Psychometryczna ocena upośledzenia umysłowego

1. Psychometryczna ocena upośledzenia umysłowego Aleksandra Jaworowska Pracownia Testów Psychologicznych 2009

2. DSM-IV-TR Funkcjonowanie intelektualne niższe od przeciętnego Deficyty zdolności przystosowywania się co najmniej w 2 obszarach (spośród kilkunastu) Początek przed 18 r.ż. ICD-10 Dwa główne składniki to: Niska sprawność procesów poznawczych Zmniejszona kompetencja społeczna Kluczowe znaczenie ma jednak sprawność intelektualna. Kryteria oceny upośledzenia umysłowego

3. Funkcjonowanie społeczne osób upośledzonych DSM-IV-TR Efektywność spełniania standardów dla wieku: • Komunikacja • Zaradność osobista • Prowadzenie domu • Umiejętności społeczne i interpersonalne • Korzystanie z zasobów środowiskowych • Samostanowienie • Umiejętność uczenia się, pracowania, wypoczywania, dbania o zdrowie i bezpieczeństwo

4. Ocena funkcjonowania społecznego ICD-10 zaleca Skalę Dojrzałości Społecznej Dolla W Polsce aktualnie nie jest dostępne żadne wystandaryzowane narzędzie przeznaczone do oceny funkcjonowania (kompetencji) społecznego osób upośledzonych

5. DSM-IV-TR Lekkie: 50-55 do ok. 70 Umiarkowane: 35-40 do 50-55 Znaczne: 20-25 – 35-40 Głębokie: poniżej 20 lub 25 ICD-10 Łagodne: 50 – 69 Umiarkowane: 35 – 49 Znaczne: 20 – 34 Głębokie: poniżej 20 Intelekt – stopnie upośledzenia – IQ

6. Inteligencja płynna i skrystalizowana WISC-R / WAIS-R Aktualny poziom rozwoju – DSR (małe dzieci) Inteligencja płynna Skala Leitera Testy Matryc Ravena Intelekt – dostępne testy

7. Różnicowanie stopnia upośledzenia umysłowego WISC-R i WAIS-R pozwalają różnicować normę i upośledzenie oraz u. lekkie od umiarkowanego. Brak narzędzi psychometrycznych do różnicowania upośledzenia znacznego i głębokiego.

8. Ocena intelektu – precyzja pomiaru „…zaleca się podawanie wyniku nie w postaci pojedynczej liczby, lecz jako pasma wyników, w którym, jak można oczekiwać, będzie się mieścił prawdziwy wynik osoby badanej.” (Anastasi, s. 153). Dla WISC-R to pasmo zawiera się w granicach: wynik otrzymany ± 10/11 (dla prawd.=85%)

9. Ocena intelektu – aktualność norm Efekt Flynna – wyniki testów inteligencji rosną z pokolenia na pokolenie (5 – 25 punktów). Dla Skal Wechslerowskich przyrosty wynoszą ok. 0,3 punktu na rok. Zjawisko to dotyczy nie tylko osób o przeciętnej inteligencji, ale także osób upośledzonych umysłowo.

10. Efekt Flynna

11. Konsekwencje efektu Flynna dla diagnozowania intelektu (1) „Starzenie się” norm WISC-R (Polska) 2008 rok III klasa Skala Słowna – 106,4 Skala Bezsłowna – 108,4 Skala Pełna – 108,2

12. Konsekwencje efektu Flynna dla diagnozowania intelektu (2) Im więcej czasu upływa od momentu normalizacji testu do momentu badania: • tym mniej trafnie wynik odzwierciedla pozycję jednostki na tle grupy odniesienia • tym mniejsza liczba dzieci uzyskuje wyniki wskazujące na upośledzenie umysłowe

13. Konsekwencje efektu Flynna dla diagnozowania intelektu (3) Propozycja Flynna (gdy korzystamy z mało aktualnych norm) IQ = IQotrzymany – (L x 0,3) gdzie L to liczba lat, które upłynęły od momentu normalizacji testu do momentu badania

14. Interpretowanie wyników WISC-R • Porównanie wyników w Skalach Słownej i Bezsłownej (częściej B > S). Jeśli różnica jest istotna, to raczej uwzględniać wyższy IQ. • Profil wyników – niskie w testach Podobieństwa i Klocki, stosunkowo dobre – w Powtarzaniu Cyfr oraz w Układankach.

15. Porównanie WISC-R i WAIS-R (1) Średnie IQ tych samych osób badanych dwoma testami (dane amerykańskie) WISC-RWAIS-R 45,9 61,6 63,7 71,1 72,7 77,2 81,1 82,7 91 91 101,9 101,00

16. Porównanie WISC-R i WAIS-R (2) Powodem obserwowanych różnic w wynikach są odmienne konwencje związane z obliczaniem wyników. Badany (wiek 16;5), który rozwiąże po 1 zadaniu z każdego testu w WISC-R, uzyska 10 punktów przeliczonych i IQ poniżej 40 Ten sam badany, który rozwiąże po 1 zadaniu z WAIS-R, uzyska 17 punktów przeliczonych i IQ = 46

17. Dziękujemy! www.practest.com.pl