zmniejszenie emisji GHG Składowanie CO2 w glebie

20. Rolnictwonarzędzie ochrony klimatu Rolnictwo • może wychwytywać CO2 • zatrzymywać CO2 • składować CO2 w glebie • wiązać CO2 w roślinach w procesie fotosyntezy Wg. badań RODALE INSTITUE z USA: przekształcenie 10 000 średnich amerykańskich gospodarstw na ekologiczne, zmniejszyłoby ilość emisji CO2 o tyle, co likwidacja 1 100 000 samochodów

21. Rolnictwo – narzędzie ochrony klimatu Zmniejszenie emisji GHG / zwiększenie absorpcji CO2 • trwałe łąki i pastwiska - zatrzymują CO2 w glebie i w niskiej, wieloletniej roślinności, • ekologiczny chów zwierząt – m.in. zmniejsza potrzebę stosowania nawozów mineralnych - ograniczanie emisji N2O

22. Rolnictwo – narzędzie ochrony klimatu zmniejszenie emisji GHG / zwiększenie absorpcji CO2 • uprawa międzyplonów i płodozmian = zwiększenie fotosyntezy; wzbogacenie gleby w związki organiczne • lepsze gospodarowanie glebą - m.in. ochrona mokradeł / uprawa wybranych roślin np. trzcina, zamiast odwadniania • Produkcja energii odnawialnej z biomasy i w biogazowaniach • unowocześnianie gospodarstw rolnych • zmniejszenie konsumpcji i produkcji mięsa

23. Rolnictwo – narzędzie ochrony klimatu Zmniejszenie emisji GHG / zwiększenie absorpcję CO2 • Rolnictwo ekologiczne nawozy organiczne, płodozmian, wsiewki i poplony, odchwaszczanie mechaniczne, bez chemicznych środków ochrony roślin, bioróżnorodność, odejście od wielohektarowych monokultur, zwiększanie warstwy próchniczej Jedna tona próchnicy wyłapuje z atmosfery 1,8 ton CO2

24. Rolnictwonarzędzie ochrony klimatu • Wybierając produkty rolnictwa ekologicznego • przyczyniasz się do ochrony klimatu!

25. Cogito ergo eco sum MYŚLĘ, WIĘC EKOLOGICZNY JESTEM