500 likes | 816 Views
SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİM NEDEN ÖNEMLİDİR? NASIL ÖNLENİR?. Doç. Dilek ASLAN HÜTF Halk Sağlığı AD. diaslan@hacettepe.edu.tr. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg/200px-Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg.
E N D
SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİM NEDEN ÖNEMLİDİR? NASIL ÖNLENİR? Doç. Dilek ASLAN HÜTF Halk Sağlığı AD. diaslan@hacettepe.edu.tr
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg/200px-Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg/200px-Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg
SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİM;ÖNEMLİ BİR HALK SAĞLIĞI SORUNU
DÜNYADA SEÇİLMİŞ TÜTÜN KONTROL POLİTİKALARININ UYGULANDIĞI NÜFUS (%) WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:9.
DÜNYADA TÜTÜN DUMANSIZ ÜLKELER WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:11.
SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİM (SDPE);DÜNYADA HER YIL 600 000 KİŞİ YAŞAMINI YİTİRİYOR !! HER ÜÇ ERİŞKİNDEN BİRİSİ SDPE RİSKİ İLE KARŞI KARŞIYA !!! MPOWER 2009 Raporu
TERMİNOLOJİ • PASİF ETKİLENİM • SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİM • ÇEVRESEL TÜTÜN DUMANINA MARUZ KALMAK • İKİNCİ EL SİGARA İÇİMİ • ÜÇÜNCÜ EL ?
SİGARA DUMANI 250’sinin kanser yaptığı bilinen/(ya da) zehirli olan 4000den den fazla sağlığa zararlı madde içermektedir. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:18.
WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:19.
SİGARA DUMANI ANA AKIM: Mainstream Smoke: Sigarayı içen kişi tarafından sigaradan nefes çekildikten sonra ağız ve burundan dışarıya üflenen duman YAN AKIM: SidestreamSmoke: İçe çekilmeyen sigaranın ucundan çıkan duman
SİGARA DUMANI ANA AKIM YAN AKIMA GÖRE; Daha yüksek ısıda oluşur pH daha düşük Daha az amonyak, hidrojen siyanür Oksijen içeriği fazla
SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİM • Partikül gramı maruz kalımı açısından içe çekilen ana akım sigara dumanına göre üç-dört kat daha toksiktir. • Duman nedeniyle ortamda bulunan kimyasallar sigara içiminden haftalar ve aylar sonra da temizlenememektedir. • Pencerelerin açık olması, havalandırma sistemlerinin çalışması bu konuda ÇÖZÜM DEĞİLDİR. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:18.
NASIL DEĞERLENDİRİLİR/ÖLÇÜLÜR? • Partikül miktarı ölçülür • Belirteçler (kotinin, vb) • Beyana dayalı
PASİF ETKİLENİM BAŞLICA;EvdeSosyal yaşamın geçirildiği yerlerdeİşyerinde…..…..
PASİF ETKİLENİM AÇISINDAN RİSK GRUPLARI; Bebekler-çocuklarKadınlar/gebelerYaşlılarHaklarını korumama olasılığı olan gruplar (örneğin engelliler)
PASİF ETKİLENİM Erişkin nüfusun 1/3’ü SDPE ile karşı karşıyadır.Çocukların %40’ı evlerde SDPE riski ile karşı karşıyadır. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:21.
PASİF ETKİLENİM SDPE riski ile karşı karşıya kalan adolesanlar/çocuklar bu risk ile karşı karşıya kalmayanlara göre 1-1,5 kat daha fazla sigaraya başlamaktadırlar. http://www.who.int/features/factfiles/tobacco/en/index.html. Erişim: 12 Mart 2010.
DSÖ BÖLGELERİNDE SDPE SIKLIĞI, 2008 WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:21.
PASİF ETKİLENİM—AVRUPA Avrupa Tütün Kontrolü Raporu, 2007; pp. 52.
PASİF ETKİLENİM—AVRUPA Litvanya--%64,9 Moldova--%96,7 Türkiye--%85,9 Avrupa Tütün Kontrolü Raporu, 2007; pp. 52.
PASİF ETKİLENİM Toplumda çalışmalar Özel gruplarda çalışmalar Gebelerde çalışmalar
2008 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 15-49 yaş evli kadınlar arasında halen sigara içme yüzdesi 22,4’dür. Öğrenim durumu lise ve üzerinde olanlarda: %35,1 Eğitimi olmayanlarda: %14,5 GEBELER ARASINDA %11,4 EMZİRENLER ARASINDA %16,5
ÇOCUKLAR • Kesin kanıt • Orta kulak iltihabı • Solunum sistemi ile ilgili öksürük, hırıltılı solunum • Yetersiz akciğer fonksiyonları • Ani bebek ölüm sendromu • Alt solunum yolu hastalıkları • Düşük doğum ağırlığı • Anlamlı kanıt • Lenfoma • Lösemi • Beyin tümörü • Astım ERİŞKİNLER • Kesin kanıt • Koroner arter hastalığı • Akciğer kanseri • Kadınlarda üreme sistemi ile ilgili sorunlar • Düşük doğum ağırlıklı bebek doğurma • Anlamlı kanıt • İnme • Nazal sinüs kanseri • Meme kanseri • Ateroskleroz • KOAH • Astım • Erken doğum http://tobaccoatlas.org/secondhandsmoke.html. Erişim : 12 Mart 2010.
Ev ortamında sigara içildiğinde; • Çocuklar ortalama günde 5 sigara içmiş olmaktadır. • Bebekler hastaneye 3 kat daha fazla başvurmaktadır. • Ani bebek ölümü riski 2.5 kat artmaktadır. • Bebeklerde ani, kolik tarzı karın ağrısı görülme sıklığı 2 kat artmaktadır. • Çocuklarda astım ve solunumsal enfeksiyon riski 2 kat artmaktadır. • Çocukların ileriki yaşlarında akciğer kanseri, kronik bronşit geçirme riski artmaktadır. • Eşi sigara içen kadınlarda akciğer kanserinden ölüm 2-3 kat artmaktadır. Orsel O. Ankara İl Tütün Kontrolü Denetim Ekipleri Eğitim Programı, Basılmamış sunum materyali. 19-20 Mart 2009, Ankara. Boztaş, G., Aslan, D., Bilir, N. Çevresel Sigara Dumanından Etkilenim ve Çocuklar. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 2006; 15 (5), 75-78.
SDPE’e atfedilen ölümler (25 Avrupa Birliği Ülkesi, 2002) • İskemik kalp hastalığı • İnme • Akciğer kanseri • KOAH http://tobaccoatlas.org/secondhandsmoke.html. Erişim : 9 Şubat 2010.
http://julia871203.files.wordpress.com/2008/12/_44084703_children1.jpghttp://julia871203.files.wordpress.com/2008/12/_44084703_children1.jpg http://www.mountpics.com/thumbnails/passive-smoking.jpg
EKONOMİK KAYIPLAR • SDPE korunmak; üretimi %3 artırıyor ! • ABD için maliyet; • 193 milyar dolar/yıl • 96 milyar dolar (sağlık sorunları) • 97 milyar dolar (diğer kayıplar) WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:21.
EKONOMİK KAYIPLAR • Sigaraya bağlı ekonomik kayıpların %10’unun • SDPE sonucu oluştuğu bilinmektedir. http://www.who.int/features/factfiles/tobacco/en/index.html. Erişim: 12 Mart 2010.
ÖNLEMEK GEREKLİ !! http://www.holgerappel.com/media/second.hand.smoking02.jpg
TKÇS Madde 8-Tütün dumanından korunma • Taraflar, bilimsel kanıtların tütün dumanına maruz kalmanın ölüm, hastalık ve sakatlıklara neden olduğunun kuşkuya yer bırakmayacak biçimde kanıtladığını kabul ederler. • Her bir Taraf, kapalı iş yerlerinde, toplu taşıma araçlarında, kapalı kamu alanlarında ve gerektiğinde, kamuya açık diğer yerlerde tütün dumanına maruz kalmayı engellemek için, ulusal yasalarla belirlenen mevcut resmi yetki alanlarında, etkin yasal, icrai, idari ve/veya diğer önlemleri alacak ve uygulayacak ve bu önlemlerin, yetkisine giren diğer düzeylerde de kabulü ve uygulanmasını etkin bir şekilde teşvik edecektir. • http://www.who.int/tobacco/research/secondhand_smoke/en/. • http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&task=view&id=107&Itemid=36.
MADDE 8’in uygulanabilmesi ile ilgili öneriler geliştirilmiştir..1.Yasal düzenlemeler gerekli2. Yasal düzenlemeler basit ve uygulanabilir olmalı3. Eylemler ve stratejiler geliştirilmeli4. Tütün endüstrisinin taktiklerine her an yanıt verilebilmeli, hazırlıklı olunabilmeli5. Sivil toplum örgütlenmesi ile işbirliği kurulmalı6. Eğitim ve danışmanlık hizmetleri süreklilik kazanmalı7. Gerekli altyapı çalışmaları tamamlanmalı8. İzleme süreci planlanmalı, uygulanmalı9. Uyum düzeyinin de değerlendirmesi-izlenmesi yapılmalı10. Ortamların TAMAMEN TÜTÜN DUMANSIZ OLMASI sağlanmalı WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:33.
DİKKAT: HİÇBİR HAVALANDIRMA SİSTEMİ DUMANI TEMİZLEMEYE YETMEMEKTEDİR !!!
YAPILMASI GEREKEN: %100 DUMANSIZ ALANLAR !!!
DUMANSIZ ORTAM—DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE YASAL DÜZENLEMELERLE DESTEKLENEN BİR SÜREÇ
www.havanikoru.org http://www.havanikoru.org.tr/iletisim.html “Tütün irtibat merkezi telefon numaraları”
SİGARA İÇİLEN MASADA MI, YOKSA PASİF OLARAK SİGARA İÇİLEN MASA MI OTURMAK İSTERSİNİZ? http://www.cartoonstock.com/newscartoons/cartoonists/mmo/lowres/mmon195l.jpg
SİGARA İÇİLEN MASADA MI, YOKSA PASİF OLARAK SİGARA İÇİLEN MASA MI OTURMAK İSTERSİNİZ? http://www.cartoonstock.com/newscartoons/cartoonists/mmo/lowres/mmon195l.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg/200px-Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg/200px-Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg/200px-Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpghttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg/200px-Smoke-by-a-window-in-a-pub.jpg
TÜTÜN DUMANSIZ YASALARIN OLDUĞU/UYGULANDIĞI BÜTÜN ÜLKELERDE İKRAM SEKTÖRÜ ÜZERİNDE “NÖTR” YA DA “OLUMLU” ETKİLER SAPTANMIŞTIR. WHO Report on the Global Tobacco Epidemic, 2009: Implementing smoke-free environments. http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241563918_eng_part2.pdf. p:31.
2001 yılı teması: “SİGARA DUMANINDAN PASİF ETKİLENİMDEN KORUNMA” http://www.who.int/tobacco/resources/publications/wntd/2001/en/index.html
2007 yılı teması: “SMOKE-FREE INSIDE” “Tütün Dumansız Kapalı Ortamlar” http://www.who.int/tobacco/resources/publications/wntd/2001/en/index.html
2010 yılı teması: “Toplumsal Cinsiyet ve Tütün Kullanımı” “TÜTÜN ENDÜSTRİSİ/PAZARI KADINLARA YÖNELMEKTEDİR…
SİGARASIZ/DUMANSIZORTAMLAR HEDEFİ İÇİN BİRLİKTE HAREKET EDELİM !! diaslan@hacettepe.edu.tr