MOREEL BERAAD Gezamenlijk vorm geven aan goede veiligheid in de praktijk

1. MOREEL BERAAD Gezamenlijk vorm geven aan goede veiligheid in de praktijk Bert Molewijk, RN/PhD Programmaleider Moreel Beraad GGNet (Zutphen) & VUmc Amsterdam

2. OUTLINE WORKSHOP Inleiding • Wat is Moreel Beraad (niet)? • Relatie Moreel Beraad en veiligheid Subgroep • Samen een Moreel Beraad doen (adhv Dilemmamethode) Plenaire terugkoppeling • Inhoudelijke lessen over ‘veiligheid’ • Ervaringen met/ vragen over moreel beraad (projecten)

3. Moreel Beraad: ingrediënten “Dialogisch gelijkwaardig onderzoek naar morele vraag” • Gezamenlijke bespreking van 90-120 min. • 1 vraag in 1 casus per bespreking • Voorbeeld uit concrete zorg praktijk • Zijn/haar morele uitgangsvraag • Een gespreksmethode (afhankelijk van doel & doelgroep) • Ervaring deelnemers centraal (handeling, oordeel, gevoel) • Een gekwalificeerd gespreksleider (geen adviseur) • Proces en uitkomst doelen • Incidenteel, serie (bv veiligheidsproject), structureel • Wel niet thematisch agenderen

4. Voorbeelden casuïstiek • Wanneer gaat respect voor autonomie over in verwaarlozing? • Hoeveel kansen moet een medewerker krijgen voor ik hem ontsla? • Wanneer heb ik voldoende informatie voor een beslissing? • Is persoonlijke (on)veiligheidsbeleving een grond voor separatie? • Wanneer werkt aandacht voor veiligheid averechts?

5. Redenen voor & doelen van Moreel Beraad • Casus oplossen (besluitvorming) • Meerdere inzichten over casus delen • Teambuilding & kritische constructieve communicatie • Zelfzorg & motivatie en passie voor werk • Inzichten voor beleidsontwikkeling • Beleid vormgeven en ‘implementeren’ • Verbeteren professionele omgang met morele vragen • Cultuur verander trajecten (bv. dwang & drang)

6. Relatie Moreel Beraad & Veiligheid • ‘Veiligheid(sbeleid)’ heeft geen eenduidige betekenis • In moreel beraad onderzoek je concrete betekenissen & ervaringen • ‘Veiligheid’ is geen eenduidige norm • In moreel beraad onderzoek je vooronderstellingen en consequenties van de norm • ‘Veiligheid’ als norm kan botsen met andere normen/waarden • In moreel beraad weeg je dat af met andere normen/waarden • Moreel beraad is geen top-down implementatie van normen • Paradox: door kritisch en oprecht ‘veiligheid’ te onderzoeken wordt het draagvlak soms groter (ook bij dis-sensus) • Veiligheid geef je samen vorm • In een moreel beraad is sprake van gelijkwaardig en kritisch onderzoek

7. Subgroep oefening: dilemma methode • Vorm subgroepen van 6 tot 10 personen • Een persoon is gespreksleider/procesbewaker • Kijk wie een kort, pregnant, oprecht en concreet dilemma heeft ervaren mbt het thema veiligheid • Zorg dat de feiten uit de casus kort als filmpje duidelijk worden • Help de casus inbrenger met het (voorlopig) formuleren van zijn/haar dilemma en vermijd abstracte termen in het dilemma: • “Moet/mag/behoor ik a of b te doen?” • Verplaats je in de situatie van de voorbeeldgever • Help elkaar om ieder voor zich kort het waarden/normen schema in te vullen (gerelateerd aan dilemmaformulering); stel vragen, probeer de ander te begrijpen (niet te overtuigen) • Kijk waar verschillen en overeenkomsten in denken zitten

8. Plenaire terugkoppeling • Wat hebben we inhoudelijk over ‘veiligheid’ en ‘veiligheid als norm’ geleerd? • Ervaringen met de oefening/methode • Vragen over inzet/gebruik moreel beraad