Workshop Participatie FVB in de ontwikkeling van Multidisciplinaire Richtlijnen Irene Rentenaar

1. Workshop Participatie FVB in de ontwikkeling van Multidisciplinaire Richtlijnen Irene Rentenaar Directeur FVB & Thomas Scheewe Voorzitter FVB klankbordgroep MDR Schizofrenie

2. Deze presentatie Inleiding Methodiek richtlijnontwikkeling/herziening Hoe heeft de FVB haar inbreng georganiseerd Informatie vanuit de praktijk

3. 1. Inleiding

4. Kernboodschap (Trimbos) • ‘Levende richtlijnen vragen om continue herziening van richtlijnen. • De betrokkenheid van alle relevante disciplines is van belang voor levende richtlijnen. • ‘Evidence-based’ is niet hetzelfde als ‘bewezen effectief’ • Naast richtlijnaanbevelingen zijn ook algemene uitgangspunten voor goede zorg en overige overwegingen van belang.

5. Levende Richtlijn • Actueel beslissingsondersteunend instrument • Leeft bij beroepsbeoefenaren en patiënten • Toepassing richtlijnaanbevelingen • Terugkoppeling over toepasbaarheid • Herziening op continue basis

6. Doel klinische richtlijnen • Multidisciplinaire, geïntegreerde zorgprocessen voor alle behandelfasen • Kwaliteit van zorgprocessen door heldere, niet-ambigue aanbevelingen • Ondersteuning voor zorgprofessionals om evidence-based te kunnen werken • Rationale voor klinische beslissing • Brug tussen kennis en praktijk

7. Richtlijnaanbevelingen (Trimbos) • Concrete handelingsinstructie • Consensus professionals en patiënten (werkgroep) • Indien geen harde conclusies mogelijk uit literatuur: taak werkgroep om aanbeveling te formuleren waar hulpverlener houvast aan heeft. • Wetenschappelijke conclusie + overige overwegingen = • Richtlijnaanbeveling

8. 2. Methodiek Richtlijnontwikkeling

9. Overzicht Multidisciplinaire Richtlijnen (MDR’s) • Depressie • Angststoornissen • Eetstoornissen • Gedragstoornissen bij kinderen • Schizofrenie • Somatoforme Stoornissen • ADHD bij volwassenen • ADHD bij kinderen en jeugdigen • Autisme bij jeugdigen • Problematisch gebruik van drugs • Suicidepreventie

10. Rollen en taken • EBRO- methodologie • Literatuurstudie, wetenschappelijke onderbouwing • Kerngroep/werkgroep • Inhoudelijke verantwoordelijkheid • Uitwerken uitgangsvragen, prioriteiten • Opstellen richtlijnaanbevelingen en overige overwegingen • Wegen en uitwerken commentaren • Informeren beroepsverenigingen, afstemmen, draagvlak • Klankbordgroep (zonder mandaat) • Aanvullende commentaren, input en feedback

11. Cyclus richtlijnontwikkeling • Knelpunten analyse • Opstellen uitgangsvragen, zoekcriteria • Literatuursearch, opstellen selectiecriteria • Literatuurselectie, beoordelen geselecteerde literatuur • Samenvatten literatuur in evidentietabellen • Schrijven conceptrichtlijnteksten • Discussie en aanpassing conceptteksten • Vaststellen conceptrichtlijn • Commentaarronde • Vaststellen richtlijn en autorisatie • Publicatie en implementatie

12. Evidence ≠ Bewijs Een evidence-based richtlijn is evidence-based als deze systematisch, volgens de EBRO methode tot stand is gekomen

13. Level of evidence Studies A1: Systematic review concerning at least several A2 level studies, with consistent results over studies A2: Randomised clinical trial of good quality (dubbelblind, controlled) of sufficient sample size and consistency B: Randomised clinical trial of moderate quality or insufficient sample size or other comparative study (nonrandomised, cohort study, patient control study) C: Noncomparative research D: Expert opinion Conclusions 1: 1 A1 study or at least 2 independent level A1 or A2 studies 2: At least 2 independent level B studies 3: 1 level a2 of b study or C studies 4: Expert opinion

14. 3. Hoe heeft de FVB haar inbreng georganiseerd

15. FVB Klankbordgroepen • Voor elke MDR is een FVB Klankbordgroep ingesteld met uit elke discipline 1 lid • Een van de leden heeft zitting in de Trimbos werkgroep. • Dit lid is tevens voorzitter/coördinator van de FVB Klankbordgroep • De beleidsmedewerker Kennisinnovatie (BK) is agendalid van de Trimbos werkgroep • De FVB Klankbordgroep wordt ondersteund door de BK (faciliteren bijeenkomsten, contacten met Trimbos, tip en trucs etc.). • Bij de formele commentaarrondes zorgt de BK in samenwerking met de Klankbordgroep voor coördinatie en formulering van het formele FVB commentaar.

16. Vaktherapeuten die participeren • Werkgroeplid • Hij/zij dient kennis van het ziektebeeld te hebben waarvoor de richtlijn opgesteld wordt en bij voorkeur kennis van onderzoek. Daarnaast moet hij/zij de mondelinge en schriftelijke vaardigheden hebben om de beroeps-vereniging goed te kunnen vertegenwoordigen. • Klankbordgroeplid • Leden van de klankbordgroep groep hebben ervaring of interesse in onderzoek en zijn schriftelijk vaardig. Ze zijn in staat onderzoeksgegevens te screenen of bereid dit te leren.

17. 3. Informatie uit de praktijk

18. Wat houdt het in? • Periode december 2008 – november 2010 • 5 tot 6 bijeenkomsten Werkgroep • ±4 bijeenkomsten klankbordgroep • Pakken leeswerk • 450 mails • 20 uur  meervoud Federatie Vaktherapeutische beroepen 18

19. Vooraf weet je dit niet…

20. Waarom dan toch? Federatie Vaktherapeutische beroepen 20

21. Update MDR Schizofrenie • Samenstelling klankbordgroep • Karen van Dooren, beeldend • Carina Visser, drama • Gea van Straaten, muziek • Julie Kil, dans • Thomas Scheewe, PMT (werkgroeplid) • Eerste MDR met alle vijf vaktherapiëen als ‘één’ • Structuur neerzetten voor toekomst Federatie Vaktherapeutische beroepen 21

22. Taken werkgroeplid • Actief betrokken bij proces MDR • Gevraagd en ongevraagd advies geven • Uitgangsvragen opstellen • Zoektermen ‘literatuursearches’ • Literatuur aandragen • Commentaar geven op: • Searches • Conceptteksten • Informeren FVB en klankbordgroep • Coördinatie Federatie Vaktherapeutische beroepen 22

23. Taken (2) • Klankbordgroep • Zoektermen ‘literatuursearches’ • Literatuur aandragen • Commentaar geven op: • Searches • Conceptteksten • Afstemmen met achterban • FVB: Initiatie & Coördinatie, opstellen/verzenden stukken Federatie Vaktherapeutische beroepen 23

24. ZonMw Opdrachtgever + Financier NVvP Bestuurlijk eindverantwoordelijke Schizofreniestichting Onderaannemer + methodologische ondersteuning Trimbos-instituut Hoofdaannemer + projectleiding + methodologische ondersteuning Richtlijn Werkgroep Kenniscentrum Rehabilitatie Onderaannemer + methodologische ondersteuning Ambtelijk Secretaris Kerngroep Epidemioloog 1 Richtlijnadviseur/ Projectleider Epidemioloog 2 Inf-specialist Ti + Aanvrager literatuur Achterban Beroepsverenigingen Projectassistente Onderzoeker praktijkdeel MDR structuur Federatie Vaktherapeutische beroepen 24

25. MDR proces Federatie Vaktherapeutische beroepen 25

26. 8 Uitgangsvragen herziening evidentie Vaktherapie valt onder psychosociale interventies PARDON? Federatie Vaktherapeutische beroepen 26

27. Zoeken naar literatuur Opstellen zoektermen • Vaktherapie (5X) • Schizofrenie (1X) Federatie Vaktherapeutische beroepen 27

28. Problemen • 17 hits……oh nee 66 hits (2008 tot tov 2003 tot…) • Alléén: • Meta-analyse • Systematic review • Randomised clinical trial (n>20) = hoogstemaarnietenigebewijslast (tijd- en geldgebrek) • Suggestieklankbordgroep: organiserenexpertmeetingja/nee • Level 4 evidentie • Afweging: input tov output • Literatuur full-text? • Maargelukkig: feedback via formulier ‘afstemmingachterban’ Federatie Vaktherapeutische beroepen 28

29. Resultaten V1 • 1e instantie Federatie Vaktherapeutische beroepen 29

30. Resultaten V2 Federatie Vaktherapeutische beroepen 30

31. Resultaten muziektherapie Federatie Vaktherapeutische beroepen 31

32. Resultaten muziektherapie Federatie Vaktherapeutische beroepen 32

33. Resultaten beeldende therapie Federatie Vaktherapeutische beroepen 33

34. Resultatendramatherapie Federatie Vaktherapeutische beroepen 34

35. Resultaten dramatherapie Federatie Vaktherapeutische beroepen 35

36. Resultatenpsychomotorischetherapie V3 Federatie Vaktherapeutische beroepen 36

37. Resultaten psychomotorische therapie Federatie Vaktherapeutische beroepen 37

38. Resultaten psychomotorische therapie Federatie Vaktherapeutische beroepen 38

39. Conclusie • Vaktherapie als 1 gepresenteerd = winst! • Politiek speelt een rol, wetenschap ≠ objectief • Veel werk te verrichten = beperkte evidentie • Volgende keer weer doen? Ik = Absoluut Anderen ≠ zeker • Wat is nodig? Méér en beter onderzoek Samenwerking Nederland Samenwerking internationaal Ervaring door doen Federatie Vaktherapeutische beroepen 39