DEKOSİM’İN İZLEME PROGRAMLARI KATKISI

1. DEKOSİM’İN İZLEME PROGRAMLARI KATKISI Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü İletişim: Dr. Ahmet Kıdeyş, kideys@ims.metu.edu.tr Dr. Barış Salihoğlu, baris@ims.metu.edu.tr Dr. Devrim Tezcan, devrim@ims.metu.edu.tr MIDDLEEAST TECHNICAL UNIVERSITY

2. Ecosystems Built Environment Sustainable Environmental Management and Technologies Marine Ecosystems and Climate Studies Sustainable Buildings and Cities Energy Efficiency / MEMS Sustainable Transportation Freshwater Ecosystems Sustainable Campus Sustainable Environmental Management Biological Diversity Materials Science and Construction Technologies Sustainable Environmental Technologies METU Initiative on Renewable Energy, Ecosystems, and Sustainability (METU I-REES) Renewable Energy National and Regional Sustainability Governance Solar Energy Social, Political and Economic Studies Wind Energy MIDDLEEAST TECHNICAL UNIVERSITY Biomass Regional Studies Biohydrogen and Fuel Cells Geothermal Hydropower Energy Storage and Advanced Materials Combustion ACTIVITIES RELATED WITH KNOWLEDGE, DISSEMINATION, AWARENESS RAISING AND POLICY FORMULATION

3. MODERN GÖZLEM SİSTEMLERİNİN ULUSAL İZLEME PROGRAMLARINA ENTEGRASYONU

4. MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY INSTITUTE OF MARINE SCIENCES Deniz Ekosistem ve İklim Araştırma Merkezi (DEKOSİM) RV Bilim-2 Deniz Bilimleri Laboratuvarı Modern Ölçme ve Gözlem cihazları

5. DEKOSİM AltyapıGeliştirme GözlemSistemleriAltyapısınınGeliştirilmesi YüksekBaşarımlıhesaplamavemodellemealtyapısınıngeliştirilmesi VeriYönetimi DenizveAtmosfer Model Öngörüleri, VeriAsimilasyonu, Doğrulama DenizEkosistemDöngüleri Deniz-Atmosfer Etkileşimi ve Taşınım RüzgarveDalgaEnerjiPotansiyeli BalıkçılıkEkosistemi UlusalKatkı UlusalDenizBilimleriPlatformunaKatkıveKapasiteGeliştirme Projeninyaygınetkisininsağlanması

6. DEKOSİM Projesinin Türkiye Denizlerinde Deniz Bilimlerine Yapacağı Katkılar

7. Sürekli Gözlem Sistemleri: Zaman Serileri • Haftalık periyotlarda fiziksel parametreler • 3 haftalık periyotlarda kimyasal ve biyolojik parametreler • İstasyon derinlikleri: 20, 50, 75, 100, 125, 150, 175, 200 m

8. Sürekli Gözlem Sistemleri: Zaman Serileri 1 Mart - 23 Mayıs 2013 tarihleri arasında Erdemli zaman serisindeki sıcaklık ve tuzluluk değişimleri

9. Sürekli Gözlem Sistemleri: Şamandıra Sistemleri

10. Sürekli Gözlem Sistemleri: Argo Sistemleri • ODTÜ-DBE’ninTürkiyeDenizlerindesürekliölçümalmasınısağlayacak Argo pasifyüzücücihazları • Sıcaklık, • Tuzluluk (iletkenlik), • Oksijen • ölçümleriyapabilmektedir. Argoların bırakılacağı bölgeler

11. Modern Ölçüm Sistemleri: Scanfish Tüm su kolonunu tarayabilen ve izleme için harcanacak zaman ve parada ciddi tarassuf sağlayacak, CTD, oksijen, chl, nutrient, fitoplankton gibi birçok parametreyi eşzamanlı toplama kapasite olan modern sistemler

12. Modern Ölçüm Sistemleri: Scanfish ScanFish ile yapılması planlanan profil haritası

13. Modern Ölçüm Sistemleri: Flowcytometer & Zooscan

14. FLOWCYTOMETER

15. FLOWCYTOMETER

16. ZOOSCAN • In summary, the ZOOSCAN system is: • - specifically designed for the high-resolution/high-speed digitalization of mesozooplankton and micronekton samples. • - provided with a software for automatic objects analysis and measurement. • - supplemented with an innovative and powerful automatic recognition system that uses comparison with user-developed or imported image data sets. • - capable of incorporating metadata outputs in the form of spreadsheets, graphs and databases.

17. ZOOSCAN ZOOSCAN can help: The facilitation of a global comparison of zooplankton time series The identification of a representative set of "long zooplankton time series"

18. ODTU Deniz Bilimleri Enstitüsünde Kurulan Moleküler Biyoloji ve Biyoteknoloji laboratuvarı • Mavi Biyoteknoloji • Genotoksikoloji • Populasyon genetiği • Proteomiks • DNA barkodlama vb. bir çok çalışmanın • yürütülebileceği uygun bir alt yapıya sahiptir. T100 Thermal Cycler (BIORAD) NanoDrop-8000 Spectrophotometer Roche LightCycler 480 System

19. Denizlerde yaklaşık 2,210,000 tür olduğu tahmin edilmektedir. Bu organizmaların yalnız 194,409’ü kataloglanmıştır ve kataloglanan türlerinde % 11’nin DNA barkodları yapılmıştır (http://www.marinebarcoding.org/). Eylül ayında başlayacağımız TUBITAK projemizle, Karadeniz Zooplanktonları yeni bir DNA barkotlama tekniği ile barkotlanıp bölge biyoçeşitliliği tanımlanacaktır. Biyoçeşitliliğin korunabilmesi için öncelikle tanımlanması gerekmektedir. • Oldukça geniş uygulama alanına sahip olan Mavi Biyoteknolojinin (Deniz Biyoteknolojisi) ilgi alanlarında bir kaçı; • Denizel organizmaları kullanarak yeni ilaçlar üretmek • Denizel organizmaların genlerini kullanarak daha dayanıklı bitkilerin geliştirilmesi • Bazı ilkel denizel organizmaların neredeyse tüm vücudunda bulunan ve kaybolan uzvun tamamının yeniden şekillenmesini sağlayan kök hücre siteminin gizemlerini ortaya çıkarmak ve bunu insan oğlunun yararına kullanmak • olarak sıralanabilir.

20. AIM • Ambient ion monitoring will allow atmospheric group to • a) carry out on-line anion and cation particle and gas measurements • b) overcome short-comings of filter-based sampling methods (for example • poor time resolution) • c) compare filter-based and on-line sampling approcached in the region • d) obtain information about gas-to-particle conversions in the region ICS-5000 (DIONEX) and 9000 D (URG)

21. In the process of establishing: • Set a more comprehensive atmospheric monitoring station • * Obtain real-time CO,O3, NOx, SO2, PM10 monitoring instruments • Increase the capacity of the laboratories • * New laboratories will be ready by the end of 2014 • New instruments (ICP-MS, TOC/TN) will be gained in two • years in order to boost variety of the analyses applied in the • department

23. ÇÖP (MARİNE LITTER) UNEP IOC metodolojisi KIYI, TROL, MİKROPLASTİK GÖZLEMLERİ

24. ÇÖP (MARİNE LITTER) UNEP IOC metodolojisi KIYI, TROL, MİKROPLASTİK GÖZLEMLERİ İlgili kurumlarla (Stakeholders) işbirliği yapmak arzusundayız

25. Modern denizizlemeprogramlarınınkapsamasıgerekenunsurlar: • Sadece kıyı değil, açık deniz izlemesi • Şamandıra sistemleri ile belirli (temsili) bölgelerde sürekli gözlem • Gözlemlerin standardizasyonun sağlanması, flowcytometer, zooscan gibi cihazların etkin kullanımı • Açığa doğru hatlar boyunca gözlem profilleri (ilk etapta SCANFİSH daha sonra GLIDER filoları ile gözlem) • Sadece nehir değil, atmosferden olan kirlilik girdisi • Çöp (deniz tabanı, kıyı, mikroplastik) izlenmesi • Genetik yöntemlerin izleme programında kullanılması (Mavi Biyoteknoloji, Genotoksikoloji, Populasyon genetiği, Proteomiks, DNA barkodlama) • Eğitim çalışmaları (tüm türkiye kıyılarında araştırma gemileri ile eğitim verilmesi)

26. EĞİTİM "DEKOSİM Deniz Bilimleri Yaz/Kış Okulu" Lisans öğrencilerinideniz bilimleri ile tanıştırarak ülkemizde nitelikli deniz bilimci yetişmesine katkı sağlamak. 20-26 Ocak 2013, 22-26 Temmuz 2013 tarihlerinde 50 lisans öğrencisi yazokulu.ims.metu.edu.tr Facebook; ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Dekosim Yazokulu

27. DEKOSIM YazOkulu • AB projelerinin tanıtımı; • DSÇD ve SÇD nin önemi

28. EĞİTİM "Denizimi Tanıyorum ve Koruyorum" ODTÜ DenizBilimleriEnstitüsü'nündenizlerimizdeiyiçevreseldurumaulaşmayavebuiyiçevreseldurumusürdürebilmeyekatkısağlamakamacıylayürürlüğekoyduğu "UygulamalıDenizBilimleriEğitimProgramı" 2012 yılında 100, 2013 yılında 400 ilköğretim öğrencisi k12.ims.metu.edu.tr https://www.facebook.com/denizimitaniyorum

29. Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları IX. Ulusal Kongresi 14-17 Kasım 2012, Antalya Mersin Çocuk Üniversitesi; Denizimi Tanıyorum ve Denizimi Koruyorum 11:30-12:00 Atölye 2 “Sualtı canlıları nasıl fotoğraflanır?” Denizimi Tanıyorum

30. İzlemeye ek görüşler • Mevcut Istanbul ve Trabzon şamandralarından yararlanılması • ODTU’nün Erdemli ve Sinop’ta kuracağı şamandralardan yararlanılması • Halihazırda devam eden veya bundan sonraki bakanlık İzleme çalışmalarında TÜBİTAK’ın hazırladığı veritabanı formatının kullanılması • Bu formatın Türkiye’de yaygınlaştırılarak tüm İzleme çalışmalarında kullanımının yaygınlaştırılması için çalışmaların yapılması • Halihazırda düzenli toplanan verilerden yararlanılmasının sağlanması • Sistematik ve sık aralıklı İzlemede yerel kapasitelerin (Rize, Trabzon, Giresun, Samsun, Sinop, Zonguldak vs Karadeniz icin, ve diger bolgeler icin) bir 1007 projesi kapsamında başlatılması

31. İzlemeye ek görüşler • İzleme çalışmalarının uzman kurumlarca yapılmasının sağlanması (“uzmanlar” değil, “uzman kurumlar” tarafından) • Daimi ve mumkunse en az birkac yıl ayni kurum tarafından • Besin ağının sağlığına yönelik indikatörlerin izlenmesi eklenmeli (“proportion of selected species”, “ration of byctaches”) • Habitat mapping projesi • Bilhasa referans degerlerin belirlenmesi için modelleme geregi izlemeye eklenebilir

32. İzlemeye ek görüşler • Mevcut Izlemede sorunlar: “benzer iş”; ”uzmanlar” ne zamandır çalışıyor, “rozet”, “kalite kontrol”, MFSD değerlendirmesi.. • Bugünkü toplantıya katkı verenler dışarıda kalıyor • Ortaklığa izin verilmeli