190 likes | 325 Views
GOO: Heden en Toekomst. Irene Haslinger Landelijk co ö rdinator GOO/KB NVB-WB dag “ Vinden van Informatie ” 27 april 2006. GOO: Gemeenschappelijke Onderwerpsontsluiting. Overzicht. GOO: opzet de balans opmaken huidige ontwikkelingen verwachte ontwikkelingen
E N D
GOO: Heden en Toekomst Irene Haslinger Landelijk coördinator GOO/KB NVB-WB dag “Vinden van Informatie” 27 april 2006
Overzicht • GOO: opzet • de balans opmaken • huidige ontwikkelingen • verwachte ontwikkelingen • GOO: een strategie voor de toekomst • conclusies en stelling
Opzet GOO (1) 1982 • samenwerking binnen één geautomatiseerd systeem (GGC) • vaak dezelfde boeken • één systematiek voor onderwerpsontsluiting? Voordelen • tijdsbesparing • profiteren van elkaars vakkennis • uniformiteit handig voor gebruikers
Opzet GOO (2) 1989/1990 combinatie van: • Nederlandse Basisclassificatie (NBC) • Gemeenschappelijke Trefwoordenthesaurus (GTT)
NBC • numeriek classificatiesysteem • doel: globale indeling per vakgebied • hoofdgroepen (xx)/subgroepen (yy) • 5 clusters: (1) algemeen (2) geesteswetenschappen (3) exacte wetenschappen (4) technische wetenschappen (5) sociale wetenschappen
GTT (1) • woordsysteem UBA (35.000) • doel: zo specifiek mogelijk(e) trefwoord(en) • 7 verschillende soorten trefwoorden: • zaaktrefwoorden (regen, suiker, meubelen) • geografische trefwoorden (Amsterdam (stad), Italië) • corporatienamen (NS, FNV, NAVO) • titels/namen kunstwerken (‘Het meisje met de parel’ (Vermeer)) • vormtrefwoorden (proefschrift (vorm)) • letterkundige genretrefwoorden (gedichten (teksten)) • trefwoorden die unica aanduiden (Amsterdam(schip))
GTT (2) opbouw GTT record • trefwoord • synoniem • bredere term • verwante term • bronvermelding van de term • etc. (gekoppeld aan titelbeschrijving)
Het idee achter GOO GOO is een combinatie van twee benaderingen: • NBC ruwe classificatie, overzicht van beschikbare literatuur per vakgebied • GTT specifieke informatie, verfijnen zoekvraag
De balans opmaken 2006 • NBC: 2200 klassen, 4e editie • GTT: 65.000 trefwoorden, 3e editie • 23 GOO deelnemers (onderzoeksinstituten, UB’s, hogeschoolbibliotheken) • jaarlijks 330.000 titels • totaal 4 miljoen boeken ontsloten met GOO • stuurgroep, beheerscommissie, gebruikersraad • twee thesaurusbeheerders, landelijk coördinator
Huidige ontwikkelingen (1) • beheer van lijst met 65.000 trefwoorden? • thesaurusbeheerders • onderwerpsontsluiters • eindgebruikers • rol trefwoorden bij het zoeken? • Google/full-text zoeken is ook onderwerpsgericht zoeken
Huidige ontwikkelingen (2) gebrek aan structuur: • GTT is geen thesaurus iso-standaard en uitwisselbaarheid • iso-norm voor thesaurusbouw • RDF formaat (SKOS)
Verwachte ontwikkelingen (1) • toename digitale publicaties • full-text zoekfunctie, ‘het nieuwe zoeken’ • taaltechnologie • ontwikkelingen information retrieval • (semi-)automatische trefwoordtoekenning • semantische web
Verwachte ontwikkelingen (2) • innovatie, ‘digitale bibliotheek’ • metadata via externe partijen extra service bijapproval plans • metadata buiten GGC om • internationale standaarden LoC subject headings (LCSH) en classificatie (LCC), Dewey Decimal Classification (DDC)
GOO: strategie voor de toekomst het belang van een goede thesaurus • aansluiting met de ‘digitale bibliotheek’ • internationale standaard/uitwisseling • efficiënt gebruik en beheer het belang van een unieke thesaurus • zwaartepunten GTT: alfa- en gammawetenschappen (inclusief rechtswetenschappen)
Rapport Sieverts (oktober 2004) “Inhoudelijk toegankelijk maken van hybride bibliotheekcollecties” Conclusie (p.39) “De beste oplossing voor zowel specialistische als algemene zoekers lijkt daarom: • enerzijds een classificatie of een betrekkelijke globale thesaurus voor zoeken op tamelijk globale onderwerpselementen • anderzijds geavanceerde free-text retrieval mogelijkheden met inzet van technische hoogstandjes voor zoeken op specialistische onderwerpselementen”
Conclusies • een visie ontwikkelen op aansluiting van GTT bij de (internationale) ‘digitale bibliotheek’ • het unieke deel van de GTT benadrukken • GTT structureren tot een echte thesaurus die voldoet aan de iso-norm • GTT software vernieuwen voor efficiënter beheer en gebruik
Stelling GTT: selecteren? structureren? stoppen?
Referenties Sieverts, E. (2004). “Inhoudelijk toegankelijk maken van hybride bibliotheekcollecties: een verkennend onderzoek naar huidige opvattingen, recente ontwikkelingen en toekomstverwachtingen.” Onderzoek uitgevoerd ten behoeve van de Koninklijke Bibliotheek, Den Haag. Storm, R. (2000). “GOO trefwoorden-thesaurus (GTT)”. In Magrijn, H. et al., eds., Woordsystemen: Theorie en praktijk van thesauri en trefwoordsystemen. Den Haag: Biblion. 201-206. Riesthuis, G.J.A. & R. Storm (1998). “GOO: Dutch national system for subject indexing”. Lezing gegeven op de 64e IFLA General Conference.