Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

1. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PREZENTACJA MULTIMEDIALNA Z PODRÓŻY DO SZWAJCARII AUTORZY: Uczniowie uczęszczający na zajęcia „Z językiem niemieckim dookoła świata”

2. Szwajcaria • Stolica: Berno • Ludność: 7 260 357 • Powierzchnia całkowita: 41 290 km2 • Całkowita granica lądowa: 1 852 km • Długość wybrzeża: nie ma dostępu do morza • Długość granic z sąsiadującymi państwami: • Austria 164 km • Francja 573 km • Liechtenstein 41 km • Niemcy 334 km • Włochy 740 km • Najwyższy punkt: Dufourspitze 4634 m n.p.m. • Najniższy punkt: Jezioro Maggiore 195 m n.p.m. • Język: niemiecki (w codziennym użyciu schwyzertüütsch), francuski, włoski, retoromański • Domena internetowa: .ch • Kod samochodowy: CH • Waluta: 1 frank szwajcarski (SFR) = 100 centimes Szwajcaria to państwo w południowej Europie. Jest jednym z niewielu państw, w których obowiązuje demokracja bezpośrednia. Szwajcaria jest od wielu lat państwem neutralnym. Do Narodów Zjednoczonych przystąpiła dopiero 10 września2002 roku po przegłosowaniu tej decyzji w referendum.

3. Kultura i sztuka Literatura Literatura szwajcarska powstaje w języku niemieckim, francuskim, włoskim i retoromańskim, lecz największe znaczenie mają dzieła literackie w pierwszych dwóch językach. Znani pisarze szwajcarscy: Friedrich Dürrenmatt Max Frisch Robert Walser

5. Szwajcaria – przewodnik, turystyka • Szwajcaria, piękna o każdej porze roku, to idealne miejsce do wypoczynku. Osoby lubiące spędzać urlop w sposób niekonwencjonalny - latem mogą jeździć tu na nartach, zaś zimą opalać się pod palmami. W zależności od kantonu, można czuć się jak we Francji, Włoszech czy w Niemczech. Współistnienie różnych kultur zaowocowało wieloma ciekawymi zabytkami architektury i sztuki. Dostojne, bankierskie miasta takie jak Zurych, Genewa czy Lugano oferują ciekawe muzea i wiele godnych uwagi pamiątek przeszłości. Na listę Światowego Dziedzictwa Kultury wpisano Stare Miasto w Bernie, opactwo w St.Gallen, klasztor Mustair i zamek w Bellinzonie.

6. Miasta i miejscowości turystyczne Bazylea To drugie co do wielkości w Szwajcarii miasto jest północną bramą wjazdową do tego kraju i graniczy zarówno z Francją jak i z Niemcami. Położone nad Renem, który pod względem gospodarczym jest najważniejszą drogą wodną w Europie, jest również uważane za "kulturalne serce Szwajcarii". W Starym Mieście dominuje architektura późnego gotyku - przykładami są: ratusz miejski i katedra. Obrazy i rzeźby pochodzące z okresu od XV do X wieku można oglądać w Muzeum Sztuk Pięknych. Znajduje się tutaj też najbardziej znany w Szwajcarii Ogród Zoologiczny, którego sukcesy w rozmnażaniu zwierząt zagwarantowały przetrwanie wielu gatunków zagrożonych wymarciem.

7. BernoWarto zobaczyć: starówkę z szesnastowiecznymi fontannami (z których najsłynniejsza to OgreFountain- Fontanna Wielkoluda), Wieżę Zegarową (Zeitglockenturm) oraz niedźwiedzie jamy nad brzegiem rzeki Aare. W berneńskim rozarium znajduje się dwieście gatunków róż. Interesującym obiektem jest też katedra z XV w, z najwyższą w Szwajcarii wieżą - 100 m wysokości, z której można podziwiać panoramę Alp Berneńskch i portalem głównym, na którym przedstawiono scenę Sądu Ostatecznego. Ciekawe są tu także piętnastowieczne witraże i stalle z XVI w. W Muzeum Sztuki można zobaczyć między innymi Madonnę z Dzieciątkiem Michała Anioła, a także płótna Cézanne'a, Mattise`a i Picassa.

8. Genewa (Państwo: Szwajcaria) jest to miasto, które bardziej należy do świata niż tylko do samej Szwajcarii. Kiedy tylko pojawia się jakiś międzynarodowy konflikt, to właśnie tutaj, na neutralnym gruncie próbuje się go rozstrzygnąć.Co trzeci mieszkaniec Genewy jest cudzoziemcem, a swa siedzibę ma tu ponad 200 organizacji międzynarodowych. Do najwybitniejszych należą ONZ, Czerwony Krzyż i Międzynarodowa Organizacja Zdrowia.Genewa to miasto parków i ogrodów. Warto tu odpocząć w JardinAnglais leżącym przy nabrzeżu Jeziora Genewskiego. Ogród szczyci się słynnym zegarem kwiatowym. Równie pięknie jest na Promenade des Bastions, w przyjemnym parku z olbrzymim pomnikiem Reformacji. Wycieczka do Genewy nie może obejść się bez spaceru nad jezioro i obejrzenia Jetd`Eau - wspaniałej fontanny, której wody tryskają w niebo z niewiarygodną siłą , tworząc słup o wysokości 140 m. W takiej sytuacji nazywanie jej "fontanną" jest pewnym nieporozumieniem. W powietrzu znajduje się 7 ton wody, która zależnie od kaprysów wiatru, zrasza przechodniów spacerujących po molo. Fontanna jest nieczynna zimą.Ponoć każdy urzędnik wysłany na placówkę do Genewy czuję się bardziej na urlopie niż w pracy. Miasto jest cudownie położone nad jeziorem. W słoneczny dzień (a takich nie brakuje!) spacer brzegiem, czy wycieczka statkiem to prawdziwa przyjemność. Kuchnia w Genewie jest wyśmienita i bardzo zróżnicowana, gdyż łączy w sobie smaki wielu narodów i wielu miejsc. Miasto jest czyste, sprawnie zarządzane i bezpieczne - nic więc dziwnego, że mieszkał tu Wolter i bardzo je sobie upodobał. Warto obejrzeć słynny Zegar Kwiatowy i 140 metrową fontannę Jetd’Eau. Odpoczynek zapewniają urocze parki i ogrody, a szczególnie JardinAnglais. Można także zwiedzić Muzeum Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca oraz niewielką galerię sztuki Petit Palais chlubiącą się dziełami najbardziej znanych malarzy współczesnych.

9. Lucerna (Państwo: Szwajcaria) Region, w którym leży Lucerna nazywany jest „prawdziwą Szwajcarią”, gdyż posiada wszystkie atrybuty typowe dla tego kraju: góry, jeziora, dzwoneczki wiązane krowom na szyi i alpejskie wioski.Lucerna przyciąga przede wszystkim ciekawą architektura starówki, dwoma drewnianymi mostami ozdobionymi średniowiecznymi wyobrażeniami „Tańca Śmierci”, przepięknym Jeziorem Czterech Kantonów, w którego krystalicznie czystej wodzie odbijają się szczyty Pilatusa i Rigi oraz - ostatnio - kinem trójwymiarowym. Warto tu kupić śmieszne zegary z kukułką i kufle do piwa i pod żadnym pozorem nie należy zapominać, że niedaleko stąd w Aldorf nad jeziorem Uri, Wilhelm Tell wykazał się fenomenalnymi zdolnościami strzelając z kuszy do jabłka umieszczonego na głowie synka. Położona na zachodnim brzegu Jeziora Czterech Kantonów, Lucerna była kiedyś maleńka wioską, która rozrosła się, gdy około 1220 r. wybudowano pierwsza drogę przez Przełęcz św. Gotharda. Miasto urzeka swoją uroczą starówką i wspaniałymi mostami.

11. Regiony turystyczne • Region: Crans-MontanaJedna z najbardziej znanych stacji alpejskich Szwajcarii. To tutaj rozgrywane są Mistrzostwa i Puchary Świata. Położona na płaskowyżu usytuowanym na wysokości 1.800 m na południowych stokach, Crans - Montana zalana słońcem pozwala na podziwianie wspaniałych widoków leżącego naprzeciw obszaru 4 Dolin.Crans Montana nazwana jest "Sercem Alp" nie tylko ze względu na swoje położenie lecz również dlatego, że stanowi duży ośrodek sportów zimowych. Aminiona to część kompleksu narciarskiego Crans Montana połączona systemem wyciągów i bezpłatnym ski - busem z centrum stacji.

12. Region: Cztery Doliny (QuatreVallees)   • QuatreVallees (4 Doliny) To obszar leżący przy granicy francuskiej rozciągający się od Martigny do Sion skupiający rejony Verbier, La Tzoumaz, Nendaz, Veysonnaz z najwyższym szczytem Mont - Fort 3.330 m. Ponad 100 wyciągów i 400 km tras narciarskich o zróżnicowanym stopniu trudności zapewnia jazdę od połowy grudnia do połowy kwietnia.Największą stacją narciarską jest tutaj Verbier położona na wys. 1.500 m. Duże centrum sportowe z basenem, boiskiem do siatkówki i koszykówki zapewnia dodatkowy aktywny wypoczynek po nartach.

13. Region: Gryzonia (Davos, St. Moritz) • Gryzonia to kanton, w którym biorą początek źródła rzek Inn i Ren. Na jego atrakcyjność wpływa obecność wielu szczytów alpejskich przekraczających 3000 m - znajdują się tutaj główne ośrodki narciarskie w Szwajcarii tj. St. Moritz, Davos, Laax i wiele innych.Można tu podziwiać wspaniałą panoramę Alp, szczególnie w pobliżu St. Moritz. W Dolinie Engandyńskiej znajduje się park narodowy i wiele jezior górskich. Benedyktyńskie opactwo i romański kościół w Müstair są zaliczne przez UNESCO do Zabytków Światowego Dziedzictwa.

14. Region: Interlaken • Tworzą go 3 stacje narciarskie: Grindelwald, Wengen i Murren. Grindelwald jest jedyną miejscowością w regionie do której można dojechać samochodem. Połączenie z Wengen i Murren zapewnia górska linia kolejowa, którą przejazd dostarcza niezapomnianych wrażeń zarówno dla narciarzy jak i dla amatorów zimowej opalenizny. Tereny narciarskie do wys. 2.970 m npm.W niewielkiej odległości od Interlaken w cieniu szczytów Eiger, Monch i Jungfrau rozciągają się tereny narciarskie z blisko 200 km tras zjazdowych. Połączone systemem wyciągów, kolejek, linii kolejowej i tras zapewniają dostateczną zjazdów narciarzom o różnym stopniu zaawansowania. Magnesem dla turystów jest słynny z zawodów Alpejskiego Pucharu Lauberhorn w Wengen - drugi co do wielkości ośrodek alpejski w Alpach Berneńskich.Położenie tego kurortu jest szczególne: usytuowany pomiędzy dwoma jeziorami - Thun i Brienz, stanowi dobry punkt wypadowy w góry (Szczyty: Jungfraujoch i Schilthorn) oraz do najwyżej położonej stacji kolejowej w Europie (Jungfraujoch - 3434 m). Można urządzić sobie wycieczki pociągiem do takich kurortów alpejskich jak: Zermat, Niedenhorn oraz Stresa - Isola Bella we Włoszech, znanej z odrestaurowanego zamku i sub- tropikalnych ogrodów. Na amatorów przygód czekają: narciarstwo, spływ kajakiem, pontonem, bungee jumping, wspinaczka wysokogórska, kajakowanie, jazda rowerem i wiele innych atrakcji. Każdego lata odbywa się tutaj Muzyczny Festiwal - znany w całej Szwajcarii, gromadzi solistów i orkiestry z całego świata. Można też odwiedzić kilka muzeów: między innymi: Muzeum Figurek Cynowych, które przedstawia 150 scen z głównych wydarzeń historii światowej i Muzeum Regionu Jungfrau (sztuka ludowa). Do innych atrakcji należy pływanie promem po jeziorze Thuner i Brienz.Muzeum Figurek CynowychMuzeum znajduje się w zamku (InterlakenCastle). Przy pomocy figur cynowych zostały tutaj uwiecznione najważniejsze sceny z histori światowej.

15. Region: Jura   (Państwo: Szwajcaria) • Łańcuch górski rozciągający się wzdłuż granicy z Francją. Popularna jest tu turystyka piesza - wędrując wśród zalesionych gór i dolin można podziwiać panoramę Alp i jezioro Neuchâtel. Atrakcję stanowi też zwiedzanie miasta Neuchâtel, gdzie znajduje się średniowieczny zamek i kolegiata oraz muzea: historyczne i etnograficzne, a także miasteczka Solothurn z katedrą i starym miastem w barokowym stylu.

16. Region: Les Diableretes Tereny narciarskie do wys. 3000 m n.p.m. Miejscowość leżąca na zachodnim krańcu Alp Berneńskich już przed II wojną była znanym kurortem. Swoją nazwę zawdzięcza grupie górskiej z charakterystycznymi "rogami diabła".Dzięki zacisznemu położeniu w małej odnodze malowniczej doliny Ormont - Dessus, osłoniętej ze wszystkich stron górami, Les Diablerets cechuje przyjemny, prawie bezwietrzny klimat. System wyciągów i tras łączy stację z Villars i udostępnia narciarzom kolejny obszar narciarski regionu. Karnet powyżej 4 dni upoważnia do korzystania z wyciągów w rejonie Gstaad i Lenk. Stacja zapewnia możliwość korzystania z krytego basenu i lodowiska, toru saneczkowego, jazdy konnej i saniami, gry w curling. Na spragnionych czekają liczne nocne bary, kawiarnie, restauracje i dyskoteki. W sezonie liczne imprezy kulturalne, koncerty i pokazy.

17. Region: Saas - Fee   (Państwo: Szwajcaria) Nazywana często "Perłą Alp" leży na wysokości 1.800 m n.p.m.w niewielkiej dolinie odchodzącej od Saastal. Otoczona potężnymi 4 - tysięcznikami z których schodzą lodowce, wywiera olbrzymie wrażenie na każdym przybyszu. Majestatyczny szczyt DOM (4.545 m) jest najwyższą górą leżącą całkowicie na terytorium Szwajcarii. Wielka zaleta stacji polega na tym, że wszystkie trasy kończą się w kurorcie. Sporą atrakcją jest podziemna kolejka wywożąca narciarzy na wysokość 3.500 m. na Mittelallalin. Region oferuje ponad 100 km tras narciarskich i 31 wyciągów. W samej stacji zabroniony jest ruch samochodów, należy zostawić je na specjalnym parkingu. Po stacji kursują elektryczne ski - busy.

18. Region: Szwajcaria centralna • Szwajcaria Centralna rości sobie prawo do kilku najbardziej widowiskowych szczytów: Rigi (1800) z najstarszą w Europie kolejką górską, Pilatus (2130 m), na który wiedzie kolejka najbardziej stroma na świecie i Titlis (3020 m) - najwyższy punkt widokowy w Centralnej SzwajcariiKolejka zębata na szczyt Pilatus (2130 rn) zbudowana ponad 100 lat temu jest ciągle najbardziej stromą kolejką na świecie.EngelbergTen największy w Szwajcarii kurort jest otoczony trzema pasmami górskimi. Jego początki sięgają XII wieku, kiedy to został zbudowany klasztor, w którym zostały zgromadzone m. inn. dzieła Św. Augustyna, czy Erazma z Rotterdamu. Także klasztorne ograny są znane w całej Europie.Engelberg to znakomita baza do wycieczek na górę Titlis (3239 m).RigiKolej Rigi (1800m) uruchomiona w 1871r. jest najstarszą kolejką górską w Europie. Wilhelm Tell ExpressEkspres Wilhelma Tella - nazwany imieniem legendarnego bohatera szwajcarskiego z XIII wieku. Trasa łączy Szwajcarię Centralną, gdzie dominuje język niemiecki i gdzie przypuszczalnie żył Wilhelm Tell, ze skąpanym w słońcu Tessynem na południu.

19. Region: Tessyn Tessyn znajduje się w południowej Szwajcarii i graniczy z Włochami. Dzięki Alpom stanowiącym naturalną barierę klimat kantonu jest cieplejszy i bardziej słoneczny, niż w innych rejonach Szwajcarii. Klimat ten oraz włoskie wpływy nadają mu charakter śródziemnomorski. Najwięcej turystów odwiedza miasta Lugano i Locarno.LocarnoJest to wyjątkowe miasto w którym spotyka się surowy majestat Alp z łagodnością jezior. Jego Śródziemnomorski klimat i wspaniała zieleń kontrastuje z chłodem gór. Cały region Tessyn cieszy się największą ilością słońca w Szwajcarii - lata są tu ciepłe a zimy łagodne.LuganoLugano to największe miasto włoskojęzycznego kantonu Tessyn. Pięknie położone nad Jeziorem Lugano jest kulturalnym, handlowym i turystycznym centrum wysuniętego najbardziej na południe kantonu Szwajcarii. Tessyn opisuje się często jako "słoneczny salon Szwajcarii".

20. Region: Zermatt Jeden z najbardziej znanych światowych kurortów, usytuowany na wysokości 1620 m, u stóp wzbudzającego zachwyt szczytu Matterhorn. W miasteczku obowiązuje zakaz jazdy pojazdami spalinowymi. Zermatt oferuje wiele możliwości dla amatorów wspinaczki wysokogórskiej i narciarstwa (także latem - na lodowcu Matterhorn, na wysokości między 2 900 a 3 900 m). Istnieje tu około 70 rożnego rodzaju wyciągów i kolejek oraz 230 km tras narciarskich. Miasteczko stanowi także dobrą bazę dla turystów pieszych - okoliczne szlaki ( w sumie 338 km) są dobrze oznakowane; możliwy jest też wjazd kolejką.Glacier ExpressEkspres lodowcowy (Glacier Express) jest najwolniejszym pociągiem ekspresowym na świecie. Ta znakomita trasa łączy dwa najsławniejsze w Europie kurorty alpejskie - Zermatt i St. Moritz. Trasa wiedzie wśród najwspanialszych scenerii w kraju, prowadząc przez 91 tuneli i po 291 mostach. Siedząc w komfortowym panoramicznym wagonie, można podziwiać zapierające dech w piersiach widoki dziewiczych krajobrazów alpejskich. Podczas podróży w atrakcyjnie umeblowanym wagonie restauracyjnym mogą Państwo spożywać posiłki i popijać wino. W Polsce informacje i sprzedaż biletów w biurze BTI.

21. Warto wiedzieć • Ubezpieczenia osobowe nie są obowiązkowe, ze względujednak na bardzo wysokie koszty leczenia i pobytu w szpitalu zalecane jest posiadanie polisy ubezpieczenia zdrowotnego. Dobrze jest wykupić ubezpieczenie, które pokrywa zarówno koszty ewentualnego leczenia szpitalnego, jak i transportu do Polski. W niektórych miejscowościach górskich, ze względu na ochronę środowiska, ograniczono lub zawieszono całkowicie ruch drogowy dla pojazdów spalinowych. Nie ma ograniczeń kwotowych przy wwozie i wymianie pieniędzy. Należy zachować daleko idącą ostrożność podczas wędrówek lub zjazdów na nartach w wyższych partiach Alp i nie zbaczać z wyznaczonych szlaków. Za każdą nielegalną pracę (w tym prowadzenie sprzedaży ulicznej, występy uliczne bez zezwolenia) ustanawiane są bardzo wysokie kary wraz z zakazem wjazdu do Szwajcarii na kilka lat. Złamanie zakazu wjazdu grozi więzieniem.Najniższe ceny są w Szwajcarii przed sezonem letnim, w kwietniu i w maju, oraz przed sezonem zimowym, we wrześniu i w październiku. Szwajcarzy mają wpojony szacunek dla prawa i praworządności. Należy liczyć się z przestrzeganiem przepisów. Dość powszechny jest widok mężczyzn w pełnym wojskowym rynsztunku, udających się na ćwiczenia. Nie budzi to zdziwienia, bo broń i ekwipunek przechowuje się w domu. Nie jest konieczne dawanie napiwków, bowiem do rachunku dolicza się urzędowo 15 proc. za obsługę. Jeżeli zaokrąglimy rachunek w hotelu, restauracji czy w taksówce, będzie to jednak miły gest. W Szwajcarii nie istnieje zwyczaj targowania się.

22. Bezpieczeństwo:Nie ma większego zagrożenia przestępczością, jednak zdarzają się coraz częstsze kradzieże pieniędzy i dokumentów(zwłaszcza w dużych miastach jak Zurych, Genewa). Oprócz terenów, gdzie odbywają się ćwiczenia wojskowe, nie ma ograniczeń w swobodnym podróżowania po kraju. Zdrowie: Nie występują zagrożenia sanitarno-epidemiologiczne. Nie są wymagane szczepienia. Opieka medyczna jest na wysokim poziomie. Przeciętna cena pobytu dobowego w szpitalu wynosi ok. 700 CHF. Opłaty w klinikach prywatnych są znacznie wyższe. Wizyta lekarska kosztuje przeciętnie od stu do kilkuset CHF. Osoby cierpiące na schorzenia wymagające leczenia lekami psychotropowymi lub pochodnymi środków odurzających powinny mieć bezwzględnie przy sobie stosowne zaświadczenie lekarskie.

23. Na granicy:Nie ma obowiązku wizowego przy pobytach turystycznych do 90 dni. Przyjazd na dłużej niż 90 dni wymaga uzyskania wizy w Ambasadzie Szwajcarii w Warszawie. Wymagany jest co najmniej sześciomiesięczny okres ważności paszportu, licząc od daty wjazdu. Nie ma obowiązku okazania biletu powrotnego. Osoby posiadające stare paszporty ze zmianami w strukturze folii, wynikającymi ze zużycia, mogą spotkać się z nieprzyjemnościami (podejrzenie o odklejenie folii i fałszowanie dokumentu). Ostrzegamy przed osobami w Polsce oferującymi załatwienie pracy w Szwajcarii (bez uzyskania odpowiedniej wizy wjazdowej)- najczęściej chodzi o oszustów wyłudzających pieniądze za pośrednictwo. Nie istnieje formalny obowiązek posiadania określonej kwoty pieniężnej na dzień pobytu. Pobyt bez odpowiednich środków jest niemożliwy ze względu na wysokie ceny towarów i usług. Władze graniczne mają prawo odmówić wpuszczenia osoby, codo której istnieje podejrzenie, że deklarowany cel podróży niej jest celem prawdziwym (np. kiedy w bagażu znajdą narzędzia lub ubrania robocze). Obowiązek meldunkowy przejmuje hotel lub właściciel prywatnej stancji. Cudzoziemcy meldowani są przy wjeździe i wyjeździe w kantonalnej policji dla obcokrajowców.Nie ma też restrykcji celnych odbiegających od powszechnie przyjętych standardów. Zalecamy zachowanie kwitów kasowych za zakupy (celem okazania przy kontroli – inaczej można się narazić na podejrzenie o kradzież). Należy przestrzegać zakazu wwożenia broni gazowej, rozpylaczy, paralizatorów, noży, zwłaszcza otwieranych jedną ręką (sprężynowe, motylkowe), ale także bagnetów, pałek itp. przedmiotów. Osoby łamiące zakaz (nowelizacja ustawy o broni z maja 2001 r. ) są karane grzywną w wysokości kilkuset franków i mogą zostać wydalone z kraju.

24. Dla kierowców:Zalecane jest posiadanie międzynarodowego prawa jazdy, ale nie jest ono obowiązkowe. Obowiązkowe jest natomiast posiadanie "zielonej karty". Przy pobycie dłuższym niż jeden rok należy uzyskać szwajcarskie prawo jazdy, co wymaga zdania egzaminu. Zimą wymagane są opony zimowe w samochodach osobowych(ich brak w razie wypadku pociąga za sobą trudności z policją i firmą ubezpieczeniową). Samochód podróżujący po Szwajcarii nie może posiadać tzw. urządzenia antyradarowego. Grozi to karą grzywny w wysokości od 800 CHF do 1000 CHF oraz konfiskatą aparatury. W związku z przypadkami złej jakości druków polskiego prawa jazdy zdarza się, że policja szwajcarska zatrzymuje je do kontroli, co wiąże się niejednokrotnie z koniecznością przedłużenia pobytu i zwiększenia jego kosztów. W ostatnim czasie zdarzają się dość częste remonty tuneli i ruch kołowy musi z konieczności odbywać się w obydwóch kierunkach tą samą nitką. Wymagane jest wówczas zachowanie szczególnej ostrożności i bezwzględne przestrzeganie ograniczenia szybkości.

25. Wspomnienia Na południe od stolicy Szwajcarii - Berna leży kraina, która w pełni zasługuje na miano turystycznego raju. W Berneńskim Oberlandzie natura ustroiła się w majestatyczne góry, lodowce, jeziora i kaskady, a ludzie zadbali o zagospodarowanie miejscowości wypoczynkowych. Już od początku XIX w., a więc na długo wcześniej, nim rozpowszechniło się na szerszą skalę narciarstwo i alpinizm, elita towarzyska Anglii i Francji przyjeżdżała do Oberlandu wypoczywać w luksusowych hotelach i podziwiać alpejskie widoki. Tam też wybraliśmy się z rodziną we wrześniu 2001 roku. W szwajcarskim raju

26. Naszym stałym miejscem pobytu był camping „Jungfrau” w małym miasteczku Lautenbrunnen położonym w dolinie Luetschine. Ta wycięta w lodowcu dolina zachwycić może chyba każdego swoim majestatycznym pięknem i nieujarzmioną przyrodą. Po obu stronach doliny wznoszą się strome ściany masywów górskich, z których wierzchołków kaskadami spływają wodospady. Nad doliną góruje "Młoda dziewczyna", bo tak przetłumaczyć należy na polski nazwę słynnego szczytu Jungfrau (4158 m.) położonego 18 km na południe od miasteczka. „Jungfrau” jest jednym z najpiękniej położonych campingów w Europie. Znajduje się on w naprawdę wyjątkowym miejscu – w dziewiczej dolinie, otoczonej migocącymi wodospadami oraz ośnieżonymi szczytami Alp. Camping jest doskonale zorganizowany i wszystko na nim gra jak w przysłowiowym szwajcarskim zegarku. Czyste, o najwyższym standardzie toalety, restauracja serwująca wyśmienite potrawy czy plac zabaw ze zjeżdżalniami i drabinkami są na pewno dodatkowymi atutami, które sprawiają, że camping ten zasługuje na najwyższą ocenę. Dodatkową atrakcję stanowi “Gästekarte”, którą otrzymuje się w recepcji. Karta ta upoważnia do wielu zniżek, m. in. do korzystania z pola golfowego, do wejściówek na miejski basen oraz na bilety do muzeum w Lauterbrunnen. Ta typowa alpejska wioska jest rajem dla tych, którzy kochają piesze wędrówki i zapierające dech w piersiach widoki. Tutaj zaczyna swój bieg znana kolejka górska BerneseOberland, która można dojechać do Interlaken i dalej wysoko w góry, aż na Jungfraujoch.. W pobliżu znajduje się jeszcze wiele innych kolejek, przy pomocy można zdobyć słynne szczyty alpejskie.

27. Położone w środku doliny Lautenbrunnen wydaje się być małe, zwłaszcza w kontraście z otaczającymi je skalnymi urwiskami. Jednakże choć tak niewielkie jest miejscem bardzo urokliwym i nie zniszczonym przez cywilizacje. Spływającym tu z gór wodospadem Staubbach zachwycał się niemiecki poeta Johan van Goethe.Na południowym krańcu doliny, po jej wschodniej stronie, w oddaleniu około 5 km od miasteczka Lauterbrunnen znajdują się przepiękne wodospady Trummelbach. 10 polodowcowych rynien, ułożonych jedna za drugą tworzy bajkowe wodne kaskady, wypełniające ten górski zakątek łoskotem spadającej wody. Można przyjrzeć im się z bliska korzystając z systemu skalnych przejść i tuneli. Windą wjeżdża się najpierw na dobrze oświetloną galerię z widokiem na tryskające ze skalnych gardzieli spienione wody, a następnie już na pieszo wędruję się w górę skalnymi tunelami podziwiając z bliska poszczególne kipiele Na północny – wschód od Lautenbrunnen położone jest Grindelwald, ruchliwy kurort narciarski, do którego jedzie się z Lautenbrunnen kreta doliną wśród gór i lasów, nad którymi błyskają białe pola lodowców. Jest to jedna z najpiękniejszych dróg w Szwajcarii. Nad miasteczkiem majestatycznie góruje Eiger (3970 m.) Jeśli Jungfrau to hoża panna, Eiger jest podstępnym morderca. I takież wrażenie budzi jego widok: ponure, oblodzone urwisko o dachówkowo ułożonych skalach utrudniających jakiekolwiek wejście. Dlatego przez wiele dziesięcioleci słynna "Eigerwand" (ściana Eigeru) była jednym z najtrudniejszych problemów alpinistycznych, a liczba ofiar przewyższyła jeszcze wyższe urwiska. Tutaj, spod Eigeru można również dostać się na przełęcz Jungfraujoch inna linia kolejki zębatej poprowadzona tunelem wykutym w skalach Eigeru i sąsiedniego szczytu Monch.

28. Około 30 km na północny – zachód od Lautenbrunnen leżą dwa piękne jeziora polodowcowe: Thun i Brienz. Pomiędzy nimi, w otoczeniu szczytów Jungfrau, Monch, Schreckhorn i Eiger położone jest miasto Interlaken. Samo Interlaken nie jest szczególnie ciekawe, choć jest dobra baza wypadowa do różnych wycieczek, w tym jednej niespotykaną w całej Europie, jaką stanowi przejazd pociągiem wzdłuż pięknych przełęczy, aż do wysokości 3450 m !!!. Niestety cena za taką atrakcję dochodzi do ponad 400 zł od osoby. Aby poznać miasto, warto rozpocząć wycieczkę od Hoheweg, wspaniałego bulwaru ocienionego drzewami, skąd znakomicie widać okoliczne szczyty. Północną część miasta zajmują okazałe hotele w stylu wiktoriańskim, restauracje, butiki i słynne kasyno. Bardziej słoneczna i otwarta dzielnica południowa posiada piękny park Hohematte, z widokiem na Jugenfrau. Najczęściej podziwianym obiektem w mieście jest otoczone piękną śródziemnomorską roślinnością kasyno Kursal, a barwie przydaje miasteczku egzotyczny i wielonarodowościowy tłum. W Interlaken przy odrobinie szczęścia możesz spotkać np. Tinę Turner, Joan Collins bądź Rogera Moora.Okolice Jeziora Thun obfitują w szereg historycznych, a jednocześnie dobrze zagospodarowanych turystycznie miejscowości. Urządzając wycieczkę dookoła jeziora mamy możliwości nie tylko ich zwiedzenia ale i podziwiania pięknych widoków wznoszących się wokół szczytów górskich. Na najbardziej na północ wysuniętym końcu jeziora Thun położone miasto o tej samej nazwie. Wypływająca w tym miejscu z jeziora rzeka Aare rozcina klinem skrawek lądu, tworząc małą, długą wyspę, na której skupia się centrum starego Thun. Wyspa jest tak mała, że z łatwością można ją przejść wzdłuż i wszerz na pieszo, a z lądem łączy ją kilka mostów. W północnej części miasta biegnie dwupoziomowa główna ulica handlowa Huptgasse, tak ciekawie zbudowana, że ukwiecone dachy sklepów dolnego poziomu tworzą deptak obrzeżonego butikami poziomu górnego. Na wysokości 560 m n.p.m. usytuowany jest pochodzący z 1190 r. ufortyfikowany kompleks zamkowy, zwieńczony na każdym rogu przez prostokątne romańskie wieże. Pomieszczeniem głównym zamku jest Sala Rycerska, w której urządzono wystawę halabard i pik. Na piętrze z kolei prezentowane są mundury wojskowe i szwajcarski oręż – od starych kuszy do współczesnej broni. Trzy poziomy zamkowych lochów zajmuje natomiast założone w 1888 r. Muzeum Historyczne.

29. W malutkim Spiez, na południowym brzegu jeziora również wznosi się zamek z przełomu XII i XIII wieku. W zamku mieści się Muzeum Historyczne, a z wieży podziwiać można zachwycający widok na miasteczko, jezioro i okolice. Ciekawym obiektem zamkowym jest stara pochodząca z X wieku kaplica. Godny obejrzenia jest też niewielki ogród różany oraz przyzamkowy park.Na północnym brzegu Jeziora Thun z kolei leży maleńkie lecz urokliwe miasteczko Oberhofen, słynące ze średniowiecznego zamku, zrekonstruowanego z przepychem w okresie XVII – XIX wieku.Również na północnym brzegu Jeziora Thun, zaledwie 5 km od Interlaken, położone są prehistoryczne jaskinie, z których jedną obrał za swą celę augustiański mnich Beatus. To jedyne w Szwajcarii pod-ziemne muzeum oferuje spektakularny widok. Można tu podziwiać zachwycające w swych formach: stalagmity, stalaktyty, jeziora i wodospady na głębokości 3000 m. Bardziej malownicze niż siostrzane Thun, ale bardziej surowe i mniej zagospodarowane jest Jezioro Brienz. Jednakże chociaż oferuje ono turystom mniej rozrywek, wynagradza to bardziej barwną i urokliwą scenerią. Na jego obrzeżach położony jest 50 hektarowy park ze Szwajcarskim Skansenem Bellenberg, w którym zobaczyć można przykłady tradycyjnej wiejskiej zabudowy z każdego rejonu Szwajcarii. Na wschodnim krańcu jeziora leży maleńkie miasteczko Brienz cieszące się mianem szwajcarskiej stolicy rzeźbiarstwa w drewnie. Nad miastem i okolicą góruje BrienzerRothorn wysokości 2530 m. Naprzeciwko Brienz, na zalesionym brzegu jeziora, leży zakątek niezwykle chętnie odwiedzany przez turystów. Z przystani GiesabachSee kolejka szynowa dowozi wycieczkowiczów do wodospadów Giessbach, których spienione wody spadają z wysokości 400 m. Romantycznego wdzięku dodaje temu miejscu pięknie odrestaurowany wiekowy hotel.Na wschód od przełęczy Gemmi do doliny rzeki Aare ciągnie się najwyższa, najbardziej zwarta i zlodowacona grupa górska w Alpach Północnych – Alpy Berneńskie. Znajduje się tu skupisko najwyższych gór, rozległe pola firnowe i liczne lodowce oraz klasyczne wysokogórskie doliny. Masyw górski Jungfrau – Mnich - Eiger, ze swymi rozlicznymi polami wiecznego śniegu, jest kolebką wielkiego lodowca Aletsch. Zlodowaciałe masy śniegu, spływając z trzech stron, łączą się w miejscu zwanym Placem Konkordia. Tam miąższość lodowca wynosi 900 m. Moreny boczne trzech strumieni lodowcowych tworzą charakterystyczną „autostradę“ na powierzchni lodowca Aletsch. Jezioro Märjelen, na skraju lodowca, przypomina arktyczny krajobraz Spitzbergenu. Wycieczka pociągiem na lodowiec spływający z przełęczy pod szczytem Jungfrau to zdaniem wielu osób jedna z największych atrakcji Szwajcarii. Lodowiec możemy popatrzeć nie tylko z góry, ale także i od dołu, a ścislej mówiąc mamy okazję znaleźć się w jego wnętrzu. Ponad 20 m pod powierzchnią lodu w latach 30 XX wieku dwóch lokalnych przewodników wykuło Lodowy Pałac. Obecnie zajmuje on powierzchnię ok. 1 tys. m2, a długimi korytarzami, o błękitnych, śliskich ścianach, schodzi się do wielkiej komnaty z lodowymi rzeźbami.

30. W odległości około 70 km od Lautenbrunnen położona jest stolica Szwajcarii Berno, które jest jednym z najlepiej zachowanych miast średniowiecznych w Europie i znajduje się na światowych skarbów kultury UNESCO. Należy ono również do najbardziej ukwieconych miast kontynentu: publiczne ogrody, laski, pałace, aleje, fasady domów, a nawet zabytkowe budowle toną w kwiatach.Miasto zostało założone w 1191 r. przez księcia Bertcholda V, który w zakolu rzeki Aarne postanowił wznieść bastion nie do zdobycia, który chroniłby zachodnią granicę jego włości. W 1405 r. po pożarze, który prawie w całości strawił drewniane Berno, miasto odbudowano używając jako budulca piaskowca.Legenda głos, że kiedy książę wybrał już miejsce na budowę grodu, obiecał nadać mu nazwę pierwszego zwierzęcia ubitego na polowaniu. Myśliwskim trofeum okazał się niedzwiedź, stąd po dziś dzień jego figurki będące godłem miasta spotyka się w Bernie na każdym kroku.Pomimo, że miasto jest siedziba parlamentu i rządu oraz licznych placówek dyplomatycznych i organizacji międzynarodowych pozostaje ono enklawą ciszy i romantycznego spokoju.Chociaż Berno jest najważniejszym miastem Szwajcarii w niczym nie przypomina innych europejskich stolic - jest urokliwe i przyjemnie prowincjonalne.Zwiedzanie starej części Berna rozpoczęliśmy od jego centralnej ulicy Spitalgasse, zabudowanej starymi eleganckimi domami. Większość ulic Starówki osłonięta jest arkadami tworzącymi promenadę długości 6 km. Środek ulicy zdobią zabytkowe fontanny, zbudowane głównie w XVI w. Jedną z pierwszych fontann, jaką turyści oglądają na Starówce jest Fontanna Dudziarza ( Pfeiferbrunnen ), będacą przypuszczalnie dziełem Hansa Gienga. Najważniejszym punktem zwiedzania miasta są Marktgasse i Kramgasse ze swymi zabytkowymi domami z podcieniami. Tu również, co 150 m wyrastają po drodze kolorowe fontanny, zbudowane około 1545 r. Fontanna Wielkoluda usytuowana na Korhausplatz, dzielącym obie ulice, przedstawia olbrzyma pożerającego małe dzieci.Na końcu Spitalgasse stoi Kafigturn XVII-wieczna wieża strażnicza będąca później więzieniem. Na lewo od niej, po stronie północnej Waisenhausplatz wznosi się piękny XVIII-wieczny budynek Sierocińca.W pobliżu Marktgasse i Kramgasse wznosi się słynna Wieża Zegarowa ( Zygloggeturm ), która jest najstarszym monumentem Berna i oddaje cały artyzm szwajcarskiego XVI-wiecznego zegarmistrzostwa. O każdej pełnej godzinie podziawiać tu można spektakl ruchomych figurek. Wieża stanowi część nie istniejącej już bramy miejskiej; zegar wybudowano w 1530r.Na Kramgasse pod numerem 30 w latach 1902-1909 mieszkał wraz z rodziną Albert Einstein. To właśnie tutaj sławny fizyk w 1905 r, pracował nad swoją teorią względności, będąc jednocześnie zatrudniony jako urzędnik w biurze patentowym. Przy końcu ulicy, po prawej stronie stoi gotycki Ratusz wciśnięty między Postgasse i Postgasshalde. Naprzeciw niego usytuowana jest kolorowa Fontanna Chorążego.

31. Lauferplatz zdobi Fontanna Posłańca upamiętniająca pewnego rezolutnego herolda z Berna, który na usłyszane z ust króla Francji zarzuty, że nie zna franciskiego miał śmiałość odpowiedzieć: „A Wasza Królewska Mość nie mówi po niemiecku!”Ulicą Junkergasse dochodzimy do Munster, wspaniałej gotyckiej katedry, uważanej za najokazalszy kościół w Szwajcarii. Budowa świątyni ciągnęła się ponad dwa wieki: nawę rozpoczęto w 1421 r. i zakończono 150 lat później, ale dopiero w 1893 zwieńczono ją smukłą ażurową wieżą 100 metrowej wysokości. Największy z dzwonów, o wadze ponad 10 ton, zawieszony został w 1611 r. Niezwykle cenną ozdobą katedry jest wybitne dzieło ErhartaKunga „Sąd Ostateczny” umieszczone na tympanonie nad głównym portalem. Rzeźba ukazuje 234 dusze pochodzące z różnych warstw społecznych. W prezbiterium katedry przyciągają wzrok piękne XV-wieczne witraże. Szczególnie piękny jest witraż ze sceną hołdu Trzech Króli oraz ze sceną „dansemacabre” . Innym skarbem katedry są wspaniałe renesansowe stalle.Rzekę Aare przecina jedenaście mostów. Najstarszy z nich Untertorbrucke, wybudowany został w latach 1461 – 1489. Na stoku nad brzegiem rzeki Aare znajduje się Ogród Różany .Można w nim cieszyć się widokiem i zachwycać zapachem ponad 200 gatunków róż. Z ogrodu jest widoczna także wspaniała panorama miasta.Wracając do Polski nie jechaliśmy autostradą lecz obraliśmy niezwykle widokową drogę przez przełęcz Furke chcąc dotrzeć do lodowca Rhone. Jest to co prawda jeden z mniejszych lodowców alpejskich – jego powierzchnia wynosi 21 km2 a długości 9 km – nie mniej jednak warto tam zobaczyć wykutą w lodowcu Kryształową Grotę, w której znajduje się ekspozycja przepięknych górskich kryształów. Zresztą sama droga na lodowiec dostarcza niezwykłych wrażeń. Dość wąska i kręta, pnie się na wysokość ponad 2000 m n.p.m. wokół leżą całe masy śniegu, a w dole zobaczyć można jakby miniaturowe wioski, miasteczka, lotniska i poruszające się po cieniutkich wstęgach szos samochody.

32. Dziękujemy za oglądnięcie prezentacji o Szwajcarii Uczniowie uczęszczający na zajęcia „Z językiem niemieckim dookoła świata”