Znieczulenia oraz premedykacja

1. Znieczulenia oraz premedykacja

2. Premedykacja • Ma na celu zniesienie lęku, niepokoju i pobudzenia oraz przygotowanie pacjenta do zabiegu stomatologicznego. Opiera się głównie na podaniu leków przeciwlękowych, a także rozmowie z pacjentem (uspokojenie go oraz wytłumaczenie procedury zabiegu) • Do premedykacji zalicza się również podanie innych leków np. przeiwwymiotnych

3. Przykłady srodków do premedykacji • Narkotyki np. morfina • Nasenne np. midazolam, diazepam • Przeciwhistaminowe np. hydroksyzyna

4. Hydroksyzyna • Działanie przeciwlękowe, przeciwwymiotne, przeciehistaminowe, nasenne • Stosunkowo bezpieczny lek (stosowany również u dzieci) • Nie powoduje uzależnień • Nie łączy się go z alkoholem • Nie można po nim prowadzić pojazdów mechanicznych

5. Znieczulenie ogólne • 4 składowe: • Uśpienie • Zniesienie odczuwania bólu • Blokada autonomiczna (zmniejszenie reakcji na bodźce uszkadzające) • Zmiejszenie napięcia mięśni

6. Właściwości idealnego środka do znieczulenia ogólnego • Dobre właściwości p-bólowe i znieczulające • Niewielki wpływ na oddychanie i krążenie • Biotransformacja bez szkodliwych metabolitów • Mała toksyczność • Szybkie występowanie i ustąpowanie działania • Dogodne właściwości fizykochemiczne (trwałść, niepalność) • Nieszkodliwość dla środowiska

7. Podział środków znieczulających ogólnie • Wziwne anastetyki np. • Halotan • Izofluran • Podtlenek azotu • Dożylne anastetyki • Pochodne kwasu barbiturowego np. Tiopental • Pochodne benzodiazepin np. diazepam, midazolam • Inne np. Ketamina, Propofol

8. Podtlenek azotu • Stosunkowo słabo działający anastetyk • Silne działanie p-bólowe • Szybkie wprowadzanie i wybudzanie ze znieczulenia

9. Midazolam Dormicum • Lek z grupy benzodiazepin • Stosowany w premedykacji i wprowadzaniu do znieczulenia („głupi jaś”) • Krótkie działanie • Może być stosowan u dzieci

10. Znieczulenia miejscowe • Polega na wyłączeniu czucia bólu w określonej części organizmu poprzez odwracalne blokowanie przewodnictwa nerwowego.

11. Mechanizm działania znieczulenia • Wprowadzenie leku w okolicę znieczulanego nerwu. • Lek pozostaje niezjonizowany, przenika przez błonę śluzową komórki nerwowej • Lek w komórce dysocjuje i blokuje kanały sodowe zależne od potencjału • Blokowane jest tym samym depolaryzacja i przewodzenie pobudzenia we włóknie nerwowym

12. Działanie znieczulenia miejscowego w stanie zapalnym • Tkanki zmienione zapalnie charakteryzuje zmniejszenie pH (zakwaszenie środowiska) • To z kolei wpływa na przyspieszoną dysocjację leku przed wniknięciem do komórki nerwowej i osłabia lub niweluje jego działanie blokujące przewodnictwo nerwowe

13. Podział środków znieczulających miejscowo • Dzieli się na dwie grupy: • Estry • Amidy

14. Pochodne estrów • Ogólnie szybciej rozkładane niż pochodne amidów (metabolizowane w osoczu) – krócej działają • Odnotowuje się wiecęj uczuleń na tą grupę zniczuleń miejscowych • W stomatologii wyparte przez pochodne amidowe • Przykłady: prokaina, kokaina

15. Pochodne amidowe • Metabolizowane w wątrobie • Średnio i długo-działąjące • Bardzo powszechnie stosowane w stomatologii • Stwierdza się mniejszą ilość uczuleń niż w przypadkach estrów • Ew. reakcje alergiczne pojawiają się częściej na substacje pomocnicze • Przykłady: Lidokaina, Mepiwakaina, Artykaina

16. Lidokaina (lignokaina, ksylokaina) • Do wstrzykiwań stosowana w postaci 2% chlowodorku lidokainy • Stosowany do znieczuleń powierzchownych (żel 2-5% i spray 10%) • Czas działania 30-60 min • Wykazuje działanie antyarytmiczne • Dawka maksymalna (bez środka obkurczającego) – 200 mg • Przeciwwskazania - myasthenia gravis, bradykardia, alergia na lek

17. Mepiwakaina • 3% chlorowodorek mepiwakainy (Mepidont 3%, Scandonest 3%) • Działa dłużej niż lignokaina ok 90-150 min • Posiada nieznaczne właściwości obkurczające naczynia • Dawka maksymalna (bez środka obkurczającego) – 200 mg

18. Artykaina • 4% chlowodorek artkainy z adrenaliną 1:200 000 i 1:100 000 • Charakteryzuje się szybkim i długim działaniem 1-4h • W porównaniu z innymi lekami dobrze dyfunduje do tkanki kostnej • Bardzo dobrze rozprzestrzenia się w tkankach miękkich • Niewielka toksyczność • Dawka maksymalna – 500mg • Np. Citocartin 100 i 200, Ubistesin i Ubistesin forte

19. Działania niepożądane • o.u.n. – bóle głowy, sedacja, niepokój, oczopląs, drgawki, przy zatruciu – śpiączka, depresja oddychania i krążenia • Układ krążenia – rozszerzenia naczyń (wyj. kokaina, mepiwakaina) • Reakcje alergiczne – szczególnie estrów • W wysokich stężeniach – uszkodzenie nerwów obwodowych

20. Środki obkurczające • Dodatek środków obkurczjących naczynia krwinośne do znieczuleń ma na celu: • Przedłużenie działania środka znieczulającego • Zmniejszenie wchłaniania – toksyczności • W przypadku chirurgii, zmniejszenie krwiwienia • Najczęściej stosowana adrenalina i noradrenalina • Szczególna ostrożność u pacjentów po przebytym zawale, wylewie, chorych i leczonych na nadciśnienie, przyjmujących leki nasercowe (pewność, że nie podaje się leku dożylnie) • Bezwględne przeciwwskazanie to nie leczona nadczynność tarczycy

21. Rodzaje zniczuleń w stomatologii • Powierzchowne • Nasiękowe • Śródwięzadłowe • Domiazgowe • Przewodowe • Ogólne*

22. Bibliografia • Mutschler E., Geisslinger G, Kroemer HK . Farmakologia i toksykologia Mutschlera. MedPharm 2010. • Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001. • Janiec W.: Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa, 2010 • Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I.: Stany zagrożenia życia – postępowanie lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2004. • Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, 2011. • Kryst L. (red)  Chirurgia Szczkowo twarzowa.  PZWL., Warszawa 2007 • Arabska-Przedpełska B., Pawlicka H.: Współczesna endodoncja w praktyce, wydanie I, Bestom Łódź 2011 • Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów Stomatologii. PZWL Warszawa 2008. Wydanie III (dodruk) • Piątowska D.: Kariologia Współczesna. Postępowanie kliniczne. Med. Tour Press, Warszawa 2009.