150 likes | 265 Views
Medico-legale status van richtlijnen. Stefaan Callens Hoogleraar gezondheidsrecht KUL Advocaat Antwerpen 27 maart 2010. Zorgrichtlijnen - definitie.
E N D
Medico-legale status van richtlijnen Stefaan Callens Hoogleraar gezondheidsrecht KUL Advocaat Antwerpen 27 maart 2010
Zorgrichtlijnen - definitie “systematisch ontwikkelde aanbevelingen die de beroepsbeoefenaar en de patiënt moeten helpen bij het nemen van beslissingen omtrent gepaste zorg in een specifieke situatie”
Kenmerken zorgrichtlijnen • Kenmerken • Niet-bindende gedragsvoorschriften als leidraad voor professionals in hun dagelijkse praktijk • Flexibel • Systematisch ontwikkeld door de beroepsgroep
Doelstellingen zorgrichtlijnen • Verbeteren en garanderen van kwaliteit in de zorg • Beperken van de uitgaven in de gezondheidszorg
Voordelen zorgrichtlijnen • Uitgevaardigd door de beroepsgroep zelf • Voorkomen van de defensieve geneeskunde – kwaliteitsverbetering in de zorg • Instrument voor kennisoverdracht • Betere communicatie tussen patiënt en arts
Nadelen zorgrichtlijnen • Beperking van de medisch - professionele autonomie - kookboekgeneeskunde? • Beperking van de autonomie van de patiënt? • Wetenschappelijke verstarring? • Correcte aanbevelingen?
Relativering nadelen • Grenzen aan de medisch-professionele standaard • Rechten van de patiënt • Art. 5 Wet Patiëntenrechten • Verbod tot het voorschrijven van onnodig dure en zinloze behandelingen
Juridische waarde van zorgrichtlijnen • Arts volgt richtlijn? • Arts volgt richtlijn niet? • Voorwaarden voor opstellen van “goede” zorgrichtlijnen? • Aansprakelijkheid van opstellers van zorgrichtlijnen? • Zorgrichtlijnen en terugbetaling van buitenlandse behandeling?
Zorgrichtlijnen en andere documenten • Richtlijnen • Protocollen : • schriftelijke handelingsinstructie voor zorgvuldig professioneel handelen in de zorg • Afspraken die door beroepsbeoefenaren worden gemaakt om de zorg zo goed mogelijk te laten verlopen => Een geëxpliciteerde vorm van consensus over de (multidisciplinaire) aanpak van een bepaald probleem • Standaarden : een overeengekomen uitvoeringsniveau aangeduid door beroepsbeoefenaren en is geschikt voor de aangesproken populatie (niet altijd op schrift gesteld) • Klinische paden • Medische reglementen (en ziekenhuiswetgeving)
Richtlijnen en patiëntenrechten • Art. 5 Wet patiëntenrechten • Recht op kwaliteitsvolle dienstvertrekking die beantwoordt aan behoeften van patiënt • Memorie van Toelichting … de toepasselijke standaarden zoals die voortvloeien uit de huidige wetenschap, worden nageleefd. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om standaarden uitgewerkt door wetenschappelijke verenigingen maar is daartoe niet beperkt…
Richtlijnen en zorgprogramma’s • Belang van richtlijnen voor zorgprogramma’s: • Cardiale pathologie • Richtlijnen voor gemeenschappelijke diagnostische en therapeutische klinische benadering • Oncologie • Richtlijnen voor diagnosestelling, behandeling, opvolging • Multidisciplinair oncologisch handboek • Borstkanker • Multidisciplinair oncologisch handboek
Aansprakelijkheid, richtlijnen en medische teams • Relatie medisch voorschrift/staand order en procedures en/of standaardverpleegplan KB18 juni 1990 • Centrale aansprakelijkheid van ziekenhuis (principe en uitzondering) • Rol van diensthoofd • Zorgtrajecten en aanbevelingen • Vb KB 21 januari 2009
Naar “kostenbesparende” richtlijnen • “Directe opname in wetgeving” • Vb. terugbetalingsvoorwaarden bij bepaalde geneesmiddelen • Verwijzing naar instanties die aanbevelingen/richtlijnen zullen opstellen • Sancties? Juridische waarde?
Kostenbesparende richtlijnen, impact van economische overwegingen en aansprakelijkheid • Verplichting om dure verstrekkingen aan te bieden? • Speelt de economische situatie van de patiënt een rol? • Verplicht om van kostenbesparende richtlijn af te wijken? • Verhouding recht op kwaliteitsvolle zorg versus kostenbesparende richtlijn
Aanbevelingen voor opname van kostenbesparende richtlijnen in het recht • Belang van procedure/inhoud van richtlijn • Democratisch gehalte van richtlijn • Zorgvuldigheid bij opstellen van richtlijn • Up to date houden van richtlijn • Relatie met wetgeving ongevallen voor schade in gezondheidszorg/ “No-fault wetgeving”?