Marek Fertsch Zarządzanie zapasami 1

1. Marek FertschZarządzanie zapasami 1 Zapas – dobro materialne znajdujące się w ściśle określonej lokalizacji, którego ilość przekracza bieżące zapotrzebowanie. Zapas tworzony jest zawsze dla określonego celu. słownik APICS

2. Marek FertschZarządzanie zapasami 2 Zarządzanie zapasami – część czynności realizowanych w przedsiębiorstwie związana z planowaniem zapasów oraz kontrolą i regulacją ich stanu. słownik APICS

3. Marek FertschZarządzanie zapasami 3 Cel zarządzania zapasami - minimalizacja kosztów zapasu przy zachowaniu pożądanego poziomu obsługi w procesie przepływu dóbr.

4. Marek FertschZarządzanie zapasami 4 Cel zapasu – utrzymanie ciągłości dostaw przy założonym poziomie obsługi

5. Marek FertschZarządzanie zapasami 5 Zarządzanie zapasami obejmuje: • podejmowanie decyzji o asortymencie, wielkości i terminie składania zamówień na odtworzenie zapasu • śledzenie, pomiar i korygowanie poziomu zapasów w zależności od zmieniającego się zapotrzebowania.

6. Marek FertschZarządzanie zapasami 6 Zakres stosowania rozwiązań proponowanych przez zarządzanie zapasami: Rozwiązania, jakie proponuje zarządzanie zapasami stosuje się zwykle w warunkach ciągłości zapotrzebowania i jego stabilności w czasie, gdy nie stosuje się zintegrowanego wspomagania informatycznego dla zarządzania przepływem dóbr. Od tej generalnej zasady mają miejsce liczne odstępstwa.

7. Marek FertschZarządzanie zapasami 7 Klasyfikacja zapasów: • wg formy • zapasy surowców • Zapasy półfabrykatów (robót w toku) • Zapasy wyrobów finalnych

8. Marek FertschZarządzanie zapasami 8 Klasyfikacja zapasów: • wg funkcji • zapas antycypowany - sezonowy - promocyjny - spekulacyjny • zapas zabezpieczający (bezpieczeństwa) • zapas dysponowany • zapas w tranzycie • zapas robót w toku – przedmiot zainteresowania sterowania produkcją • zapas części zamiennych

9. Marek FertschZarządzanie zapasami 9 Podstawowy model zapasu ilość Z max Informacja o konieczności Złożenia kolejnego zamówienia np ND Z inf Zz Z min t1 t2 czas to

10. Marek FertschZarządzanie zapasami 10 Ważne parametry związane z podstawowym modelem zapasu: • Cykl dostawy = t2 - t1 • Cykl zużycia zapasu = t2 - t0 • Zapotrzebowanie w cyklu dostawy ZD = Zt1 - Zt2 • Zapas średni Zśr = Zz + NDśr / 2 • Wskaźnik rotacji – częstotliwość obrotu zapasem Rz =

11. Marek FertschZarządzanie zapasami 11 Wielkość dostawy Koszty związane z wielkością dostawy Koszty zapasy K3 K1+K2 K3 K2 koszty utrzymania zapasu K1 koszty zamawiania Wielkość dostawy nopt

12. Marek FertschZarządzanie zapasami 12 Wielkość dostawy Składowe kosztów zamawiania • Koszty płac personelu zajmującego się składaniem zamówień • Koszty jednostek organizacyjnych zajmujących się składaniem zamówień • Koszty systemów informatycznych obsługujących składanie zamówień

13. Marek FertschZarządzanie zapasami 13 Wielkość dostawy Składowe kosztów utrzymania zapasu • Koszty personelu odpowiedzialnego za utrzymanie zapasu • Koszty jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za utrzymanie zapasu (pomieszczenia, budynki i budowle) • Koszty „zamrożenia” kapitału

14. Marek FertschZarządzanie zapasami 14 Wielkość dostawy Wzór Wilsona Nopt = 2 R x S C x I R - zapotrzebowanie danego okresu (najczęściej roczne) S - przeciętny koszt zamówienia C - cena jednostkowa danej pozycji materiałowej I - koszt utrzymania zapasu jako ułamek dziesiętny ceny jednostkowej

15. Marek FertschZarządzanie zapasami 15 Wielkość dostawy Wzór Wilsona - warunki stosowania. • Zapotrzebowanie danego okresu jest znane i nie ulega zmianie w trakcie jego trwania • Zapotrzebowanie jest równomiernie rozłożone w czasie • Cena jednostkowa danej pozycji materiałowej nie ulega w danym okresie zmianie • Cena jednostkowa danej pozycji materiałowej nie zależy od wielkości zamówienia

16. Marek FertschZarządzanie zapasami 16 • Wielkość dostawy • Inne sposoby określania wielkości dostawy • stała wielkość partii • dostawa pokrywająca zapotrzebowanie stałego okresu • partia na partię • partia o minimalnym koszcie całkowitym (LTC) • stały rytm dostaw • równoważenie zapotrzebowania pomiędzy okresami (part – period – balancing) • algorytm Wagnera – Whitina Literatura podstawowa: J. Orlicky „Planowanie potrzeb materiałowych” PWE Warszawa 1981

17. Marek FertschZarządzanie zapasami 17 Zapas zabezpieczający • Poziom obsługi – pożądana wielkość (najczęściej wyrażana w procentach) pokrycia zapotrzebowania przez zapas w czasie i ilości zadowalającej odbiorcę. słownik APICS • W logistyce większość zjawisk podlega rozkładowi normalnemu

18. Marek FertschZarządzanie zapasami 18 Zapas zabezpieczający Czynniki, które mają wpływ na przedwczesne wyczerpanie zapasu Wyjście Wejście Z - losowe zmiany zapotrzebo-wania (Z1) • opóźnione dostawy • niepełne dostawy • (Z2) • Przechowywanie • ubytki naturalne • zagubienia • uszkodzenia • błędne wydania • (Z3)

19. Marek FertschZarządzanie zapasami 19 Zapas zabezpieczający Z1 – odchylenie standardowe zmienności zapotrzebowania jednostkowego x pierwiastek kwadratowy z cyklu dostawy x współczynnik poziomu obsługi. Uwaga: Wzór poprawny tylko wtedy, gdy zmienność zapotrzebowania odpowiada rozkładowi normalnemu.

20. Marek FertschZarządzanie zapasami 20 Zapas zabezpieczający Z2 – odchylenie standardowe cyklu dostawy x zapotrzebowanie jednostkowe cyklu dostawy x współczynnik poziomu obsługi Uwaga: Wzór poprawny tylko wtedy, gdy zmienność cyklu dostawy odpowiada rozkładowi normalnemu.

21. Marek FertschZarządzanie zapasami 21 Zapas zabezpieczający Z3 – średnia wielkość partii dostawy x współczynnik ubytków w trakcie przechowywania

22. Marek FertschZarządzanie zapasami 22 System przeglądu ciągłego • Po każdej transakcji obliczany jest ZD • ZD porównywany jest z Zinf • Jeżeli ZD jest mniejszy niż Zinf , to wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia.

23. Marek FertschZarządzanie zapasami 23 System przeglądu okresowego • Co pewien okres dokonywane jest sprawdzenie ZD • ZD porównywany jest z Zinf • Jeżeli ZD jest mniejszy niż Zinf , to wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia.

24. Marek FertschZarządzanie zapasami 24 System min – max • Opiera się na systemie przeglądu ciągłego lub okresowego • ZD porównywany jest z Zinf • Jeżeli ZD jest mniejszy niż Zinf to wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia. Informacja zawiera: • termin dostawy określony tak, by do momentu dostawy ZD nie spadł poniżej Zmin • wielkość dostawy określoną tak, by w momencie dostawy ZD większy od Zmin

25. Marek FertschZarządzanie zapasami 25 System dwóch lokalizacji (skrzynek , worków) • ND dzielona jest na dwie części • Każdą część umieszcza się w innej lokalizacji • Pobrań dokonuje się tylko z jednej części ND (zwykle większej) • Po wyczerpaniu się części ND z której dokonywano pobrań wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia.

26. Marek FertschZarządzanie zapasami 26 System „sztuka za sztukę” • Po każdym pobraniu wysyłana jest informacja o konieczności złożenia kolejnego zamówienia • W informacji podana jest wielkość ZD

27. Marek FertschZarządzanie zapasami 27 Cechy użytkowe i warunki stosowania