670 likes | 1.11k Views
Atipik Radyolojik Bulgu Veren Tüberküloza Yaklaşım. Dr. Tülin Sevim Süreyyapaşa Göğüs Kalp ve Damar Hastalıkları Eğitim Hastanesi. Hiçbir radyolojik imaj akciğer tüberkülozuna özgü değildir Hiçbir radyolojik lezyon tüberkülozun aktif veya inaktif olduğunu göstermez.
E N D
AtipikRadyolojik Bulgu Veren Tüberküloza Yaklaşım Dr. Tülin Sevim Süreyyapaşa Göğüs Kalp ve Damar Hastalıkları Eğitim Hastanesi
Hiçbir radyolojik imaj akciğer tüberkülozuna özgü değildir Hiçbir radyolojik lezyon tüberkülozun aktif veya inaktif olduğunu göstermez
Pulmoner TB radyolojik bulgular: • Daha önce tüberküloz basili ile karşılaşma • Yaş • İmmun sistemin durumu
Tüberkülozda Doğal Seyir Tüberküloz Basili Primer Enfeksiyon % 95 %5 %90 Enfeksiyonun Kontrolü Yaşam Boyu Hastalık Yok Primer Enfeksiyonun Progresyonu Yıllarca Hastalık Yok Direnç Zayıflaması %5 AKTİF TÜBERKÜLOZ
Primer Tüberküloz • Lenf Adenopati • Çocuk TB hastalarında %83-96 • 191 çocuk TB • 0-3 yaş: %100 • 4-15 yaş: %88 • İleri yaşlarda~ %10 • Sıklıkla sağ paratrakeal ve hiler • Bilateral hiler, izole mediastinal LAP olabilir • Özellikle >2cm çapında lenf bezlerinde santral nekroz görülebilir • Lenfoma, metastazlar (testiküler karsinom), Whipple hast, Crohn hast.
Primer Tüberküloz • Parankim Tutulumu • Segmenter veya lober konsolidasyon, yama tarzı, lineer, nodüler, kitle benzeri lezyonlar. • Periferik ve subplevral yerleşimli • Moltifokal tutulum %12-%24 • Parankim lezyonu: • 0-3 yaş: %51 • Daha büyüklerde: %78-%84 • Sağ akciğerde biraz daha sık • Orta lob, alt lob ve üst lobların anterior segmentleri • 2/3 çocuk TB hastasında LAP ile aynı taraftadır • Tek başına parankim tutulumu: %1
Primer Tüberküloz • Obstrüktif atelektazi ve havalanma artışı • LAP basısına bağlı • Atelektazi: %9-30 • Havalanma artışı: %1-5 Sıklıkla sağ akciğerde lober broşlar veya ara bronş düzeyinde • Endobronşiyal lezyona bağlı atelektazi gelişebilir • Plevral efüzyon • <2 yaş: nadir • Çocuklar: %6-11 • Erişkin: %29-38 %12-18 Bilateral
Primer Tüberküloz • Miliyer TB: • Primer TB hastalarının %2-6’sında • <2yaş ve bağışıklığı baskılanmış hastalarda daha sık • İlk 3-6 hafta: %25-40 normal P-A • Eşlik eden LAP • Çocuklarda %95 • Erişkinde %12 • Trakeabronşiyal TB • Sıklıkla LAP’nin bronşa perforasyonu ile oluşur • Ayrıca lenfojenik ve hematojen yayım sonucu • PA: normal, üst lobda opasite, segmenter veya lober atelektazi
Postprimer Tüberküloz • Parankimal opasiteler • Nodüler ve lineer lezyonların da eşlik ettiği kötü sınırlı heterojen opasiteler yeni opasiteler, çevre bronş ve mediastinal yapılarda distorsiyonlar • 204 ve 500 hastalık 2 seride • Üst lobların apikal ve / veya posterior segmentleri: %83-85 • Alt lobların superior segmentleri: %11-14 • Sıklıkla birden fazla segment tutulur • %32-64 bilateral • Kalsifikasyon, parankimal distorsiyon, atelektazi ve traksiyon bronşektazileri ile iyileşir
Postprimer Tüberküloz • Kavitasyon: • Tek veya multipl: %40-45 • Duvarı önce kalın ve irregüler, ilerledikçe ince ve düzgün kenarlı • Hava-sıvı seviyesi: %9-21 • Bronkojen yayılım: %20 • BT de: %95 • Tüberkülom : %3-6 • Soliter veya multipl, düzenli veya düzensiz kenarlı, kalsifikasyon içerebilir, satelit lezyonlar eşlik edebilir
Postprimer Tüberküloz • Trakeabronşiyal TB: %2-4 • Segmenter veya lober atelektazi • BT de: bronşlarda irregüler veya düzgün daralma • Hiler ve Mediastinal LAP: %5 • Plevral efüzyon: %16-18 • Miliyer yayılım: Nadir • %30 oranında konsolidasyon, kavite ve LAP ile birliktedir
Komplikasyonlar • Bronşektazi ve rezidüel kavite • Sıklıkla üst loblarda • YRBT’de • Bronşektazi: % 71-86 • Rezidüel kavite: %12-22 • Aspergilloma • Pnömotoraks: %5 • Bronkolitiyazis: Nadir • Kalsifiye lenf bezinin bronşa rüptürü • Sıklıkla sağ akciğerde • Seri grafilerde yer değiştiren veya kaybolan kalsifikasyonlar
Atipik Radyolojik Bulgular • Alt lob lezyonları • Üst lob anterior segment lezyonları • Soliter plevral efüzyon • İzole mediastinal – hiler LAP • Kitle lezyonu • Soliter pulmoner nodül • Miliyer patern • Atelektazi • Pnömotoraks • Normal akciğer grafisi
Çocuklarda Görülen Primer Tüberküloz Lezyonlarının Erişkin Yaşta Görülmesi ATİPİK RADYOLOJİK BULGU • HIV / AIDS • DM • İleri Yaş • Malignite • KBY • Malnütrüsyon • MOTT • Pnömokonyoz • Kortikosteroid ve diğer immün sistemi baskılayıcı ilaçlar • Immun sistemin baskılandığı diğer durumlar
Diabet Mellitus ve Tüberküloz • DM’da alt alan tutulumu, üst lobların anterior segment tutulumu daha sıktır* • DM’da nodüler patern, kavitasyon** *Semedo LC. Eur J Radiol 2005;55:158-72 **Wang JY Int J Tuberc Lung Dis 2005; 9(7): 777-783
HIV ve Tüberküloz Atipik radyolojik bulgular sıktır ATİPİK RADYOLOJİ NORMAL AKCİĞER GRAFİSİ + NEGATİF YAYMA TANI, TEDAVİ VE KONTROL SORUNU
HIV ve Tüberküloz • CD4 T-lenfosit < 200 ise atipik bulgular artar • Önce TB daha sonra HIV enfeksiyonu geliştiğinde tipik radyolojik bulgular daha sık • Önce HIV daha sonra TB enfeksiyonu geliştiğinde atipik bulgular daha sık
HIV ve Tüberküloz 68 AIDS/Tüberküloz hastasında CD4 T-lenfosit sayısına göre radyolojik bulgular* *Greenberg SD Radilogy 1994;193:115-119
HIV ve Tüberküloz • 163 kültür (+) TB hastasında radyolojik bulgular* • HIV (+): • Miliyer patern (%5.3 / %0) • İnterstisyel patern (%26.6 / %10) • Plevra tutulumu (%10.5 / %4) • HIV (-): • Kavite (%40.5 / %11.7) • *Aderaye g. Infection 2004;32:333-338
İleri Yaş Hücresel immun yanıt değişimi atipik radyolojik patern Endojen reaktivasyon ? Eksojen reinfeksiyon? Gerçek primer infeksiyon ? • Bazal infiltrasyonlar, mediastinal ve hiler LAP, plevral efüzyon daha fazla, kavite daha az sıklıkta • 81 olguluk seride; >60 yaş hastalarda yaygın hastalık ve parankim+plevra tutulumu daha fazla* • 123 olguluk seride; >55 yaş hastalarda izole plevral sıvı daha fazla** *Ataç G.Tüberküloz ve Toraks 2002;50:258-63 **Tatar D. G.Tüberküloz ve Toraks 2002;50:485-91
Diğer Durumlar • Kortikosteroid kullanımı ve malignitelerde nonsegmental yayılım, multipl küçük kaviteler* • MOTT’da atelektazi, bronşektazi, bül, nodüler infiltrasyon** • IPF’de alt lob tutulumu ve nodüler patern§ • Malign hastalıklarla birlikte olan 44 TB olgusunda %9 oranında atipik radyolojik bulgular§§ • 8 KBY olgusunda %87.5 oranında atipik radyolojik bulgu*** *Ikezoe J. AJR 1992; 159: 1175-79, **Wıttram C. Britsh J Radiol 2002;75: 340-44 §Chung MJ. Eur J Radiol 2004;52:175-79, §§Bilaçeroğlu S TÜSAD XXV.ulusal Kongresi Özet Kitabı 1999 ***Alataş F. Tüberküloz ve Toraks 2002; 50(3):374-78
Atipik radyolojik bulgular TB tanısında gecikmeye neden olur mu ? • Baltimor - 256 hasta* • Atipik radyolojik bulgusu olan hastalarda %52 ve kavitesi olmayan hastalarda %66 sağlık sistemi gecikmesi • Çin - 493 yeni hasta** • Kavitesi olan ve olmayan hastalar arasında doktor gecikmesi açısından fark yok • Kliniğimizde - 196 akciğer TB olgusu • Tipik veya atipik radylojik bulgularla sistem veya doktor gecikmesi arasında ilişki yok *Golup JE. Int J Tuberc Lung Dıs 2005; 9(2): 992-998 **Xu B. Int J Tuberc Lung Dıs 2005; 9: 784-790
2004 yılında kliniğimizde izlenen 360 HIV (-) hasta • Yaş:16-77 (ort: 35.3±15.3) • 179 (%49.7) kadın, 181 (%50.3) erkek • Tipik radyolojik bulgu: 316 (%87.8) • Atipik bulgu: 44 (%12.2) • Alt lob tutulumu: 17 (%4.7) • Üst lob anterior segment tutulumu: 8 (%2.2) • Miliyer patern: 6 (%1.6) • Hiler/Mediastinal LAP: 4 (%1.1) • Orta lob tutulumu: 3 (%0.8) • SPN: 2 (%0.6) • Kitle: 2 (%0.6) • Nodüler: 1(%0.3) • Normal akciğer grafisi: 1(%0.3)
Atipik radyolojik bulgu gösteren 44 olgu • Kadın: 26 (%59) • Erkek: 18 (%41) • Yaş: 39.8 ± 18.6 (16-77) • Ek Hastalık: • DM: 8 • Transplantasyon:1 • Hodgin lenfoma: 1 • KOAH: 1 • Pnömokonyoz: 1 • Psikoz: 1 • Depresyon: 1
Tipik ve Atipik Radyolojik Bulgusu Olan Olguların Özellikleri
77 yaşında kadın Yakınması:Öksürük, diyare DM (+) ARB (+)
52 yaşında erkek Yakınması: Öksürük,halsizlik DM (+) Yayma (+) Nüks TB
68 yaşında kadın Yakınması: Öksürük, balgam DM (+) ARB (+)
52 yaşında kadın Yakınması: Öksürük, kilo Kaybı DM (+) ARB (-)
Toraks BT: Orta ve alt lob bronşlarında raylanma, orta ve alt lob bronşları arasında yaklaşık 2cm çapında nodüler lezyon ve konsolidasyon • FOB: Ara bronşta anterior duvarda kirli beyaz plak şeklinde lezyon • Lavaj ARB (+) • Patoloji: granülomatöz iltihap
27 yaşında erkek hasta Yakınması:Hemoptizi öksürük, balgam Yayma (+)
48 yaşında erkek hasta Yakınması:sol göğüs ağrısı Sigara:15paket/yıl Yayma: (-)
FOB: normal endobronşiyal sistem PET (+) (SUDmax=5.7) Tanı: Wedge rezeksiyon
47 yaşında kadın Yakınması: sırt ağrısı ARB (-) FOB: NES Tanı: Mediastinoskopi
42 yaşında kadın Yakınması: nefes darlığı öksürük ARB (-) PPD: (+)
FOB:Trakea ¾ atl uç ön duvarda 0.5cm çapında mukozal kabarıklık, sağ üst lob girşinde vejetan kitle Patoloji:Nekrozlu granülomatöz iltihap
20 yaşında erkek Yakınması:Öksürük, göğüs ağrısı ARB (-) PPD: (+)
FOB: Sol üst lob lingula ayrımından Sonra üst lobu tamamen kapatan vejetan kitle Patoloji: Nekrozlu granülomatöz iltihap
Tedavinin 6.Ayındaki P-A Akciğer grafisi