Projekt edukacyjny: Drugie Życie Elektrośmieci OGÓLNOPOLSKI KONKURS EKOLOGICZNY

1. Projekt edukacyjny: Drugie Życie ElektrośmieciOGÓLNOPOLSKI KONKURS EKOLOGICZNY „Nie będzie łatwo obudzić w człowieku takiej odpowiedzialności za świat, która dotrzyma kroku rozwojowi cywilizacji. Ale ci, którzy chcą, mogą zacząć już dziś.” Vaclav Havel Realizatorzy projektu: Roksana Chromińska Agata Prosół Magda Kleszcz Karolina Lisiewicz Dagmara Pławiak Kacper Jędrzejewski Paweł Kamyszek Wojtek Liebert Artur Walęga Dominik Karpiński Kamil Koziarski Opiekun – Maria Subik

2. Dlaczego bierzemy udział w konkursie? Jesteśmy odpowiedzialni Promujemy postawy ekologiczne Chcemy dowiedzieć się więcej na temat elektrośmieci i podzielić się tą wiedzą z innymi ludźmi Mamy zamiar dowiedzieć się czy problem elektrośmieci dotyczy naszego najbliższego otoczenia – osiedla, miasta, gminy Pokażemy, że selektywne zbieranie odpadów jest korzystne Chcemy aktywnie spędzać swój wolny czas Rozwijamy swoje talenty w nauczaniu innych Sprawdzimy naszą skuteczność w działaniu, czyli efekty naszej pracy w szkole Chcemy zdobyć nagrody w konkursie

3. Zużyty Sprzęt Elektryczny i Elektroniczny (ZSEE) ELEKTROŚMIECI Zepsute, niesprawne, zużyte, wadliwe, przestarzałe, wybrakowane, nieużywane, zniszczone, niepotrzebne, nieprzydatne, zbyteczne, niepełnowartościowe urządzenia elektryczne i elektroniczne działające kiedyś na prąd lub baterie

4. Klasyfikacja ZSEE Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego. Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego. Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny. Sprzęt audiowizualny. Sprzęt oświetleniowy. Narzędzia elektryczne i elektroniczne. Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy. Wyroby medyczne, z wyjątkiem wszystkich wszczepionych i skażonych produktów. Przyrządy do nadzoru i kontroli. Automaty do wydawania.

5. ELEKTROŚMIECI – TO JEST PROBLEM • w 2010 roku w 27 krajach UE ilość e-odpadów wyniosła 2 miliony ton!!! • „statystyczny Polak” urodzony w 2006 roku wytworzy w ciągu swojego życia 3,5 tony elektrośmieci!!! • Polacy kupują ponad 300 milionów baterii rocznie!!! • w USA wyrzuca się codziennie 426 000 telefonów komórkowych!!! • ilość elektrośmieci wzrasta z każdym rokiem od 3 do 5% !!! • w ciągu jednego roku w Polsce wyrzuca się co najmniej 165 000 ton zużytego sprzętu AGD – to 3 razy więcej niż waży Most Łazienkowski w Warszawie!!! • Gdyby ustawić telefony komórkowe, które co roku wymieniamy na nowe, jeden na drugim to wysokość tej „wieży” byłaby 1000 razy większa niż Pałac Kultury i Nauki w Warszawie • elektrośmieci zawierają szkodliwe substancje, które po przedostaniu się do gleby i wody, zagrażają zdrowiu i życiu ludzi!!!

6. Dlaczego elektrośmieci szkodzą? PORZUCONE NA DZIKICH WYSYPISKACH ŚMIECI, WRZUCONE DO POJEMNIKÓW NA ŚMIECI, WYRZUCONE GDZIEKOLWIEK W MIEJSCU DO TEGO NIEPRZEZNACZONYM I NIEZABEZPIECZONYM,ULEGAJĄ DALSZEMU NISZCZENIU TO ZAWSZE PROWADZI DO UWALNIANIA SIĘ LUB WYDOSTAWANIA SIĘ SZKODLIWYCH SUBSTANCJI SZKODLIWE SUBSTANCJE PRZENIKAJĄ GLEBY I WODY TĄ DROGĄ WŁĄCZAJĄ SIĘ W ŁAŃCUCHY POKARMOWE ROŚLIN, ZWIERZĄT I CZŁOWIEKA W SKRAJNYCH PRZYPADKACH POWODUJĄ ZATRUCIA!!!

7. Niebezpieczne substancje w elektrośmieciach • Rtęć - znajduje się w niektórych świetlówkach. Jeśli przeniknie do środowiska zwielokrotnia się jej toksyczność. Po przedostaniu się do organizmu atakuje mózg, powodując m. in. zaburzenia wzroku, słuchu, mowy, i koordynacji ruchu. • Azbest - ze względu na swoje właściwości izolacyjne występuje w sprzęcie AGD. Może być przyczyną wielu groźnych chorób. Włókna azbestowe przenikają do dolnych dróg oddechowych, wbijają się w płuca, gdzie pozostają i mogą stać się przyczyną raka płuc. • Freon - znajduje się w zużytych klimatyzatorach i lodówkach starszego typu. Pełni funkcję chłodniczą. Jest szczególnie szkodliwy dla warstwy ozonowej. • Kadm - znajduje się w bateriach. Kumuluje się w organizmach. W dużych ilościach powoduje zaburzenia czynności nerek, funkcji rozrodcze, może wywoływać nadciśnienie i zmiany nowotworowe. • Związki bromu – stosowane są w komputerach. Zatrucia bromem objawiają się nudnościami, zawrotami głowy, bólami brzucha i wymiotami. W przewlekłych zatruciach bromem obserwuje się problemy neurologiczne – otępienie umysłowe, apatię, trudności w mowie i utratę pamięci. • PCB, czyli polichlorobifenyl - w urządzeniach elektrycznych, np. w pralkach, pełnią funkcje chłodzące, smarujące i izolujące. Po przedostaniu się do tkanki tłuszczowej powodują uszkodzenia wątroby, osłabienie odporności, zaburzenia neurologiczne i hormonalne. • Ołów – wykorzystywany w elektronice przy stopach lutowniczych, w lampach kineskopowych, świetlówkach i akumulatorach. Kumuluje się w szkielecie, wątrobie, nerkach i mózgu. Ma silne działanie neurotoksyczne i rakotwórcze. Szczególnie niebezpieczny dla rozwoju dzieci i młodzieży, gdyż może powodować uszkodzenia neurologiczne. • Chrom – używany do powlekania elementów metalowych (dla ochrony przed korozją i ze względów estetycznych). Powoduje zaburzenia układu krążenia, choroby skóry i alergie.

8. Chińskie dziecko bawiące się pośród kłębowiska kabli komputerowych. Dzieci pracują wraz z dorosłymi przy rozbiórce starej elektroniki

9. Czy wiecie, że Baterie i akumulatory to odpady niebezpiecznedla środowiska, dlatego powinny być bezwzględnie zbierane do specjalnie do tego przeznaczonych pojemników. Baterie zawierają metale ciężkie takie jak ołów, lit, mangan kadm i rtęć, które są szczególnie toksyczne dla naszego organizmu i nie ulegają neutralizacji czy redukcji.

10. Czy wiecie, że źle składowane zużyte baterie zatruwają glebę i wodę. Jedna bateria guzikowa do zegarka może skazić od 5-50 tysięcy litrów wody, a jeden "paluszek" na trwałe zanieczyszcza 1m3 ziemi.

11. Czy wiecie, że Statystycznie na każdego mieszkańca Polski przypada 8 baterii. Myśląc o zakupie baterii warto dopłacić kilka złotych i zakupić akumulatorki, a więc baterie ładowalne do wielokrotnego użycia (trwałość wynosi od 300-1000 pełnych cykli ładowania) oraz pasujące do nich ładowarki. Takie działanie powinno w znaczny sposób odciążyć środowisko naturalne, ale także naszą kieszeń w dłuższym terminie. Obecnie aż 90% baterii używanych w Polsce to baterie jednorazowe.

12. Co mówi prawo? Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach Art. 1. Ustawa określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym Art. 1. Ustawa określa: 1) wymagania, jakim powinien odpowiadać sprzęt elektryczny i elektroniczny, zwany dalej „sprzętem”, 2) zasady postępowania ze zużytym sprzętem w sposób zapewniający ochronę zdrowia i życia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju - w celu ograniczenia ilości odpadów powstałych ze sprzętu oraz zapewnienia odpowiedniego poziomu zbierania, odzysku i recyklingu zużytego sprzętu. Art. 74. Kto, wbrew zakazowi określonemu w art. 36, umieszcza zużyty sprzęt łącznie z innymi odpadami, podlega karze grzywny. Dyrektywa NR 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego I Rady Europy z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego Cele W pierwszym rzędzie, celem niniejszej dyrektywy jest ograniczenie ilość zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE), a ponadto, ponownego użycia, recyklingu oraz innych form odzysku takiego złomu tak, aby ograniczyć ilość usuwanych odpadów. Jest nim również dążenie do poprawy funkcjonowania w środowisku naturalnym wszystkich podmiotów zaangażowanych w cykl życia sprzętu elektrycznego i elektronicznego, tzn. producentów, dystrybutorów i konsumentów, w szczególności, podmiotów bezpośrednio zaangażowanych w przetwarzanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

13. Recykling • Elektrośmieci oddane do Autoryzowanych Punktów Zbierania są starannie selekcjonowane, a ich poszczególne elementy przygotowywane do ponownego użycia lub przetworzenia. • Recykling, głównie elektrośmieci, ma też aspekt finansowy. Do zbierania elektrośmieci obliguje nas również Unia Europejska, która od 2008 r. zobligowała Polskę do zbierania na poziomie 4 kg na mieszkańca. Wyniki zbierania za 2008 rok pokazują, że zebraliśmy jedynie 25 % nakazanej ilości, czyli nieco ponad 1 kg na osobę (według raportu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska). Za brakujące kilogramy na producentów sprzętu nałożona zostanie kara, którą de facto zapłacą konsumenci, kupujący nowy sprzęt elektryczny i elektroniczny.

14. Co można odzyskać z elektrośmieci? Z komputerów - oddzielnie zbierane są obudowy komputerów, głośniki, kable, dyski, płyty główne i drobne podzespoły. Obudowy z tworzyw sztucznych są mielone i wysyłane do różnych firm. Robione są z nich np. ławeczki czy doniczki. Natomiast z płyt głównych odzyskiwane są metale szlachetne, jak platyna czy złoto. Ze zużytego komputera i monitora o wadze 27 kg, można odzyskać około: 6,8 kg szkła, 6,2 kg tworzywa sztucznego, 5,6 kg stali, 3,8 kg aluminium, 1,9 kg miedzi oraz 1,7 kg ołowiu. Z telewizorów - pracownicy zakładu przetwarzania rozdzielają kineskopy od telewizorów, następnie ekrany od tzw. stożków. Ekrany trafią do zakładu hutniczego, tam zostaną przetopione na nowe kineskopy. Z lodówek - specjalny agregat ssący podłącza się do kompresora lodówek. Urządzenie wysysa z nich szkodliwe gazy, ale one też się nie marnują. Wysyłane są do fabryk produkujących nowe lodówki. Stary freon pojawia się w nowej chłodziarce. Z lodówki wyciąga się półki, pojemniki, nawet taśmę uszczelniającą drzwi. Są one ponownie przetwarzane i wykorzystywane i tak np. uszczelki zostaną z nich zrobione np. klapki zwane japonkami. Zmielone tworzywo sztuczne, z którego zrobione były wewnętrzne ściany lodówki, skupują różne firmy, np. produkująca kołpaki samochodowe. Ze świetlówek – 90% zużytej świetlówki można wykorzystać przy produkcji nowej. Odzyskuje się: szkło, aluminiowe końcówki, luminofor i metaliczną rtęć. Z ogniw cynkowo-węglowych i cynkowo-manganowych - z jednej tony odpadów odzyskuje się ok. 220 kg żelaza.

15. Z 1 miliona zużytych telefonów można odzyskać: 34 kg złota, 350 kg srebra, 15 kg palladu i prawie 16 ton! miedzi.

16. Co możemy zrobić dla siebie i środowiska? • nie ulegajmy modzie – kreujmy modę na bycie ekologicznym • nie ulegajmy reklamie – nie wykorzystujemy przecież wszystkich funkcji nowych urządzeń, które są reklamowane nie zmieniajmy telefonu tylko dlatego, że przestał nam się podobać kolor kierujmy się zasadą zrównoważonego rozwoju nie wyrzucajmy elektrośmieci gdziekolwiek

17. ZESPÓŁ EKOBOLGIM2

18. Dziękujemy za uwagę Prezentację przygotowaliśmy w oparciu Internet i materiały edukacyjne otrzymane od organizatora konkursu. Organizatorem Konkursu jest Europejska Platforma Recyklingu Polska Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. oraz Europejska Platforma Recyklingu Batteries Poland Sp.z o.o. Konkurs dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowisk i Gospodarki Wodnej