420 likes | 925 Views
Anemie. Mark-David Levin Henriëtte Berenschot Paul Berendes. Opzet . Inleiding Interactieve casus PAGAS Slotvragen. Wat is uw beroep?. 1. Huisarts 2. Huisarts in opleiding 3. Medisch specialist 4. Arts-assistent 5. Anders. Bent u:. 1. Man 2. Vrouw. Wat is uw leeftijd?.
E N D
Anemie Mark-David Levin Henriëtte Berenschot Paul Berendes
Opzet • Inleiding • Interactieve casus • PAGAS • Slotvragen
Wat is uw beroep? 1. Huisarts 2. Huisarts in opleiding 3. Medisch specialist 4. Arts-assistent 5. Anders
Bent u: 1. Man 2. Vrouw
Wat is uw leeftijd? 1. < 35 jaar 2. 36 - 45 jaar 3. 46 - 55 jaar 4. 56 - 65 jaar 5. > 65 jaar
Kan de zorg voor de anemische patient in de regio verbeterd worden? 1. Ja 2. Nee
Anemie • WHO: • Mannen < 8,5 mmol/L • Vrouwen < 7,5 mmol/L • Indeling anemie • Microcytair • Normocytair • Macrocytair
Indeling anemie • Microcytair • IJzergebrek • Hemoglobinopathie • Thalassemie • Sikkelcelanemie
Indeling anemie • Normocytair • Anemie van chronische ziekte • IJzergebrek • Gecombineerde anemie (Fe- en FZ/vitB12-gebrek)
Indeling anemie • Macrocytair • Vit. B12 deficiëntie • FZ deficiëntie • Myelodysplastisch syndroom
Mogelijkheden lab • Hb • Alleen een Hb • Anemie zonder doortesten • Hb, MCV, RDW • Anemie met doortesten, indien anemie • Hb, MCV, RDW • Indien MCV verlaagd: ferritine, transferrine, Fe, Fe-verz., TIJBC • Indien MCV normaal: reti’s, L, Tr (reti nl: ferritine, transferrine, etc) • Indien MCV verhoogd: Vit B12, FZ, reti’s, LDH • Algehele malaise • Hb, MCV, RDW, L, Tr • BSE, ALAT, TSH, GGT, Kreat, gluc (>65 jr: Na, K, vit B12, FZ)
Casus 1 • Vrouw 19 jaar • Vg: blanco • A/ Moe, sporten lukt niet meer • O/ Anemisch, rhagaden • Welk lab? 1. Hb 2. Anemie zonder doortesten 3. Anemie met doortesten 4. Algehele malaise lab
Casus 1 • Lab • Hb 4,3 MCV 69 Ferritine 3 Transferrine 3,01 • Conclusie • IJzergebreksanemie • Beleid? 1. Dieetadvies (vlees, noten, geen thee) 2. Erytrocytentransfusie 3. IJzersuppletie 4. Gastro- en colonoscopie
Casus 2 • Vrouw, 78 jaar • Vg: blanco • A/ Moe, zwak • O/ Bleek, mager, spieratrofie, RR 130/60, pols 110/min • Welk lab? 1. Hb 2. Anemie zonder doortesten 3. Anemie met doortesten 4. Algehele malaise lab
Casus 2 • Lab: • Hb 3,4 MCV 112 Diff: gehypersegmenteerde neutrofielen • Kreat 110 Bili 43 LDH 2300 TSH 2,1 • Conclusie? 1. Thalassemie 2. Vit B12 of foliumzuurdeficientie 3. Autoimmuunhemolyse 4. Myelodysplastisch syndroom
Casus 3 • Vrouw 73 jaar • Vg/ Blanco • A/ Moe, futloos, niet afgevallen • O/ Bleek, SS II/VI apex • Beleid? 1. ECG 2. Anemie met doortesten 3. Poli cardiologie 4. Algehele malaise lab
Casus 3 • Lab • Hb 6,1 MCV 109 Reti’s 1,2 Tr 143 L 3,8 diff macroplanie, gehypogranuleerde neutrofielen, enkele macrotrombocyten • Kreat 110 Bili 13 LDH 518 TSH 2,1 • DD? 1. Hemolyse 2. VitB12 of foliumzuurdeficientie 3. Myelodysplastisch syndroom 4. Anemie van chronische ziekte
Casus 4 • Vrouw, 79 jaar • Vg/ • Sinds 2002 Hb 6,0 mmol/l MCV 79 fl • Al langer intermitterend ijzersuppletie • A/ • Weinig klachten, niet afgevallen, def ongestoord • Welk lab? 1. Hb 2. Anemie zonder doortesten 3. Anemie met doortesten 4. Algehele malaise lab
Casus 4 • Lab: • Hb 5,7 MCV 63 • Ferritine 13 Transferrine 1,45 • Conclusie • IJzergebreks anemie • Beleid? 1. IJzersuppletie oraal 2. IJzersuppletie i.v. 3. Gastro- en colonoscopie 4. Erytrocytentransfusie
Casus 4 • Gastroscopie: geen afwijkingen • Colonoscopie:
Casus 4 • CT-scan:
Casus 4 • CT-scan:
PAGAS • Project of Anemia analysis from the General practitioner to the Albert Schweitzer hospital • Doelen: • 1. Verbeteren van de zorgvan anemische patiënten in de huisartspraktijk in de regio van het ASZ • 2. Verbeteren toegang tot 2e lijnvoor anemische patiënt door vroegtijdige planning • 3. Initiëren transmurale onderzoekslijn(platform voor verder onderzoek)
Huidige praktijk • Adviezen NHG (bij postmenopauzale vrouwen en mannen > 18 jr) • Sigmoidoscopie • Bij normale uitslag: X-colon • Bij normale uitslag: gastroscopie • Bij maagklachten: eerste gastroscopie, dan sigmoidoscopie • Welk percentage patienten behandelt u volgens deze standaard? 1. 100% 2. 50 - 100% 3. 25 - 50% 4. Nooit
Huidige praktijk • Indien u verwijst naar het ASZ, welke onderzoeken worden meestal standaard gedaan? 1. Gastroscopie + sigmoidoscopie 2. Colonoscopie 3. Gastroscopie + colonoscopie 4. Gastroscopie + sigmoidoscopie + evt. X-colon • Voor en nadelen van strategieen
2004 en 2005 • Totaal 97.848 Hb-aanvragen • 21.205 (22%) x anemie • microcytair 16% • normocytair 81% • macrocytair 3% • 9.325 (9%) x nieuwe anemie (geen anemie in 2002 en 2003) • Nieuwe anemie & verlaagd ferritine (man + vrouw > 50 jr): • vrouwen 181 = 90 per jaar • mannen 148 = 75 per jaar
Retrospectief (1/1/5 - 31/8/5) • 6897 Hb-screeningen aangevraagd (ASZ + RIVAS) • 2329 (34%) x anemie geconstateerd • 1563 (67) x anemie bij vrouwen (31% van anemieaanvragen) • 766 (33%) x anemie bij mannen (35% van anemieaanvragen) • 1488 x ferritine verricht (64%) • MCV: • 350 (15%) microcytair (MCV < 80) • 1872 (80%) normocytair (80 < MCV < 100) • 104 (5%) macrocytair (MCV > 100) • 425 x ijzergebreksanemie (ferritine < 20 mcgr/l)
Retrospectief (1/1/5 - 31/8/5) • 425 x ijzergebreksanemie (ferritine < 20 mcgr/l) • 167 (39%) microcytair • 257 (60%) normocytair • 1 (<1%) macrocytair • exclusie hypermenorroe: • 351 x vrouw (22% van alle anemie bij vrouwen) • < 50 jaar 260 • > 50 jaar 91 • 74 x man (10% van alle anemie bij mannen) • ASZ 103 patienten (overige patiënten in Rivas!)
Retrospectief (1/1/5 - 31/8/5) • 103 patiënten, waarvan 55 vrouwen (54%) Normaalwaarden: MCV:80-100 fl; serum ijzer 10-25 umol/l; transferrine 2-3,60 g/l
Retrospectief (1/1/5 - 31/8/5) • Bij 26 patiënten (25%) vindt gehele gastro-enterologische evaluatie plaats
Retrospectief (1/1/5 - 31/8/5) • Bij scopie (n=70) gevonden oorzaken
Retrospectief (1/1/5 - 31/8/5) • Verdeling carcinomen:
Conclusie retrospectie • Groot aantal Hb bepalingen, ongeveer 1/3 anemie • Bij 36% van patienten met anemie geen ferritine • Bij 75% van geselecteerd patiënten geen totale gastro-enterologische analyse • Bij 24 van de 70 scopieen (34%) werd een oorzaak voor ijzergebreksanemie vastgesteld • Bij 11% van de patiënten werd een carcinoom gevonden (komt overeen met eerdere studies1,2. 1Rockey et al. NEJM 329:1691-1695 2Bini et al. Gastrointest Endos 2001;53:AB178
Methodologie PAGAS • Bij verdenking anemie altijd “anemie met doortesten” of “algehele malaise” (dan wordt altijd extra buis meegeprikt voor aanvullende lab analyse) • Vast laboratorium analyse van nieuwe anemische patiënt uit de huisartspraktijk (indien huisarts accoord is met PAGAS) • Via laboratorium ASZ wordt uitslag van de analyse en eventuele DD naar huisarts verzonden • Indien een patiënt (man of vrouw > 50 jaar) een ijzergebreksanemie heeft, wordt de naam / geboortedatum aan scopiekamer in ASZ doorgegeven
Methodologie PAGAS • Indien huisarts participeert aan PAGAS kan hij een gastro- en colonoscopie aanvragen via speciale Fax / E-mail (met contraindicaties) • Wachttijd voor scopie maximaal 4 weken (colono nu 3 maanden) • Uitslag scopie op poli Interne / MDL • Snelle berichtgeving aan huisarts, snelle terugverwijzing NB: in toekomst uitbreiding van inclusie van patiënten in PAGAS mogelijk (ACD, vitB12 / FZ deficiëntie, hemoglobinopathie)
Multidisciplinaire aanpak • Goede samenwerking: • Huisartsen (E-mail, fax) • Organisatie ASz (capaciteit, planning, automatisering) • Klinisch chemisch laboratorium • MDL-artsen • Hematologen
Kan de zorg voor de anemische patient in de regio verbeterd worden? 1. Ja 2. Nee
Zou u eventueel willen participeren aan PAGAS? 1. Ja 2. Nee
Huisartsen regio ASz KCL: Warry van Gelder Rob Dinkelaar Maag-, darm-, leverartsen: Pieter Honkoop Wilco Lesterhuis Wim de Vrie Ruud Beukers Interne geneeskunde: Jolanda Droogendijk Patricia Maclean Hetty de Klerk Anita Overdijk Frans Kauw Joan van de Bosch Dik Halkema PAGAS