Bölgesel Gelişme Politika ve Uygulamaları

1. Bölgesel Gelişme Politika ve Uygulamaları Ahmet YAMAN Genel Müdür Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü 3 Eylül 2008

2. Sunum İçeriği • Sorunlar ve İhtiyaçlar • Mevcut Uygulamalar • Yapılması Planlananlar

3. Ülke Ortalamasının Üstündekiler (1. Grup) Ülke Ortalamasının Üstündekiler (2. Grup) Ülke Ortalamasının Altındakiler (3. Grup) Ülke Ortalamasının Altındakiler (4.Grup) Sorunlar ve İhtiyaçlar-1 • Bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılamaması Sosyo-ekonomik gelişmişlik Endeksi (2003)

4. Sorunlar ve İhtiyaçlar-2 • Uygulanabilir program ve finansman mekanizması olmaması, • Kıt kaynakların etkin kullanılamaması, • Merkezi ve yerel düzeyde koordinasyonun sağlanamaması, • Yerelde, teknik uzmanlık ve proje kapasitesinin geliştirilememesi, • Yerel düzeyde önceliklerin sağlıklı tespit edilememesi, • Yatırım potansiyellerinin sağlıklı tespiti ve tanıtımının yapılamaması, • Sahiplenme/girişimcilik ruhunun harekete geçirilememesi, • Yeni bölgesel gelişme yaklaşımlarının yeterince sisteme dahil edilememesi, • AB’ye uyum sürecindeki yükümlülükler: AB Fonlarının kullanımı,

5. 1997 2006 2000 2001 ZBK DOKAP YHGP DAP GAP 1989 Mevcut Uygulamalar-1 Bölge Planları • Yerel potansiyellerin harekete geçirilmesi, • Yerel ihtiyaç ve önceliklerin sağlıklı tespiti, • Bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması, Hazırlanan Bölge Planları • Güneydoğu Anadolu (GAP) • Zonguldak-Bartın-Karabük (ZBK) • Doğu Karadeniz (DOKAP) • Doğu Anadolu Projesi (DAP) • Yeşilırmak Havzası (YHGP)

6. Mevcut Uygulamalar-2 Bölgesel Kalkınma Programları • Bölgesel kalkınma için yeni bir bakış açısı ve operasyonel bir destek mekanizmasının geliştirilmesi, • Yerel kalkınma girişimlerinin harekete geçirilmesi, • Kalkınma alanında farkındalık ve sahiplenmenin yükseltilmesi, kurumsal kapasitenin ve insan kaynaklarının geliştirilmesi, • Yerelde AB standartlarında proje hazırlama ve yönetme kapasitesinin desteklenmesi, • Yapısal Fon uygulamaları öncesinde pratik birikim elde edilmesi ve kurumsal kapasitenin geliştirilmesi,

7. Mevcut Uygulamalar-3 Bölgesel Kalkınma Programları • Kapsam : 12 Düzey 2 Bölgesi, 42 İl • Bütçe : 259 Milyon € (220 M€ AB, 39 M€ Ulusal Katkı) • Toplam Desteklenen Proje Sayısı: 1.553 • Katılımcı Sayısı: 40.800

8. Mevcut Uygulamalar-4 Kalkınma Ajansları Amacı • “BÜYÜME-ULUSAL KALKINMA”: Bölgelerimizin potansiyellerini harekete geçirmek ve tüm bölgelerin ulusal ekonomiye katkısını en yüksek düzeye çıkarmak. • “YAKINSAMA”:Geri kalmış bölgelerimizin kendi içinde ve diğer bölgelerle gelişmişlik farklarını azaltarak ülke ortalamasına yaklaştırmak, • “REKABET”:Gelişmiş bölgelerimizin küresel ölçekte rekabet gücünü artırmak,

9. Mevcut Uygulamalar-5 Kalkınma Ajansları Temel Çözümleri • Yerelde yüksek nitelikli, teknik kurumsal yapı • Finansman mekanizması (yaklaşık 900 milyon YTL.) • Merkezi ve yerel kaynaklar dahil ajans başına ortalama 30-35 milyon YTL • Yerelde güçlü işbirliği ve koordinasyon • Kalkınma ve rekabet politikalarında Yerel-Merkez uyumu ve politikaların daha etkin uygulanması KurulanKalkınma Ajansları • Çukurova Kalkınma Ajansı (TR62 – Adana, Mersin) • İzmir Kalkınma Ajansı (TR31 - İzmir)

10. Mevcut Uygulamalar-6 Cazibe Merkezleri Programı Amacı • Göç eğilimlerini bölge içine yönlendirmek • Kent merkezli potansiyelleri ve lokomotif sektörleri kullanarak bölgelerin ekonomiye katkısını artırmak • Kalkınmaya ivme kazandırmak ve kalkınmayı çevre merkezlere yaymak Belirlenen Cazibe Merkezleri • Malatya • Samsun • Sivas • Şanlıurfa • Trabzon • Van • Diyarbakır • Elazığ • Erzurum • Gaziantep • Kayseri • Konya

11. Yapılması Planlananlar-1 • Merkezi Düzeyde Koordinasyon ve İşbirliği Güçlendirilecek • Bölgesel Gelişme Komitesi • Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi (BGUS) • Yerel Kapasitenin Güçlendirilmesi için Kalkınma Ajanslarının Kurulmasına Devam Edilecek • TRC2 (Şanlıurfa – Diyarbakır) • TRC1 (Gaziantep – Adıyaman – Kilis) • TRC3 (Mardin – Batman – Şırnak – Siirt) • TR10 (İstanbul) • TRA1 (Erzurum – Erzincan – Bayburt) • TR52 (Konya – Karaman) • TR83 (Samsun – Tokat – Çorum – Amasya) • TRB2 (Van – Muş – Bitlis - Hakkari)

12. Yapılması Planlananlar-2 • Planlama ve Programlamaya İlişkin Altyapı Güçlendirilecek • Planlama ve programlamaya ilişkin kılavuzlar hazırlanacak • İzleme ve değerlendirme sistemi kurulacak • AB bölgesel gelişme politikaları ve yeni, proaktif bölgesel gelişme yaklaşımlarına uyum çalışmalarına devam edilecek

13. Teşekkürler... Ahmet YAMAN Genel Müdür Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü ayaman@dpt.gov.tr