5 havo 1 Globalisering § 1-4

1. 5 havo 1 Globalisering§ 1-4

2. 5 havo 1 Globalisering§ 1-4 5 havo 1 Globalisering§ 1-2

3. De wereld verandert en Shanghai loopt voorop Hoe blijkt uit elke afbeelding dat de wereld verandert?

4. Globalisering Proces waarbij de vervlechting tussen gebieden en samenlevingen op aarde toeneemt. Globalisering of Mondialisering Bekijk het fragment over de toenemende invloed van China in de wereld en in Europa Vier dimensies van globalisering. Welke ontwikkeling hoort bij welke dimensie? http://nos.nl/l/tcm:5-816771/ • Om welke dimensie ging het hier? • Wat heeft dit met globalisering te maken?

5. Wordt de wereld een dorp? Tijd-ruimtecompressie: proces waarbij tijd en ruimte in elkaar worden gedrukt 1600 1850 De wereld wordt kleiner 1920 Vervlechting 1950 Global village 1975 Welke drie processen spelen een rol bij tijd-ruimteprocessen? 2000

6. A Opkomst mno’s Hoe dragen mno’s bij aan de globalisering? Vormen mondiaal netwerk van bedrijven en bedrijfsonderdelen

7. B1 Snelle ontwikkeling transporttechnologie Sneller Goedkoper -reistijden sterk verlaagd -reiskosten verlaagd -infrastructuur sterk verbeterd Groter Toename uitwisseling van goederen Groei van wereldhandel

8. B 2 Verbetering informatie- en communicatietechnologie A B Opening Wall street AEX Wat is het verband tussen A,B en C? Gebruik het begrip communicatietechnologie. C Door de moderne communicatie-technologie is het mogelijk altijd en overal zaken te doen. Het gevolg is dat aandelenbeurzen onmiddellijk op elkaar reageren.

9. C Handelsgrenzen verdwijnen Globalisering en strenge grenscontroles gaan slecht samen Voorbeeld EU Voor Na • Wat zijn de twee verschillen en wat heeft dit met globalisering te maken? • Wat verandert er aan de geografische mobiliteit? Let op de economische en sociale dimensie

10. Mainport Rotterdam: internationale draaischijf Beredeneer waarom de haven van Rotterdam sterk van de globalisering profiteert ? Door de globalisering neemt de wereldhandel sterk toe> ook transport groeit o.a. over zee> Rotterdam ligt gunstig aan de rand van Europa en is goed verbonden met een economisch belangrijk achterland.

11. MNO op zoek naar optimale lokatie Welke vijf factoren bepalen de keuze van Toyota voor het kiezen van een locatie? Formuleer bij elke factor een hoe..hoe regel. A arbeidsmarkt: loon- en opleidingsniveau B ligging vooral bereikbaarheid van een locatie C nabijheid (groeiende) afzetmarkt D politieke stabiliteit van een land E gunstige vestigingsvoorwaarden, bijvoorbeeld in een EPZ

12. Globalisering:aanhaken of achterblijven Geef een verklaring voor elk legendateken. Transitieland: land in de overgang naar markteconomie Bedrijfsverplaatsing: naar lagelonen-gebieden in Oost-Europa Arbeidsmigratie naar West-Europa waar de lonen hoger zijn en er meer werk is.

13. Verdwijnende grenzen..niet voor iedereen. Op weg naar Fort Europa Migrantenroutes in Noordelijk Afrika http://nos.nl/video/179020-spanning-rond-spaanse-enclave-loopt-op.html Relatieve afstanden worden door de tijd-ruimtecompressie kleiner. Geldt dat ook voor de mannen op de vrachtwagen?

14. Economische globalisering: productie 5 havo 1 Globalisering§ 3

15. Eonomische globalisering Oorzaken voor economische globalisering • Liberalisering/deregulering van de wereldhandel > vrijhandel > vrije markt leidend economisch principe • Opkomst mno’s • Ondersteund door: • snelle opkomst informatie- en transporttechnologie • beperking handelsbelemmeringen tussen landen als gevolg van: • invloed WTO, EU • instorten Sowjetunie • toetreding China tot WTO

16. MNO: ‘Think global, act local’. Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden toeneemt o.a. door de opdeling van de productieketen. Leg dat uit aan de hand van deze bron. De productieketen van de spijkerbroek is opgeknipt en vindt plaats in verschillende gebieden

17. MNO: ‘Think global, act local’. Leg uit waarom de route van de wereldreis van de spijkerbroek zo verloopt. • De verschillende onderdelen van de productieketen zijn daar waar de omstandigheden het meest gunstig zijn. • Let daarbij op: • loonniveau • geschooldheid • nabijheid afzetmarkt Verklaar de titel van deze dia Spijkerbroek op wereldreis Zie ook Box 1 H I op de buitenlandsite (link nog invoegen) Beschouw de hele wereld als je speelveld maar let op de lokale omstandigheden

18. Groei productie en export • Leg de getoonde ontwikkeling uit. Gebruik in je antwoord de begrippen; • globalisering • productieketen • handelsvolume De export neemt veel sterker toe dan de productie. Door de globalisering worden goederen en onderdelen heen en weer over de wereld geschoven. Hierbij wordt de productieketen steeds verder opgedeeld. Hierdoor neemt het handelsvolume sterk toe.

19. Prijsontwikkeling Hoe noem je de getoonde ontwikkeling? Ruilvoetverslechtering Welke grondstoffen onttrekken zich aan de getoonde ontwikkeling? Energie Welke type landen in het wereldsysteem hebben het meeste last van deze ontwikkeling? Licht je antwoord toe. Periferie. Deze landen exporteren nog vaak grondstoffen en importeren eindproducten

20. Stijgende graanprijzen Na 2000 stijgen de grondstofprijzen onder andere voor voedsel. Noem daar een demografische en een economische reden voor Demografisch: de toename van de wereldbevolking Economisch: Welvaartsstijging vooral in de semiperiferie Wie zijn de winnaars en wie de verliezers van deze ontwikkeling? Winnaars: grondstofproducenten Verliezers: importeurs van voedsel

21. Internationale arbeidsverdeling verschuift Welk figuur hoort bij een centrumland en welk bij een land in de semiperferie? A A=centrumland B =semiperiferie B Leg je keuze uit Maakindustrie schuift voor een deel uit naar de semiperferie

22. Andere tijden, andere taken. Detroit: opkomst en verval Begin jaren vijftig was Detroit met 2 miljoen inwoners de vierde stad van de VS. De grootste autostad ter wereld was een symbool voor the American dream: mooie buitenwijken, snelwegen, moderne winkelcentra,de glittering van neonreclame en massaproductie. In de jaren zeventig zet het verval in. De auto- en verwante industrie verdwijnt voor een groot deel. Detroit is nu een van de meeste criminele en armste steden van de VS. Het inwonertal is gehalveerd, 81 procent van de bevolking is zwart,chique buurten zijn vervallen wijken. Hoe noem deze ontwikkeling? De-industrialisatie

23. Andere tijden, andere taken. Detroit: opkomst en verval Begin jaren vijftig was Detroit met 2 miljoen inwoners de vierde stad van de VS. De grootste autostad ter wereld was een symbool voor the American dream: mooie buitenwijken, snelwegen, moderne winkelcentra,de glittering van neonreclame en massaproductie. In de jaren zeventig zet het verval in. De auto- en verwante industrie verdwijnt voor een groot deel. Detroit is nu een van de meeste criminele en armste steden van de VS. Het inwonertal is gehalveerd, 81 procent van de bevolking is zwart,chique buurten zijn vervallen wijken. Beredeneer hoe Detroit slachtoffer van de globalisering kan zijn De auto-industie is voor een groot deel verplaatst naar het buitenland. Detroit heeft zich niet kunnen aanpassen aan de globalisering en raakt in verval.

24. Winnaars! Wat wil deze cartoon duidelijk maken? Op hoofdkantoren wordt beslist welke locatie in de wereld het beste is voor het bedrijf? Zitten we nog wel goed in Nederland? Noem twee redenen waarom deze mno voor China als locatie voor een bedrijfsonderdeel kiest. • Lagere lonen • Groeiende afzetmarkt

25. Mitsubishi Born: over en sluiten! In 2012 besluit de Japanse autofabrikant Mitsubishi haar productieafdeling in Born, Limburg te sluiten. Bekijk het videofragment. http://nos.nl/artikel/337707-mitsubishi-bevestigt-sluiting-nedcar.html Wat heeft dit met globalisering te maken? De directie van een mno is voortdurend op zoek naar de beste locatie. Zij beschouwt daarbij de hele wereld als haar ‘speelveld’. Tegelijk met het bericht over de sluiting meldt het hoofdkantoor in Japan, dat er een nieuwe autofabriek gebouwd wordt in Thailand. Wat zijn twee redenen waarom men in Nederland een bedrijf sluit en in Thailand opent? • lagere loonkosten • groeiende afzetmarkt in Azië terwijl deze in Europa juist daalt.

26. Economische globalisering: handel. 5 havo 1 Globalisering§ 4

27. Snelle toename wereldhandel Oorzaken groei wereldhandel • Liberalisering/deregulering van de wereldhandel >vrijhandel>vrije markt leidend economisch principe • Opkomst mno’s > vormen mondiale netwerken • Ondersteund door: • snelle opkomst informatie - en transporttechnologie • beperking handelsbelemmeringen tussen landen als gevolg van: • invloed WTO, EU • instorten Sovjet Unie • toetreding China tot WTO

28. Snelle ontwikkeling transport- en communictie Sneller Goedkoper Groter Overal

29. Transport en communicatie in hoogste versnelling Gevolgen: • Sommige gebieden op aarde sterk met elkaar verbonden> fastworld. Andere gebieden zijn veel minder goed verbonden> slow world • Tegenstelling speelt op meerdere schaalniveaus Tempo tijd-ruimtecompressie verschilt per regio • Wereldhandel en stromen van goederen en diensten sterk gegroeid

30. Wereldhandel Welke uitspraak(en) is/zijn juist? A global shift is zichtbaar B triade beheerst de wereldhandel C goederenproductie is grote in Europa dan in VS D Afrika hoort tot de slow world

31. Wereldhandel Welke uitspraak(en) is/zijn juist? A global shift is zichtbaar B triade beheerst de wereldhandel C goederenproductie is grote in Europa dan in VS D Afrika hoort tot de slow world

32. Interactietheorie van Ullman Interactie tussen gebieden komt op gang onder drie voorwaarden. Welke drie en bedenk steeds een voorbeeld. Complementariteit Transporteerbaarheid Geentussenliggende mogelijkheden

33. Interactietheorie van Ullman A Leg met de theorie van Ullman uit dat er een olietransport op gang komt tussen Japan en Indonesië. Gebruik alle elementen uit de theorie B Leg nu met de interactietheorie uit waarom Indonesië als olieleverancier van Japan wordt vervangen door China

34. Containervervoer Een van de drukste containerlijnen is die tussen Shanghai en Los Angeles. Leg uit hoe dat komt en gebruik de theorie van Ullman.