بررسی سطح آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان دانشگاه های یزد در مورد اهدا خون در سال1393

1. بررسی سطح آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان دانشگاه های یزد در مورد اهدا خون در سال1393 دکتر هایده جوادزاده شهشهانی -فاطمه اخوان تفتی-دکتر اکرم آستانی-دکتر محمود وکیلی

2. مسئله تحقيق هدف عالی سازمان انتقال خون تامین خون کافی و سالم برای بیماران و نیازمندان است. در ایران تقریباَ تمام خون مورد نیاز بیماران از طریق اهدای داوطلبانه خون تامین می شود. با توجه به اجرای برنامه های غربالگری اهداکنندگان و انجام تست های حساس آزمایشگاهی روی خون های اهدایی،جمع زیادی از اهداکنندگان معاف می شوندواحتمالاَ با بکارگیری معیارهای دقیق ترانتخاب اهداکنندگان و انجام آزمایشات حساس تر برای شناسایی عوامل عفونی جدید در جهت افزایش ضریب ایمنی وسلامت خون های اهدایی، در آینده درصد معافیت از اهدای خون افزایش خواهد یافت.از سوی دیگر با افزایش جمعیت و امید به زندگی، توسعه شهرها، افزایش حوادث وانجام اعمال جراحی تخصصی نیازمند خون،میزان مصرف خون در حال افزایش است. بنابرین مهمترین راهکار برای تاَمین ذخایر خونی سالم و کافی، ایجاد انگیزه و تشویق مردم برای اهدای داوطلبانه خون است. از آنجا که در شهر یزد مطالعه ای که دانشجویان را مورد بررسی قرار دهد انجام نشده است این مطالعه با هدف تعیین آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان شهر یزد در مورد اهدای خون در سال 1393 طراحی شده است.

3. بررسي متون در مطالعه ای که در سال 1383 توسط دکتر مهدی رضازاده و همکاران در استان همدان بصورت توصيي- مقطعي و بر ر وي 18306 اهداكننده خون، انجام گرفت نشان داده شد که میزان شیوع عفونت های ویروسی منتقله از طریق خون در اهداکنندگان بار اول و با سابقه بیشتر از اهداکنندگان مستمر است(8) و همچنین در مطالعه ی دیگری که در سال 1381 توسط رخشانی مقدم و همکاران انجام شد Anti-HCVواکنش دهنده در اهداکنندگان بار اول 5/1برابر بیشتر از اهداکنندگان مستمر میباشد(9) در مطالعه ای دیگر که در سال 83 توسط پروانه رنجبریان در سازمان انتقال خون شیراز انجام داده شد اعلام شد که سالم ترین و قابل اعتمادترین اهدا کنندگان خون اهداکنندگان مستمر هستند و لذا برای دست یابی به فرآیند اهدای مستمر خون باید دست به آموزش و اطلاع رسانی و افزایش سطح آگاهی افراد در مورد اهدا خون زد.(14)

4. در مطالعه Gruterrez MGو همکارانش هم اعلام شد که برای طرح ریزی و تعیین استراتژی مناسب جهت تبدیل فرد غیر اهداکننده به اهداکننده خون و تبدیل اهداکننده خون به اهداکننده مستمر و کاهش خروج آن ها از چرخه اهدا،آگاهی از عواملی که فرد را در جهت اهدای خون دعوت می کند و به حفظ و نگهداری او کمک می کند ضروری است(10) در مطالعه ای که در سال 1992 انجام شد نشان داد که علت عدم اهدای خون در غیر اهداکنندگان خون در 21 درصد عدم آگاهی در مورد اهدای خون است(11) در مطالعه ای که در سال 1383 توسط دکتر لیلا کسرائیان و همکاران انجام شد نشان داده شد که هیچگونه رابطه ای بین وضعیت تحصیل و میزان تمایل به اهدای خون وجود ندارد بنابراین باید آموزش در مورد اهمیت خون،اهدای خون و بی خطر بودن آن در زمان تحصیل انجام شود.(12) پریا و همکارانش در اسپانیا نشان دادند که میزان آلودگی در اهداکنندگان بار اول 19 برابر اهداکنندگان مستمر می باشد.(13)

6. اهداف الف- اهداف اصلي طرح : تعیین سطح آگاهی دانشجویان دانشگاه های یزد درباره اهدا خون در سال 1393 تعیین نحوه نگرش دانشجویان دانشگاه های یزد درباره اهدا خون در سال 1393 تعیین سطح عملکرد دانشجویان دانشگاه های یزد درباره اهدا خون در سال 1393 ب- اهداف ويژه طرح : 1-تعیین سطح آگاهی دانشجویان درباره ضرورت هاياهداي خون(جسمي و اجتماعي)بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي 2- تعیین سطح آگاهی دانشجویان درباره سازمان انتقال خون و خدمات آن به جامعه بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي 3- تعیین نگرش دانشجویان فوايد و مضرات اهداي خون بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي 4- تعیین نگرش دانشجویان درباره اهدا داوطلبانه خون بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي 5- تعیین ميزان مراجعه دانشجويان در يك سال گذشته به مراكز انتقال خون جهت اهدا خون بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي 6- تعیین ميزان اهدا خون در افراد مورد مطالعه و خانواده آنها در سازمان انتقال خون بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي 7- تعيينمهمترينانگيزه اهدا خون در دانشجویان اهدا كننده خون در سازمان انتقال خون بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي ج – اهداف كاربردي : 1- استفاده از نتایج مطالعه در جهت تصمیم گیری برای تولید برنامه های آموزشی جهت تشویق و ترغیب افراد برای اهدا خون داوطلبانه به صورت مستمر

7. سؤالات و فرضيات : 1 -سطح آگاهی دانشجویان درباره ضرورت هاياهداي خون(جسمي و اجتماعي)بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي چقدر است؟ 2- سطح آگاهی دانشجویان درباره سازمان انتقال خون و خدمات آن به جامعه چقدر است؟ 3- نگرش دانشجویان فوايد و مضرات اهداي خون بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي چگونه است؟ 4-نگرش دانشجویان درباره اهدا داوطلبانه خون بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي چگونه است؟ 5-ميزان مراجعه دانشجويان در يك سال گذشته به مراكز انتقال خون جهت اهدا خون بر حسب سن و جنس و مقطع تحصيلي چقدر بوده است؟ 6- ميزان اهدا خون در افراد مورد مطالعه و خانواده آنها در سازمان انتقال خون چقدر است؟ 8- مهمترينانگيزه اهدا خون در اهدا كنندگان خون در سازمان انتقال خون چه بوده است؟

8. روش اجراي طرح بطور دقيق: اطلاعات مورد نیاز شامل سن،جنس،نامدانشگاه،مقطعتحصیلی،رشته تحصیلی، آگاهی و نگرش و عملکرد افراد در پرسشنامه های طراحی شده كهروايي و پاياييانها مورد بررسي قرار گرفته(17) جمع آوری خواهد شد. آگاهي نسبت به اهداي خون با سؤالاتي در زمينة ‌آشنايي با سازمان انتقال خون و وظايف آن و شرايطاهداكنندگان ، نگرش دانشجویان با مطرح كردن جملات خبــريكهبصورتصحيحيا غلط پاسخ داده مي شد وباورهاي افراد نمونه را مورد سنجش قرار مي دهد ، تست خواهد شد . عملكرد دانشجویان با سؤالاتي در مورد سابقه اهداي خون توسط فرد وخانواده او و تمايل به اهداي خون در آيندهسنجيده خواهد شد.محدودةنمرةآگاهي از يك تا هشت ميتواندباشد. در مورد نمرة نگرش حداقل نمره 5/1 و حداكثر آن 7 مي تواند باشد و در مورد عملكردمحدودة نمره از صفر تا 25 است . مصاحبه با افراد نمونه توسط پرسشگران انجام خواهد شد وسپس داده ها وارد كامپيوتر می گردد. از نرم افزار spss18 جهت تجزيهوتحليل داده ها استفاده خواهد شد و آناليزآماري با استفاده از آزمونهاي کای مربع، T-test , ANOVA انجام میگیرد.

9. با توجه به فرمول ذکر شده تعداد نمونه 1400 براورد شد.