FİZİKİ HARİTALARDA YERŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ

1. FİZİKİ HARİTALARDA YERŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ ÖSS HAZIRLIK DERS NOTLARI BU KONU TM1-2 KONULARINI KAPSAR. DERSİ ÇOK DİKKATLİ DİNLEYELİM. İrfan Çal Coğrafya Öğretmeni BİREY DERSANELERİ

2. 1. TARAMA YÖNTEMİ Yerşekillerini, eğim doğrultusunda kalınlığı artan çizgilerle gösterme yöntemidir. Çizgiler iki eşyükselti eğrisi arasında onlara dik olarak çizilir ve çizgilerin boyları eğim derecesine göre değişir. Kısa, kalın ve sık çizgiler eğimin fazla; ince, uzun ve seyrek çizgiler ise eğimin az olduğunu ifade eder. Sık kullanılan bir yöntem değildir.

4. 2.GÖLGELENDİRME YÖNTEMİ Işığın yeryüzüne 45° lik açıyla düştüğü varsayılarak uygulanan yöntemdir. İzohips ve renklendirme yöntemiyle çizilmiş haritalar üzerinde uygulanır. Harita düzlemi aydınlatıldığında, ışık alan yerler açık, ışık almayan yerler ise koyu gösterilir. Bu yöntemde yükselti basamakları bulunmadığından, profil çıkarmak imkansızdır. Bu nedenle modern haritacılıkta yardımcı yöntem olarak engebelerin daha da belirginleştirilmesi amacıyla kullanılır.

6. 3. KABARTMA YÖNTEMİ Yer şekillerinin belli oranlarda küçültülerek yapılan üç boyutlu maketleridir. Yüksek yerlerin belirli bir ölçek kullanılarak kabartılır. Yer şekillerini gerçeğe en yakın gösteren haritalardır. Yapımı masraflı, taşınması zor olduğundan kullanım alanı dardır.

9. 4.RENKLENDİRME YÖNTEMİ Yükselti ve derinlikleri renklerle gösteren yöntemdir. Alçak yerler yeşilin tonlarıyla, yüksek yerler kahverenginin tonlarıyla gösterilir. Bu yöntem, eş yükselti eğrileriyle çizilmiş haritalarda kullanılır.

12. 5. EŞ YÜKSELTİ( İZOHİPS) EĞRİSİ YÖNTEMİ Deniz seviyesine göre( 0 metre) yükseltisi aynı olan noktaları birleştiren kapalı eğrilere izohips eğrisi denir. Yüzey şekillerinin gösterilmesinde en sık kullanılan yöntemdir. Topoğrafya haritaları eş yükselti eğrileriyle çizilir.

14. İZOHİPS EĞRİLERİNİN ÖZELLİKLERİ 1. İç içe kapalı eğrilerdir, birbirlerini kesmezler. 2. 0 metre eğrisi kıyı çizgisidir. 3. En geniş eğri en alçak, en küçük eğri en yüksek noktayı gösterir. 4. Aynı eğri üzerindeki noktaların yükseltisi birbirine eşittir. 5. Birbirini çevrelemeyen komşu iki eş yükselti eğrisinin yükseltisi birbirine eşittir.

15. 6. Eğrilerin sıklaştığı yerlerde eğim artar, seyrekleştiği yerlerde eğim azalır. NOT: Bir topoğrafya haritasında eğrilerin sıklaştığı yerlerde eğim fazladır, akarsu akış hızı fazladır, heyelan, çığ gibi olaylar görülebilir, kıta sahanlığı dardır 7. Eğrilerin nokta şeklini aldığı yerler tepeleri ve dağların doruklarını gösterir. 8. Bir izohips haritasında iki eğri arasındaki yükselti farkı, haritanın tamamında eşittir.

16. 9. Büyük ölçekli haritalarda iki eğri arasındaki yükselti farkı az, küçük ölçekli haritalarda ise fazladır. 10. İzohips eğrilerini kesen sürekli çizgiler devamlı akarsuları, kesik çizgiler ise mevsimlik akarsuları gösterir.

18. BAŞLICA YERŞEKİLLERİNİN EŞ YÜKSELTİ EĞRİLERİYLE GÖSTERİLMESİ:

30. ÖSYM SINAVLARINDA EN SIK SORULAN İZOHİPS SORULARI • 1.PROFİL ÇIKARMA • SORULARI • Profil çıkarılırken; • -Doğrunun başlangıç ve bitiş yükseltilerine • - Doğru boyunca vadi, çukur, tepe sayısına • - Profil doğrultusundaki en yüksek ve en alçak noktaya • - Doğru boyunca eğim durumuna bakılır.

33. 2.YERŞEKİLLERİNİ BULMA SORULARI:

34. 3.YÜKSELTİ FARKI BULMA SORULARI

37. 4.ÖLÇEK FARKI BULMA SORULARI

38. 5.BİR NOKTANIN YÜKSELTİSİNİ BULMA SORULARI

39. ÖRNEK SINAV SORULARI

50. Dersi dikkatli dinlediniz. Teşekkürler. • HAZIRLAYAN • İRFAN ÇAL • COĞRAFYA ÖĞRETMENİ • …… DERSANESİ BAKIRKÖY ŞUBESİ COĞRAFYA BÖLÜM BAŞKANI • 2005 ders notları • Çalışırsan başarırsın.