Nowa metoda pakowania żywych karpi podczas sprzedaży detalicznej

1. Nowa metoda pakowania żywych karpi podczas sprzedaży detalicznej Henryk Białowąs Polska Akademia Nauk Zakład Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej w Gołyszu

2. 15 grudnia 2009 r. ukazał się komunikat Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie postępowania z żywymi rybami będącymi przedmiotem sprzedaży detalicznej. Jednym z nowych zaleceń odnośnie sprzedaży żywych ryb jest sposób ich pakowania. Zalecaną metodą pakowania żywych karpi jest umieszczenie ich w pojemniku, wiaderku, ewentualnie w reklamówce napełnionymi odpowiednią ilością wody z dostępem powietrza.

3. Przepisy krajowe i unijne nie zabraniają sprzedaży detalicznej żywych ryb • oficjalne stanowisko Departamentu Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii MRiRW z 2007 roku w sprawie przepisów mających zastosowanie podczas sprzedaży detalicznej żywych karpi • Należy zaznaczyć, że w przepisach nie określono szczegółowo warunków i sposobu, w jakich powinny być one transportowane (przenoszone) przez klientów detalicznych

4. Wady sprzedaży w wiaderkach: • Uniemożliwienie przyjęcia naturalnej pozycji przez ryby • Uniemożliwienie swobodnego ruchu • Ograniczona ilość tlenu w wodzie • W przypadku zamknięcia wiaderka ograniczona ilość powietrza • Wzrost kosztów sprzedaży detalicznej • Co najmniej dwukrotny wzrost masy ryb z opakowaniem

5. Wady opakowania: • Ograniczona ilość tlenu w wodzie • Podatność na uszkodzenia mechaniczne • Co najmniej dwukrotny wzrost • masy ryb z opakowaniem

6. Zmiany nasycenia wody tlenem w wiaderkach z żywymi karpiami. Stosunek masy ryb do objętości wody wynosił około 1:2. Linią kropkowaną zaznaczono krytyczny poziom nasycenia wody tlenem

7. Zalecana metoda pakowania żywych karpi do pojemników, wiaderek, ewentualnie reklamówek napełnionych odpowiednią ilością wody z dostępem powietrza dobrze pełni swoją rolę tylko do momentu obniżenia nasycenia wody tlenem do poziomu krytycznego, czyli biorąc pod uwagę realia sprzedaży detalicznej (ilość nalewanej wody i poziom nasycenia jej tlenem) przez kilkanaście - kilkadziesiąt minut. Po tym czasie ryby duszą się i sną.

8. Zmiany odczynu pH tkanki mięśniowej u karpi przetrzymywanych w workach foliowych bez wody niezwiązanych i związanych oraz w wiaderkach z wodą w temperaturze 1-5ºC. Stosunek masy ryb do objętości wody wynosił około 1:2.

9. Zmiany poziomu kortyzolu (hormonu stresu) w surowicy krwi u karpi przetrzymywanych w workach foliowych bez wody niezwiązanych i związanych oraz w wiaderkach z wodą w temperaturze 1-5ºC

10. Wnioski z przeprowadzonych badań: • Przetrzymywanie ryb w workach bez wody • zawiązanych spowodowało znaczne obniżenie • odczynu tkanki mięśniowej, co wskazuje na duży • udział procesów beztlenowych w metabolizmie. • Zawiązanie worków zamknęło swobodny • dostęp powietrza i uniemożliwiło wymianę • gazową przez skórę i wilgotne skrzela • Nieznaczne zmiany pH u karpi • przetrzymywanych w workach bez wody • niezwiązanych i wiaderkach z wodą sugerują, • że procesybeztlenowe jeszcze się nie • rozpoczęły bądź miały charakter marginalny • Nie stwierdzono istotnych różnic między tymi • metodami pakowania w badanym zakresieczasowym

11. Ryby posiadają zdolność oddychania przez skórę. U karpia jej udział wynosi około 30% całości wymiany gazowej. U karpi sprzedawanych w workach niezwiązanych część skóry z dolnej i bocznych części ciała styka się z folią, co uniemożliwia wymianę gazową w tych miejscach. Wniosek: Należy odsunąć folię od skóry tych części ciała tak by i przez nią mogła być prowadzona wymiana gazowa. Jak to zrobić?

12. Karp w torbie foliowej

13. Karp w torbie foliowej wyposażonej w doświadczalną konstrukcję nazwaną koszykiem

14. Zmiany odczynu pH tkanki mięśniowej u karpi przetrzymywanych w workach foliowych i workach foliowych z koszykiem w temperaturze 11-15ºC

15. Zmiany poziomu kortyzolu (hormonu stresu) w surowicy krwi u karpi przetrzymywanych w workach foliowych i workach foliowych z koszykiem w temperaturze 11-15ºC

16. Wnioski z drugiego doświadczenia: • Zmiany odczynu pH tkanki mięśniowej u karpi • przetrzymywanych w workach z koszykiem miały • mniejszy zakres, co sugeruje większy udział • procesów tlenowych w metabolizmie • Niższy poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu, • w surowicy krwi u karpi przetrzymywanych • w torbach z koszykamiwskazuje na mniejszą • siłę stresu jakiemu zostały poddane karpie w • przypadku tego opakowania

17. Zalety koszyka: • Karp oddycha praktycznie całą powierzchnią ciała • Koszyk stanowi dodatkową ochronę ryb przed urazami mechanicznymi • Koszyk dodatkowo wzmacnia opakowanie • Koszyk nie powoduje kilkukrotnego wzrostu masy ryb wraz z opakowaniem tak jak w przypadku wiaderek i toreb foliowych z wodą • nie wymaga atestu na kontakt z żywnością

18. Mankamentem konstrukcji doświadczalnej jest stosunkowo duży „rozmiar” koszyka, mogący powodować wysoki koszt transportu i składowania. Konsultacje ze specjalistami z zakresu produkcji opakowań z tworzyw sztucznych zaowocowały powstaniem koszyka wykonanego z folii typu PET. Ma on postać korytka o ścianach bocznych i dnie wyposażonych w ożebrowanie odsuwające ciało karpia od ścian i dna.

19. Nowe opakowanie dla żywego karpia - koszyk z folii PET

22. Zmiany odczynu pH tkanki mięśniowej u karpi przetrzymywanych w torbach foliowych oraz torbach foliowych wyposażonych w koszykiPET w temperaturze 11-15ºC

23. Zmiany poziomu kortyzolu (hormonu stresu) w surowicy krwi u karpi przetrzymywanych w torbach foliowych oraz torbach foliowych wyposażonychw koszykiPET w temperaturze 11-15ºC

24. Wnioski z trzeciego doświadczenia: • Mniejszy zakres zmian odczynu pH tkanki • mięśniowej u karpiprzetrzymywanych w workach • z koszykami PET sugeruje większy udział • procesów tlenowych w metabolizmie • Niższy poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu, • w surowicy krwi u karpi przetrzymywanych • w torbach z koszykami PET wskazuje na • mniejszą siłę stresu jakiemu zostały poddane • karpie w tym opakowaniu

25. Zalety koszyka z folii PET: • Karpie utrzymują pozycję pionową • – dzięki temu nie skaczą, co także ułatwi ważenie podczas sprzedaży detalicznej • Niski koszt produkcji • Niewielka objętość koszyków podczas transportu i składowania, po włożeniu jeden w drugi

26. Dziękuję za uwagę Prezentacja przygotowana w ramach projektu: NOWA METODA PAKOWANIA ŻYWYCH KARPI PRZY SPRZEDAŻY DETALICZNEJ realizowanego przez: - Zakład Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej PAN w Gołyszu - Towarzystwo Promocji Ryb PAN KARP