WYTYCZNE GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO MINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 16 czerwca 2009 r.

1. WYTYCZNEGŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGOMINISTERSTWA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJIz dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie ochrony zdrowia na wypadek wystąpienia epidemii grypy

2. Celem wytycznych jest określenie proceduri standardów postępowania dla kierowników (dowódców) formacji resortu spraw wewnętrznych, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego Przeznaczone do ochrony bezpieczeństwa ludzi i utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego.

3. Zawartość prezentacji • Sytuacja epidemiologiczna w zakresie zachorowań na grypę wywołaną wirusem pandemicznym i wirusami sezonowymi na świecie i w Polsce • Pochodzenie nowego wirusa A H1N1v • Charakterystyka zachorowań na podstawie danych Światowej Organizacji Zdrowia • Diagnostyka grypy • Działania profilaktyczne, mające na celu zmniejszenie ryzyka zachorowań • Leczenie

4. Według Światowej Organizacji Zdrowia na grypę choruje rocznie:• około 100 milionów ludzi na świecie. W Unii Europejskiej powikłania po grypie sezonowej powodują śmierć:• od 40 do 200 tysięcy osób rocznie. W Stanach Zjednoczonych na grypę umiera rocznie:• 36 tysięcy osób.

5. Ekosystemy wirusa grypy H3 Rezerwuary genetyczne H3, H7 H1, H2, H3 HPAI H5N1 Wzajemne mieszanie Handel, Handel żywym drobiem, Inne H10 H1-12 H14-15 H1-2, 4-7, H9-13, 15-16 Inne ptaki wodne? H1, H3, H4, H7, H13 H1, H3 Jerry L. Mothershead, MD, FACEPWydział medycyny ratunkowej Centrum medycyny stosowanej przy katastrofach i wypadkach wymagającej udzielenia pomocy humanitarnej Uniwersytet Nauk Medycznych Służb Mundurowych Bethesda, MD, USA

6. Udział poszczególnych typów wirusa grypy w zachorowaniach w sezonie 2008/2009 w Europie

7. Dominacja szczepu pandemicznego wśród poszczególnych typów wirusów grypy w etiologii zachorowań na świecie w okresie kwiecień-wrzesień 2009

8. zmienność antygenową wirusa typu A, przesunięcie antygenowe (antigenic drift) –mutacja punktowa skok antygenowy (antigenic shift)- wymiana genowa (reasortacja) - która następuje w wyniku zakażenia równocześnie różnymi szczepami wirusa, W wyniku wymiany segmentów RNA między szczepami dochodzido powstania nowego szczepu lub podtypu o poważnych zmianach antygenowych

10. Nowy wirus A H1N1 który wywołuje zachorowania pandemiczne we wszystkich krajach świata powstał w wyniku dryftu antygenowego wirusów świńskich, wirusa ptasiego i wirusa wywołującego zachorowania u ludzi

11. Zdjęcie wirusa A/New Jersey/76 (Hsw1N1) spod mikroskopu elektronowego (37,800X) podczas I pasażu na kurzym jajku CDC/Dr. E. Palmer; R.E.Bates.

12. Światowa Organizacja Zdrowia uznała, że wirus A H1N1 jest przyczyną zachorowań o charakterze pandemicznym. Biorąc pod uwagę możliwość reasortacji tego wirusa z wirusem A H5N1 bądź wirusem grypy sezonowej, istnieje poważna obawa wystąpienia jeszcze większej fali zachorowań, obarczonych znacznie wyższą śmiertelnością.

13. Zachorowania wywołane wirusem A H1N1 na świecie(stan na 14.10.09)od lipca w większości krajów rejestruje się tylko zachorowania o ciężkim przebiegu, powikłane, leczone szpitalnie, zakończone zgonem Krajowy Punkt Centralny do spraw Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych

15. Krajowy Punkt Centralny do spraw Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych

16. Sytuacja epidemiologiczna w Polsce • Na 14 października 2009 w Polsce potwierdzono 166 przypadków zakażeń wywołanych wirusem pandemicznym A H1N1. • Większość zachorowań miała łagodny przebieg • Nie stwierdzono zgonów

19. Próbki pobrane od pacjentów z objawami grypopodobnymi zbadane w NIZP-PZH w sezonie epidemicznym 2009-2010

21. Skumulowana liczba przypadków potwierdzonych i prawdopodobnych grypy wywołanej nowym wirusem A/H1N1 w Polsce Krajowy Punkt Centralny do spraw Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych

22. Diagnostyka • Badanie podmiotowe-wywiad • Badanie przedmiotowe • Badania dodatkowe Szczegółowe wirusologczne i serologiczne • szybkie testy diagnostyczne immunochromatograficzne • Oznaczanie przeciwciał przeciwko hemaglutyninie • Ostateczne rozpoznanie- RT PCR

23. Diagnostyka serologiczna i wirusologiczna grypy-Krajowy Ośrodek ds. grypy NIZP PZH Warszawa

24. Kontrola zachorowań na grypę AH1N1-trudne pytania i wątpliwości Czy typ A H1N1 v zdominuje zachorowania ? Czy wzrośnie wskaźnik zaraźliwości „R0” nowego typu grypy ? Jak zmieni się zjadliwość nowego typu grypy w następnych falach zachorowań

25. Charakterystyka pandemii H1N1na podstawie danych WHO z okresu 25 kwietnia-27 lipca 2009r • Zakres gromadzonych danych; wszystkie kraje Unii Europejskiej (27 krajów +Islandia, Lichtenstein i Norwegia) • 20 190 przypadków potwierdzonych zachorowań spowodowanych nowym wirusem grypy A H1N1

26. Obraz kliniczny zakażeń wirusem A H1N1v U 4 osób (na 5 220 analizowanych przypadków) przebieg zakażenia był bezobjawowy Objawy infekcji dróg oddechowych u 87 % Gorączka- u 82 % Objawy żołądkowo-jelitowe u 13 % (częściej odnotowywane u osób poniżej 20 r.ż. ( u 15%)

27. powikłania Spośród 1 674 opisanych przypadków, u 50 (3 %) osób odnotowano powikłania, wśród których najczęściej (56 %), stwierdzano zapalenie płuc (28 przypadków) W analizowanym okresie odnotowano 35 zgonów: 30 w Wielkiej Brytanii, 4 w Hiszpanii, 1 na Węgrzech

28. Czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia Choroba płuc (57 %) Ciąża (13 %) Cukrzyca(9 %) Choroby układu krążenia (8 %).

29. Cechy wirusa a możliwości zapobiegania zakażeniom

30. Przeżywalność wirusa grypy w środowisku nieożywionym Wirusy są w stanie najdłużej przetrwać na twardych, gładkich powierzchniach,Powierzchnie twarde, gładkie – 24-48 godzin • Plastik i stal nierdzewna – do 24 godzin • Tkaniny, papier i ręczniki – od 8 do 12 godzin (BMC Infectious Diseases Aug 2006; 6:130) Wilgotność i temperatura środowiska • Dla wirusów grypy optymalna jest niska wilgotność (30-40% ) i temperatura ok. 280Celsjusza

31. Okres wylęgania i zakaźność Pojawienie się objawów chorobowych występuje po 2 – 3 dniach od chwili zakażenia wirusem. Według WHO osoba chora może zarażać inne osoby przez 7 dni od pojawienia się objawów (przy typowym przebiegu)

32. Prawdopodobny przebieg zachorowań na nową grypę AH1N1 i przewidywane skutki społeczne • Z dotychczasowych obserwacji wynika, że wirus łatwo przenosi się na kolejne osoby • W wersji pesymistycznej przewiduje się, że zachoruje około 30% populacji, ale co ważne zachorowania wśród dzieci będą sięgały 50%. • Absencja chorobowa może dotyczyć aż 25% ogółu zatrudnionych, przy fali zachorowań trwającej nawet 12 – 16 tygodni

33. Prawdopodobny przebieg zachorowań na nową grypę AH1N1 i przewidywane skutki • Liczba nowych przypadków będzie tak duża, że dostępność do placówek ochrony zdrowia będzie znacznie ograniczona. • Pojawią się nowe problemy i zagrożenia bezpieczeństwa, a więc i nowe zadania dla organów ścigania, służb porządkowych i agencji ochroniarskich. • Zapewnienie ochrony placówek służby zdrowia, „szturmowanych” przez ogromną liczbę ludzi.

34. Profilaktyka Najważniejszym warunkiem jest po prostu unikanie bliskiego kontaktu z chorym człowiekiem

35. Osoby zdrowe powinny podejmować działania profilaktyczne- aby uniknąć zachorowania • Osoby chore powinny ograniczać do minimum kontakty z innymi osobami - aby uniknąć kolejnych zakażeń • Osoby sprawujące opiekę nad osobami chorymi powinny stosować adekwatne środki ochrony osobistej

36. Profilaktyka transmisji wirusa- ogólne zalecenia Należy unikać przebywania w tłumie ludzi, w dużych zbiorowiskach ludzkich jak kino, teatr, sala wykładowa, seminaryjna, lekcyjna, kościół, dyskoteka, klub itp. Zaniechać gestów i zachowań , które mogą zwiększać ryzyko nabycia/transmisji zakażenia np. witanie się z drugą osobą.

37. Podstawowy reżim sanitarny • Najważniejszymi i podstawowymi warunkami minimalizacji ryzyka zakażenia jest: - częste, dokładne mycie rąk, - wystrzeganie się dotykania rękami twarzy, ust, nosa, oczu, - ochrona nosa i ust podczas kichania i kaszlu

38. Izolacja chorych Każdy człowiek mający objawy zakażenia w postaci gorączki, kaszlu, kataru, bólów stawowo-mięśniowych, znacznego osłabienia, objawów gastrycznych powinien być natychmiast oddzielony od osób zdrowych.

39. Izolacja w miejscu zamieszkania Dotyczy w szczególności osób pozostających dłuższy czas w pomieszczeniach zamkniętych w skupiskach ludzkich takich jak internat, koszary, miejsca pełnienia dyżuru

40. Izolacja w miejscu zamieszkania Jeżeli objawy chorobowe pojawiłyby sięw domu osoba ta ma obowiązek pozostania w nim oraz niezwłocznego powiadomienia przełożonego o zachorowaniu Należy dążyć do ograniczania kontaktów osób chorych ze zdrowymi w miejscu pracy/pełnienia służby

41. Izolacja w miejscu zamieszkania Zasadnym jest wstrzymanie się od odwiedzin osób chorych, zwłaszcza przez osoby, które dotychczas nie chorowały na grypę. Oczywiście nie powinno dochodzić do sytuacji pozostawienia osób chorych bez niezbędnej pomocy w zakresie zaopatrzenia w żywność i leki.

42. Izolacja w przypadku skoszarowaniai służb pełniących dyżur Jeśli objawy zachorowania stwierdzono u osoby przebywającej w miejscu skoszarowania należy zapewnić właściwe warunki izolowania: wydzielić osobne pomieszczenie zawierające tylko niezbędne sprzęty, odrębny – dedykowany węzeł sanitarny, ograniczyć do niezbędnego minimum poruszanie się i kontakt z innymi.

43. Istotne środki ostrożności W czasie konieczności kontaktu z innymi osobami lub przemieszczenia się w obrębie placówki osoba chora powinna nosić maseczkę twarzową.

44. Istotne środki ostrożności Należy także zapewnić możliwość spożywania posiłku w miejscu pobytu na wydzielonych naczyniach stołowych lub na naczyniach jednorazowego użytku. Przewiduje się pozostanie chorego w miejscu pełnienia służby do czasu wskazania miejsca jego dalszego leczenia przez lekarza. Sprzęt osobisty chorego powinien być oznakowany i zabezpieczony przed nieumyślnym użyciem go przez inne osoby lub zdeponowany do zamykanego pojemnika.

45. Kohortacja W przypadku jednoczesnego stwierdzenia objawów chorobowych u większej liczby osób dopuszczalne jest ich grupowe odizolowanie (kohortacja) z zachowaniem wszystkich rygorów opisanych powyżej

46. Podstawowe zasady utrzymania reżimu sanitarnego na terenie stacjonowania oddziałów zwartych i służb dyżurujących-podsumowanie • Wymagane jest utrzymanie właściwego reżimu sanitarnego w całym obiekcie, a w szczególności: • wielokrotne w ciągu doby mycie i odkażanie sprzętów lub ich części takich jak drzwi, klamki, poręcze, powierzchnie biurek, szafki, słuchawki telefonów. • Wydzielenie osobnego pomieszczenia, do czasowego pobytu chorego funkcjonariusza • Wydzielenie osobnego – dedykowanego węzła sanitarnego • Wydzielenia miejsca do spożywania posiłków wraz z podstawową zastawą kuchenną lub zestawem jednorazowego użytku – może to być pomieszczenie przeznaczone do tymczasowego pobytu chorego, przed wizytą lekarza. • Częste wietrzenie pomieszczeń

47. Warunki bezpiecznego transportu Jeśli wskazana jest konsultacja, diagnostyka lub leczenie w warunkach szpitalnych, chory powinien być przewieziony środkiem transportu sanitarnego. Transport osoby chorej nie może odbywać się powszechnie dostępnymi środkami komunikacji. Wnętrze pojazdu, którym transportowano osobę chorą należy poddać rutynowym czynnościom porządkowym z zastosowaniem detergentów lub środków dezynfekcyjnych Bardzo istotne jest wywietrzenie pomieszczeń i pojazdów

48. Ze względu na potencjalne zagrożenie dla zdrowia publicznego niedopuszczalne jest zaniechanie izolacji i odsyłanie funkcjonariuszy z podejrzeniem zakażenia do miejsca zamieszkania czasem nawet bardzo odległego. Podczas podróży środkami komunikacji publicznej istnieje realne ryzyko kontaktu z wieloma osobami i niekontrolowane rozprzestrzenianie się zakażeń.

49. IZOLACJA CHORYCH PODLEGAJĄCYCH ZATRZYMANIU W przypadku PDOZ- ów, aresztów tymczasowych i aresztów w celu wydalenia, osadzonych należy grupować w celach zgodnie z omówionymi wcześniej zasadami izolacji.

50. Środki ochrony osobistej personelu Osobom kontaktującym się z chorym należy zapewnić maseczki twarzowe pyłochronne z filtrem FFP3 oraz rękawiczki ochronne, możliwość umycia oraz dezynfekcji rąk