670 likes | 1.09k Views
Prof.Dr. A. Beril Tuğrul İstanbul Teknik Üniversitesi – Enerji Enstitüsü Ayazağa Kampüsü – 34469, Maslak -İSTANBUL. STARATEJİK ENERJİ POLİTİKALARI. Enerji. Genel ve öz bir tanım olarak da "İş yapabilme kabiliyeti" olarak verilmektedir.
E N D
Prof.Dr. A. Beril Tuğrul İstanbul Teknik Üniversitesi – Enerji Enstitüsü Ayazağa Kampüsü – 34469, Maslak -İSTANBUL STARATEJİK ENERJİ POLİTİKALARI Kocaeli Sanayi Odası 30 Kasım 2013
Enerji Genel ve öz bir tanım olarak da "İş yapabilme kabiliyeti" olarak verilmektedir. • Madde evrenine ait olmayan ve beş duyumuzla algılanamayan enerjinin gerçekte tanımı basit değildir. • Belki en uygun bilimsel tanım şu şekilde ifade edilebilir. • “Enerji; bir sisteme ilave edildiğinde veya sistemden çıkarıldığında sistemin en az bir özelliğini değiştiren olgudur”.
Politika (Policy ve Politics) • Türkçede politika kelimesi, ingilizce iki kelimeye karşılık gelecek şekilde kullanılmaktadır. • Bunlar; * Policy * Politics dir. Enerji politikalarını anlayabilmek için öncelikle politika ile kastedilen anlam anlaşılması gerekmektedir.
Politika (Siyasa) (Policy) “Bir konuda, bulunulan sistem için olması gereken ve kişisel menfaatlerden öte, belli bir konuda izlenen tüm yöntem ve stratejilerin bütünü” olarak ifade edilmektedir.
Politika (Siyaset)(Politics) • Politics ile ise; • Bir grup, bir zümre veya bir parti yararına veya menfaatine uygun olarak izlenen yöntem ve usulleri ifade etmektedir.
StratejikEnerji Politikaları • Bu durumda; • “StratejikEnerji Politikaları” ise; uzun vade için izlenen yol ve yöntemler manzumesi çerçevesinde, maddesel olgunun herhangi bir özelliğini değiştirmek için gerekli olan enerjinin, devlet düzenlemesi çerçevesinde yürütülme sanatı olmaktadır.
Enerji Gereksinimi • Artan nüfus, teknolojik gelişmeler ve sanayileşme, enerji gereksinimi arttıran başlıca etmenlerdir. • Bir başka deyişle, kalkınma ve toplum refahının yükseltilmesi için gerekli olan ana unsur enerji olmaktadır. • Dolayısıyla, enerjiye ve/veya enerji kaynaklarına ulaşmak, günümüzde tüm ülkeler için önde gelen, başat gereksinimi ifade etmektedir.
Ülkelerin Gelişmişlik ve Uygarlık Göstergesi: Enerji • Nitekim, ülkelerin gelişmişlik ölçütü olarak kullanılan önemli bir olgu enerji olmaktadır. • Özellikle de, kişi başına üretilen enerji önem arz etmektedir. • Dönüşümü ve kullanımı kolay olması ve gelişen teknolojide elektrik enerjisinin yadsınamaz yeri nedeniyle, kişi başına düşen elektrik tüketimi, ülkelerin durumunun değerlendirilmesinde ayrı bir öneme sahip bulunmaktadır.
Dünyada Farklı Ülkelerde Kişi Başına Düşen Elektrik Tüketimi
Bu bağlamda, • Enerji ve elektrik arzı, üzerinde durulması gereken ve kalkınma planlarının temel unsurunu oluşturan bir öğe olmaktadır. • Burada, belli bir süre ve zaman için devamlıkla söz konusu enerji ve elektrik arzının sağlanıyor olması gerekmektedir. • Bir başka deyişle, sürdürülebilirlik de, en az enerji kaynağına ulaşmak kadar önemli olmaktadır.
Enerji Politikaları • Kesintisiz • Güvenilir Emre Amade • Zamanında • Temiz • Ucuz
Farklı enerji kaynaklarından bahsedilebilirse de, her enerji kaynağının aynı oranda kullanıldığı söylenemez. • Farklı enerji kaynaklarının kullanımları değişik operatif kriterlere bağlı olmaktadır.
Uygulamada Enerji Kaynakları Enerji kaynaklarını 2 Ana grupta toplamak mümkündür. • Konvansiyonel Enerji Kaynakları Emre amadelik, teknolojik ve ekonomik olarak kendini kanıtlamış enerji kaynaklarıdır. • Alternatif Enerji Kaynakları Konvansiyonel enerji kaynaklarıyla birlikte alternatif olarak ileri sürülen enerji kaynaklarıdır (Hidro, Rüzgar, Güneş, Biyoyakıt vb..)
KonvansiyonelEmre Amade Santrallar • Fosil Yakıtlı Santrallar • Kömür Santralları • Fuel Oil Santralları • Doğal Gaz Santralları • Nükleer Santrallar
Enerji PolitikalarınınOluşturulmasında… • Enerji politikalarının oluşumuna bakılacak olursa; enerji politikalarının hayata geçirilişi birbiri ile yakın ilişkili olan üç ana kriter grubu ile açıklanabilir. Bunlar; • Stratejik, • Operatif ve • Taktiksel kriterler olmaktadır.
Jeopolitik Güvenilir Enerji Üretimi İçin Stratejik Koşullar Yedeklilik Çeşitlilik Stratejik Kriterler, • Stratejik kriterler, devlet politikasının nüvesini oluştururken, dış halkalarda yer alan operatif ve taktiksel kriterler enerji gereksiniminin tipini ve gelişimini etkilemektedir ve • Jeopolitik, • Yedeklilik ve • Çeşitliliği içermektedir. Kaynak: A.B. Tuğrul , Nuclear Energy in the Energy Expansion of Turkey
Kaynak: A.B. Tuğrul , Nuclear Energy in the Energy Expansion of Turkey
Dünya İspatlanmış Kömür Rezervleri (2006 sonu, BP) Toplam Rezervler: 909 milyar ton 227 AB:35 254,4 296,8 51 Afrika + O. Doğu 19,8 Fiyat: 63 $/ton (2006) 12,500 BTU Rezervin Üretime Oranı: 147 yıl Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2007
Kanıtlanmış Kömür Rezervleri(2008 Sonu) Toplam: 794 Milyar Ton Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2009
Kanıtlanmış Kömür Rezervleri(2009 Sonu) Toplam: 826 Milyar Ton Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2010
Kanıtlanmış Kömür Rezervleri(2011 Sonu) Toplam: 860,9 Milyar Ton Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2012
Dünya Üretilebilir PetrolRezervlerinin Coğrafi Dağılımı (milyar varil, 2000 sonu) Toplam: 1046milyar varil 64.4 65.1 19.1 44.0 74.8 683.6 95.2 Kaynak: BP Statistical World Review, June 2001
Kanıtlanmış Petrol Rezervleri(2004 Sonu) Toplam: 1188,6 Milyar Varil Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2005
Dünya Üretilebilir Petrol Rezervleri 1208.2 milyar varil(2006 sonu) BDT 122.9 milyar v. K. Amerika 59.9 milyar varil Avrupa 18.4 milyar v. 18.4 billion bbl Asya Pasifik 40.5 milyar v. O. Doğu 743 milyar v. G., Orta Amerika 103.5 milyar v. Afrika 117.2 milyar v. Rezervin Üretime Oranı: 40.5 yıl Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, Haziran 2007
Kanıtlanmış Petrol Rezervleri(2009 Sonu) Toplam: 1333,3 Milyar Varil Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2010
Kanıtlanmış Pertol Rezervleri(2010 Sonu) Toplam: 1622,1 Milyar Varil Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2011
Kanıtlanmış Pertol Rezervleri(2011 Sonu) Toplam: 1652,6 Milyar Varil Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2012
Dünya Üretilebilir Doğal Gaz Rezervleri’nin Dünyadaki Dağılımı (trilyon metre küp) Toplam: 146,3 trilyon m3 56,7 5,2 7,3 10,3 11,2 52,5 6,9 Kaynak: BP Statistical World Review, June 2001
Kanıtlanmış Doğal Gaz Rezervleri(2004 Sonu) Toplam: 179,54 Trilyon m3 Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2005
Kanıtlanmış Doğal Gaz Rezervleri(2008 Sonu) Toplam: 184,12 Trilyon m3 Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2009
Kanıtlanmış Doğal Gaz Rezervleri(2009 Sonu) Toplam: 187,49 Trilyon m3 Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2010
Kanıtlanmış Doğal Gaz Rezervleri(2011 Sonu) Toplam: 208,4 Trilyon m3 Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2012
Sevr Antlaşması Kaynak: Faik Reşit Unat, Tarih Atlası, 2000 Sevr Antlaşması ile, enerji-politik olarak Türkler Enerji kaynağı bölgeleri ve enerji yolları dışına çıkarılmak istenmiştir.
Nükleer Enerji Santrallerinin Dünyadaki Dağılımı Kaynak : Olson, M.F., Myth of The Peaceful Atom, Nuclear Information & Resources Service, NIRS, 2002.
. . . . . . .
Kişi Başına Birincil Enerji Tüketimi (2008 sonu) Toplam: 11,391 Milyar Tep Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2009
Kişi Başına Birincil Enerji Tüketimi (2011 Sonu) Toplam: 12,275 Milyar Tep Kaynak: BP Statistical Review of World Energy, June 2012
Dünya Ham Petrol Rafineri Merkezleri Kaynak: http://farm4.static.flickr.com , 2011
Petrolün Deniz Taşımacılığı Yolları Middle East North America Latin America Africa Western Europe Former Soviet Union Pacific Asia Kaynak: Jean Paul Rodrigue, Population, Resources and Environment, 2003
ABD’nin Stratejik Petrol Yedekliliği (Stokları) Kaynak: Jean Paul Rodrigue, Population, Resources and Environment, 2003
Dünya Gelecek Projeksiyonu Kaynak: Next Big Future, BP, 2011
PETROL Ticareti – 2002 Mn T 264 82 161 123 75 202 558 122 70 Kaynak: J.Lee, Turkey’s Role in the changing World energy Balance, Enerji Forumu, 28-30 Ocak 2004
PETROL Ticareti Projeksiyonu 2020 Mn T 225 264 90 82 300 0 161 100 123 75 100 125 202 558 190 1340 122 70 145 170 Kaynak: J.Lee, Turkey’s Role in the changing World energy Balance, Enerji Forumu, 28-30 Ocak 2004
Petrol Akışı ve Başlıca “Dar Boğazlar”(The “Dire Straits”) Hürmüz Boğazı, 2030’da Dünya Petrol Ticaretinin % 36’sını Sağlayacak Petrol akışı, 2003 (milyon varil/gün) Dünya talebinde payı (%) Petrol arzında kesilme riski, petrol ticareti ve kilit “darboğazlar”dan (deniz yolu ve boru hatları) akış miktarları arttıkça yükselecektir.
Stratejik Elips Kaynak: A. Maleki, Iran’s 20 Year Perspective Document, 2005