1 / 77

AİLE HEKİMLİĞİNDE GEBE İZLEMİ- NORMAL GEBELİK

AİLE HEKİMLİĞİNDE GEBE İZLEMİ- NORMAL GEBELİK. Doç.Dr . Züleyha ALPER UÜTF AİLE HEKİMLİĞİ AD. Yeryüzünde bir yerde, her 10 saniyede bir doğum yapan bir kadın bulunmakta… O kadın bulunmalı ve durdurulmalı… Sam LEVENSON. Gebelik;. Normal fizyolojik bir süreç ve olay Riskli bir süreç.

xander
Download Presentation

AİLE HEKİMLİĞİNDE GEBE İZLEMİ- NORMAL GEBELİK

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. AİLE HEKİMLİĞİNDE GEBE İZLEMİ-NORMAL GEBELİK Doç.Dr.Züleyha ALPER UÜTF AİLE HEKİMLİĞİ AD

  2. Yeryüzünde bir yerde, her 10 saniyede bir doğum yapan bir kadın bulunmakta… O kadın bulunmalı ve durdurulmalı… Sam LEVENSON

  3. Gebelik; • Normal fizyolojik bir süreç ve olay • Riskli bir süreç BURSAHED

  4. Gebe kadınların % 40 ı • gebelik süresince • doğum sırasında veya • doğum sonrasında gebelikle ilgili sağlık sorunları ile karşılaşmaktadır. • Gebeliklerin % 15 inde • yaşamı tehdit eden ya da • uzun süreli etkili olan komplikasyonlar gelişebilmektedir.

  5. Gebelik, • Doğum eylemi & • Doğum sonrası dönem üreme çağı kadınlarında morbidite ve mortalitenin arttığı dönemler

  6. Ülkemizde; • 1990 tahmini AÖO 100/100 000 • 1997-98 “Anne Ölüm Nedenlerinin Belirlenmesi” çalışması AÖO 49.2/100 000 • Bursa 42.0/100 000 • Anne sayısı: Bursa/Türkiye: 11/700 • UAÖÇ 2005 AÖO 28.5/100 000 • 2009 (TÜİK) 18.6/100 000 • Bursa 16.8/100 000 • Anne sayısı: Bursa/Türkiye: 7/243 • 2010 ilk 6 ay (TÜİK) 16.5/100 000

  7. Ulusal Stratejik Eylem Planı 2005-2015 • CS/ÜS düzeyinin yükseltilmesine ilişkin ulusal hedefler belirlenmiş • Başlıca ilkeleri: • Gebelikle ilgili ölümlerin & hastalıkların önlenmesi bir insan hakları ve sosyal adalet sorunudur • Her gebe kadın esansiyel obstetrik bakım hizmetlerine erişim hakkına sahiptir

  8. Türkiye’ de • Yılda yaklaşık 1 400 000 gebelik olmakta • Sorunlu gebelik %15-20 • Canlı doğum 1 241 617 • İsteyerek düşük oranı % 10.5 • Kendiliğinden düşük oranı % 10.0 • Ölü doğum oranı % 1.1

  9. Gebeliğe bağlı ölümlerin • % 58.4 ü doğrudan (gebelikle birlikte ortaya çıkan fiziksel ve psikolojik durumlara direkt olarak bağlı olan) • % 15.8 i dolaylı (önceden var olan veya gebelik sırasında ortaya çıkan ve bu dönemde meydana gelen fizyolojik değişimlerin şiddetlendirdiği) nedenlerle

  10. Anne ölümlerinin ≈ % 60 ı önlenebilir nedenlerle

  11. Antenatal takip • Gebeliğin belirlenmesinden doğuma kadar geçen süre içinde annenin & fetusun periyodik kontrollerinin yapılmasıdır. • Amaç; olabildiğince komplikasyonsuz bir gebelik geçirilmesini sağlayarak bu süreci anne & fetus için en sağlıklı bir biçimde sonlandırmaktır.

  12. Gebeliğin doğrulanması • Anne & fetusun sağlık durumunun tespiti • Fetal gelişimin izlenmesi • Riskli gebeliklerin tespiti & önlem alınması • Gebe eğitimi & danışmanlık

  13. Kadının sağlığını sürdürmesini sağlama • Olumsuz koşulları saptama & düzeltilmesine çalışma • Doğacak bebeğe yardımcı olma • Ayrıca gebeye & ailesine anne-babalığa geçerken destek olma ve rehberlik etmektir.

  14. Sağlık bakımı • Sağlık eğitimi • Bütüncül yaklaşım • Karar verme yetkisi

  15. Önerilecek herhangi bir girişim • Etkinliği kanıtlanmış olmalı • Gebe & ailesi tarafından kabul edilebilir olmalı

  16. Dünya genelinde • Çok çeşitli testler • Medikal prosedürler • Kanıta dayalı • Yetersiz kanıt düzeyi

  17. GEBELİK DÖNEMLERİ • 0-14 hafta: 1. trimester • 14-28 hafta: 2. trimester • 28-42 hafta: 3. trimester

  18. TAKİP SIKLIĞI • 32. Haftaya kadar ayda bir 8 • 32-36 hafta arası 2 haftada bir 2 • 36. Haftadan sonra her hafta 5 • 41. Haftadan sonra 3 günde bir 2

  19. Her gebe gebelik süresince 17 kez görülmeli mi?

  20. Cochrane Kitaplığı • Cochrane Kitaplığı sağlık hizmetlerinin etkilerine ilişkin kanıtları içeren tek ve en güvenilir kaynaktır. • Cochrane Kitaplığı, kanıta dayalı, kaliteli ve bağımsız sağlık hizmetleri veritabanlarının derlenmesiyle oluşturulmuştur ve kullanıcılara tanı ve tedavi seçeneklerine ilişkin geniş bilgiye dayalı tercihler yapma fırsatını verir.

  21. Cochrane Kitaplığı • Dünyada sağlık personeli için “altın standart” oluşturan bir kaynak olarak tanımlanmaktadır. • 21. Yüzyılın sağlık hizmetleri sadece bireylerin tıbbi becerilerine değil, her müdahalenin etkinlik ve verimlilik durumunun hekimlere, hastalara ve yasama organlarına açık olmasına da bağlıdır. Bu yaklaşıma,”Kanıta Dayalı Tedavi” adı verilmektedir.

  22. Cochrane 2009 • Değişen sıklıkta antenatal bakım ve vizitlerin karşılaştırıldığı randomize çalışmalar • 60 000 kadın; 10 çalışma, 7 si antenatal vizit, 3 ü hizmet sağlayanlardan (ebe-hemşire, aile hekimi, obstetrisyen) duyulan tatmin ile ilgili • Antenatal vizit sayısı azaldığında maternal ve perinatal sonuçlarda olumsuzluk yönünde bir artış gözlenmemiş 

  23. Gelişmişlik düzeyi yüksek ülkelerde vizit sayısında azalma ile annelerde memnuniyetsizlik artmış (beklentileri karşılanmadığı için)  • Düşük riskli gebeliklerde ebe-hemşire, aile hekimi ve obstetrisyen takibinde klinik etkinlik açısından anlamlı fark gözlenmemiş

  24. Doğum öncesi bakım hizmeti sunulurken sosyal ve tıbbi risk faktörleri de göz önünde bulundurulmalıdır.

  25. SAĞLIK BAKANLIĞI • 1. İZLEM: 0-14 hafta • 2. İZLEM: 18-24 hafta • 3. İZLEM: 30-32 hafta • 4. İZLEM: 36-38 hafta

  26. BİRİNCİ İZLEM 0-14 hafta • Uygun iletişim sağlanmalı • Her aşamada soru sorabileceği güvencesi verilmeli

  27. Anamnez • Kişisel bilgiler • Medikal öykü • Obstetrik öykü • Mevcut gebelik öyküsü • Tam FM: tüm organ ve sistemlerin gözden geçirilmesi

  28. Fizik Muayene • Boy & kilo ölçümü • TA <140/90 mmHg, NDS, SDS • Anemi bulguları • Diğer semptomlar • AC & kalp sesleri • Pretibial ödem • FKA: fetalsteteskop (16-20 hf) el Doppleri (10-12 hf) • Vajinal muayene (gebelik haftası, uterus büyüklüğü uyumlu mu)

  29. TPD 2005 • Spekulumlavajen & serviks muayenesi • Pap-smear

  30. Risk Değerlendirme Formu • Obstetrik öykü • Mevcut gebelik • Genel tıbbi öyküde risk taşıyan gebeler sorgulanan herhangi bir riski taşıyorlarsa KHD uzmanı içeren bir kuruluşa yönlendirilmeli • İzlem koordine olarak devam etmeli

  31. Laboratuvar • İlaç desteği, tedaviler & bağışıklama • Bilgilendirme & danışmanlık

  32. Laboratuvar • TİT • Kan sayımı/Hb-Hct ölçümü • Kan Grubu tayini • HbsAg • Semptoma yönelik testler

  33. İlaç desteği • 16. gebelik haftasından itibaren 40-60 mg/gün elementer demir • NTD için; en az 1 ay öncesinden itibaren 0.4mg/gün folik asit, ilk 3 ay • Ayrıca multivitaminler, Ca, Mg, F, Zn rutinde önerilmemekte • Vit D kampanyası 

  34. TPD; Türkiye için anemi istatistiklerini de abartılı bulmakta ve rutinde önermemekte  • WHO; rutin Fe tedavisinin istenmeyen gastrointestinal etkilerinin dikkate alınmasını önermekte  • Cochrane:Vit A, C, E ve çoklu mikronutrient desteğini rutinde önermek için yeterli kanıt yok, Vit D için olan YKD derlemesini geri çektiler, protokol belirleme sürecindeler

  35. Bağışıklama • HbsAg • Yüksek riski olanlar aşılanabilir (doğum öncesi HbsAg tekrarlanır) • Hepatit B taşıyıcısı annelerin bebeklerine doğum sonrası aşı ile serum uygulaması yapılır

  36. Gebelerde Tetanoz aşı takvimi

  37. Bilgilendirme & Danışmanlık • Gebelik yakınmaları • Beslenme & diyet • Fiziksel aktivite • Gebelikte cinsel yaşam • Hijyen ve genel vücut bakımı • Ağız-diş sağlığı • Sigara & madde bağımlılığı • Gebelikte tehlike işaretleri

  38. Gebelikte tehlike işaretleri • Vajinal kanama • Konvülsiyon • Başağrısına eşlik eden görme bozukluğu • Ateş &/ ciddi enerji kaybı • Solunum güçlüğü/sık solunum • Ödem

  39. Acil durum eylem planı • Doğum eylemi • Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması • Emzirme • Postpartum AP danışmanlığı • Fetal anomaliler, tarama testleri & USG

  40. Beslenme (TPD) • 3 öğün arasında ara öğünler • Günlük ek olarak 300 kcal enerji alımı • 60g protein • Her anne adayına yönelik uygun kilo artış hedefi

  41. Instıtute of Medicine. Nutrition during pregnancy: Part 1, weight gain. Washington DC: National Academy Press

  42. 1. Trimester Tarama Testleri • Serum belirteçleri • Serbest β-hCG • PAPP-A • s β-hCG +PAPP-A • USG • NT • Kombine • PAPP-A+NT • s β-hCG +PAPP-A +NT

  43. PregnancyAssociatedPlasma Protein-A • 9-13 hf • Trofoblastlar tarafından salgılanan glikoprotein • Down sendromlu anne kanında 2.5 kat düşük • Aradaki fark 14 haftada kaybolur

  44. Nukal kalınlık • 11-14 hf • Oksipital kemik ile fetal cilt arasındaki mesafe ölçülür • 0-3 mm: N • Down sendromu yakalama oranı % 74

  45. Down Sendromu Belirleyicilik Oranı • Serum belirteçleri • Serbest β-hCG (%46) • PAPP-A (%38) • s β-hCG +PAPP-A (%63) • USG • NT (%74) • Kombine • PAPP-A+NT (%81) • s β-hCG +PAPP-A+NT (%91)

  46. Gebe İzlem Fişi Kontrolü • Tüm ayrıntılar kayıt altına alınmalı • Bir örneği gebeye verilmeli • Bir sonraki randevu tarihi belirlenmeli • Gebeye iletişim bilgileri verilmeli

  47. TPD 2005 • TORCH taramalarının yapılması ülke şartları & bilimsel veriler ışığında anlamlı bulunmamaktadır. • Gebelik öncesi Rubella seronegatif kişiler aşılanmalı, 1 ay süre ile gebe kalmamalarıdır. • Asemptomatik bakteriüri tanısı için ilk trimesterde idrarda koloni sayımı yapılmalıdır (>100 000)

  48. İKİNCİ İZLEM 18-24 hafta • 20-22. hafta tercih edilir • Anamnez • Kişisel bilgiler: ilk vizitten sonra değişiklik oldu mu? • Medikal öykü • Obstetrik öykü • Mevcut gebelik öyküsü • Fizik Muayene

More Related