Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu szkolnictwo.pl

1. Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2. AMERYKA PÓŁNOCNA – zagadnienia społeczno-gospodarcze Justyna Drop

3. Zróżnicowanie rasowe i etniczne ludności •  Pierwotną ludność Ameryki Północnej stanowili Indianie i Eskimosi, zaliczani do rasy żółtej. Ich przodkowie przybyli tu z Azji Wschodniej około 20-50 tys. lat temu. • W Ameryce Północnej mieszka ludność głównie rasy: • Białej, z gałęzi europejskiej, • Żółtej ( mongoidalnej), z gałęzi amerykańskiej – Indianie, A także ludność rasy przejściowej: • Metysi ( potomkowie Indian i osób rasy białej) - najwięcej w Meksyku, • Mulaci ( potomkowie Murzynów i osób rasy białej) • Zambosi( potomkowie Murzynów i Indian) •    Spośród państw Ameryki Północnej Indianie stanowią współcześnie większość tylko w Gwatemali (45% społeczeństwa). • Ludność pochodzenia europejskiego dominuje w Kanadzie (ponad 95%), Kostaryce (87%), Portoryko (80%), Stanach Zjednoczonych (77%) i na Kubie (około 50%). • Murzyni i Mulaci przeważają na większości wysp Ameryki Środkowej. Metysi są dominującą grupą ludności Hondurasu (90%), Salwadoru (89%), Meksyku (78%), Panamy i Nikaragui.

4. Religie w Ameryce • Chrześcijaństwo wyznaje większość Amerykanów w Stanach Zjednoczonych (76%), głównie w ramach wyznania protestanckiego ( 51%) i katolickiego (25%), a 1,7% to mormoni (nazwa powszechnie używany w odniesieniu do członków Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich ), • religie niechrześcijańskie (w tym Buddyzm , Hinduizm , Islam i Judaizm ) razem stanowią około 5% dorosłej populacji, • Judaizm jest trzecią co do wielkości religią w USA ( ok. 1,5%), choć to określenie nie musi wskazywać na przekonań i praktyk religijnych. Znaczna liczba osób identyfikuje się z amerykańskimi Żydami na tle etnicznym i kulturalnym , a nie religijnym. • Kolejne 15% dorosłej populacji określa jako brak przekonania religijne lub brak przynależności religijnej. • Zróżnicowanie religijne wśród Kanadyjczyków jest znaczne. • Główne wyznania religijne to: katolicyzm( ponad 45%) i protestantyzm ( ok. 40%) , pozostałe 15% to inne religie. • W Meksyku dominuje katolicyzm. Meksyk uznawany jest za jeden z najbardziej katolickich krajów na świecie! Bazylika Matki Bożej z Guadalupe. Jest aktualnie największym sanktuarium maryjnym na świecie – rocznie przybywa do Meksyku 12 milionów pielgrzymów.

5. Kolonizacja Ameryki • Pierwszą falą migracji był napływ ludności rasy żółtej pochodzenia azjatyckiego. Miał on miejsce 30-40 tyś. Lat temu. Ludność ta rozprzestrzeniła się na obu kontynentach i dała początek populacji Indian amerykańskich.   • Następną falę migracji zapoczątkowało odkrycie Ameryki. Dokonanie tego dzieła przypadło w udziale Krzysztofowi Kolumbowi, żeglarzowi pochodzącemu z Genui, który poszukiwał drogi wodnej do Indii. • Proces kolonizacyjny rozpoczął się od podbojów Ameryki Środkowej i Południowej przez Hiszpanów i Portugalczyków. Europejczyków zwabiło tam złoto, gdyż kraj jakoby był w nie obfity. Hiszpanie, którzy byli pierwszymi i głównymi najeźdźcami w Nowym Świecie, podbili bogate wyspy Morza Karaibskiego, Meksyk i kraje Ameryki Środkowej i Południowej, otarli się nawet o obszary południowe i zachodnie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych, •   Wschodnie wybrzeża Ameryki Północnej kolonizowali Anglicy, Szkoci, Irlandczycy i Holendrzy. Z czasem do rywalizacji kolonialnej włączyli się Francuzi, którzy podbili obszar dorzeczy Missisipi i Missouri oraz Rzeki Św. Wawrzyńca. Rosjanie zagarnęli Alaskę i wybrzeża północno-zachodnie. W trakcie podbojów traciło życie miliony Indian. Do ciężkich prac na plantacjach i w kopalniach przywożono z Afryki niewolników. Głównie trafiali oni do Stanów Zjednoczonych i na wyspy basenu Morza Karaibskiego – był to początek kolonizacji Ameryki przez ludność pochodzenia afrykańskiego.

6. Polonia w Ameryce • W ostatnich kilkudziesięciu latach do Ameryki Północnej przybywa wielu Azjatów (Chińczyków, Hindusów i Japończyków). • Dużą grupę etniczną w Ameryce Północnej stanowią Polacy. Powodem emigracji były względy ekonomiczne i polityczne. Znaczna liczba Polaków napłynęła do Stanów Zjednoczonych i Kanady bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej. Najwięcej ludności pochodzenia polskiego zamieszkuje Stany Zjednoczone – ok. 12 mln. Większość z nich nie zna swego rodzimego języka, ale jest świadoma polskiego pochodzenia. Stany Zjednoczone to kraj z największą Polonią na świecie. Główne miejsca zamieszkiwania Polonii w USA to miasta: Chicago, Denver, Detroit, Los Angeles, Nowy Jork i Seattle. Chicago, miasto w środkowych USA, jest drugim na świecie, po macierzystej Warszawie, miastem pod względem liczby Polaków. Polonia

7. Liczba i rozmieszczenie ludności • Przed przybyciem Krzysztofa Kolumba, Amerykę zamieszkiwało ok. 30 milionów ludzi. • Liczba ta nie ulegała znaczącym zmianom aż do początku XIX wieku, kiedy to zaczęła gwałtownie wzrastać. • Główną przyczyną wzrostu liczby mieszkańców był napływ imigrantów, głównie z Europy i Azji. • Do wzrostu liczby ludności przyczynił się także wysoki przyrost naturalny, zwłaszcza w krajach Ameryki Łacińskiej. • Współcześnie populację Ameryki Północnej szacuje się na prawie 530milionów ludzi. • Jest to trzeci co do wielkości kontynent pod względem obszaru, po Azji i Afryce, a czwartypod względem populacji, po Azji, Afryce i Europie. Liczba mieszkańców na 1 km 2 Powyżej 200 100- 200 50-100 10 -50 1-10 Poniżej 1 Obszary niezamieszkane

8. Rozmieszczenie ludności • Liczba ludności w Ameryce Północnej rozmieszczona jest nierównomiernie. • Głównymi czynnikami wpływającymi na rozmieszczenie ludności są: • Warunki środowiska przyrodniczego, • Poziom rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów i regionów, • Historia zasiedlania tej części świata. • Szczególnie ważnym czynnikiem wpływającym na rozmieszczenie ludności jest fakt, że ogromna powierzchnia kontynentu znajduje się pod wpływem klimatów: polarnego, subpolarnego i umiarkowanie chłodnego, co znacząco ogranicza możliwość trwałego egzystowania człowieka na północy. • Oprócz gęsto zaludnionych terenów, występują tu również obszary bezludne. • Największe skupiska ludności znajdują się na wybrzeżach Atlantyku oraz w rejonie Wielkich Jezior. Tam też położone są największe miasta. • Duża gęstość zaludnienia na tych terenach wynika ze sprzyjających osadnictwu warunków przyrodniczych – łagodnego klimatu i nizinnej rzeźby terenu. • Najsłabiej zaludnione obszary w Ameryce charakteryzują się niekorzystnymi warunkami przyrodniczymi. Są to tereny o skrajnie zimnym klimacie – Grenlandia, Archipelag Arktyczny, Północna Kanada. • Słabo zaludnione są także obszary górskie, na przykład Góry Skaliste.

9. Urbanizacja w Ameryce Północnej • Urbanizacja - proces koncentracji ludności w punktachprzestrzeni geograficznej, głównie na obszarach miejskich, określający także wzrost liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności danego obszaru, dzięki czynnikom społeczno-kulturowym, demograficznym i ekonomicznym. Urbanizacja oznacza także przestrzenny rozwój miast oraz zmianę stylu życia na miejski • Kontynent Amerykański jest silnie zurbanizowany. W miastach mieszka ok. 80% ludności. Szybki napływ ludności do miast doprowadził do powstania miast-gigantów. • Największe zespoły miejskie tworzą: Nowy Jork Mexico City – tworzy największy zespół miejski w Ameryce Północnej

10. Gospodarka w Ameryce Północnej • Gospodarka Ameryki Północnej dysponuje bardzo dobrymi warunkami naturalnymi, jednak posiada duże różnice pod względem poziomu, jak i struktury produkcji. Obok największej potęgi gospodarczej świata - Stanów Zjednoczonych, jest też Haiti - zaliczane do krajów najbiedniejszych. • Gospodarki Stanów Zjednoczonych i Kanady są nowoczesne i bardzo wydajne. Obydwa państwa zaliczane są do najlepiej rozwiniętych na świecie. Charakteryzują się wysoką wartością PKB na jednego mieszkańca. • W strukturze PKB dominują usługi, natomiast niewielki jest udział rolnictwa. Mimo to rolnictwo jest w tych krajach jest bardzo dobrze rozwinięte. Rolnicy wykorzystują nowoczesne metody uprawy roślin i hodowli zwierząt. • Meksyk należy do krajów średnio rozwiniętych. Rozwój gospodarczy przypadający na lata 70. i 80. XX w zawdzięcza eksportowi ropy naftowej i gazu ziemnego – najważniejszych surowców mineralnych w tym kraju. Tyś. PKB na 1 mieszkańca w Ameryce Północnej [w tyś. USD]

11. Rolnictwo • Podstawową rolę w rolnictwie trzech największych krajów Ameryki Północnej - Stanów Zjednoczonych, Kanady i Meksyku odgrywały zboża: kukurydza, pszenica, jęczmień, owies i ryż. • Na terenie Stanów Zjednoczonych i Meksyku uprawia się sorgo, • W Ameryce Środkowej - fasolę. • Spośród wielu gatunków roślin bulwiastych największe znaczenie mają ziemniaki (głównie w USA), a następnie maniok i bataty. • W strukturze produkcji światowego rolnictwa szczególne znaczenie mają wytwarzane tutaj takie rośliny jak: bawełna uprawiana w USA (23% produkcji światowej), trzcina cukrowa (13%), soja (47% światowych zbiorów pochodzi z USA), sizal (19,5%), tytoń, a także kawa i kakao. • Najpopularniejszymi owocami krajów Ameryki Środkowej są banany (15% światowych zbiorów), które są głównym towarem eksportowym krajów tego regionu. Duże znaczenie w światowych zbiorach mają ananasy oraz owoce cytrusowe, głównie cytryny, pomarańcze i mandarynki, a także owoce charakterystyczne dla strefy umiarkowanej, uprawiane głównie w USA: jabłka, gruszki i śliwki. Bataty, czyli słodkie ziemniaki Zbiór trzciny cukrowej

12. Przemysł • W gospodarce Kanady i Stanów Zjednoczonych dużą rolę odgrywa przemysł. •  Ameryka Północna posiada wielkie złoża różnorodnych bogactw mineralnych. • W Stanach Zjednoczonych występują największe na świecie pokłady węgla kamiennego i brunatnego. • Bogate złoża ropy naftowej i gazu ziemnego ciągną się szerokim pasem od północnych wybrzeży Alaski, poprzez Kanadę, Stany Zjednoczone, aż po północny Jukatan w Meksyku. • Kanada posiada bogate złoża uranu. • Ponadto na kontynencie północnoamerykańskim występują złoża rud metali takich jak: żelazo, miedź, molibden, mangan, nikiel, boksyty oraz cynk i ołów. Dość znaczne są także złoża złota, platyny i srebra. • Z surowców chemicznych najważniejsze znaczenie ma sól kamienna i fosforyty. • W obu krajach duże znaczenie ma przemysł wysokich technologii, opierający się na najnowszych osiągnięciach nauki i techniki. Obejmuje on m.in. Przemysł: elektroniczny, farmaceutyczny, lotniczy. Przemysł przetwórczy osiągnął wysoki poziom zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Najważniejszymi jego gałęziami są tutaj: przemysł elektromaszynowy, metalurgiczny, samochodowy, celulozowo-papierniczy, włókienniczy i spożywczy.

13. Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone Ameryki – państwo związkowe złożone z 50 stanów, w tym 48 tzw. stanów kontynentalnych oraz stanu Alaska - oddzielonego od pozostałych stanów kontynentalnych obszarem Kanady - i stanu Hawaje, położonego na archipelagu o tej samej nazwie. Powierzchnia: 9631,4 tys.km 2 Liczba ludności – 310,5 mln Gęstość zaludnienia - 32,23 osób/km² Stolica – Waszyngton Język urzędowy - angielski Pod względem liczby ludności USA zajmuje 3 miejsce na świecie. Granice lądowe: długość całkowita: 12248 km granica z Kanadą: 8893 km (w tym 2477 km z Alaską), z Meksykiem: 3326 km linia brzegowa: 19924 km (bez wysp na Pacyfiku i Atlantyku)

14. Warunki Naturalne • Na zachodzie ciągnie się pas Kordylierów, na wschód od nich znajdują się Wielkie Równiny oraz pas nizin, na wschodzie kraju ciągnie się pas Appalachów, a wzdłuż wybrzeża Atlantyku – Nizina Atlantycka. • Południkowy układ rzeźby oraz prądy morskie mają duży wpływ na klimat. Kordyliery ograniczają dostęp wilgotnych mas powietrza, napływających znad Pacyfiku. Dlatego środkowo – zachodnia część Stanów Zjednoczonych jest suchsza niż część wschodnia. • Stany Zjednoczone maja urozmaiconą sieć rzeczną. Największymi rzekami są Missisipi z Missouri, Ohio, Kolorado, Kolumbia i Rzeka Św. Wawrzyńca. • Południkowy układ rzeźby ułatwia także mieszanie się różnych mas powietrza. Efektem tego są częste zmiany pogody oraz liczne tornada. • Poza tornadami Stany Zjednoczone nawiedzane są przez następujące zagrożenia naturalne: to tsunami, wulkany, trzęsienia ziemi, huragany wzdłuż wybrzeża Atlantyku i w Zatoce Meksykańskiej, lawiny błotne i pożary w Kalifornii a także powodzie. Na obszarze USA obserwuje się od 600 – 1400 tornad w ciągu roku. Tornado odznacza się ogromną siłą niszczącą, a prędkość wiatru w wirze dochodzi do 450 km/h.

15. Urbanizacja – USA • W Stanach Zjednoczonych znajduje się ponad 50 wielkich aglomeracji. Każda z nich jest zamieszkana przez co najmniej 1 milion mieszkańców. • Największe miasta – giganty to : Nowy Jork ( 19,7 mln) i Los Angeles ( 13,9 mln). Tereny silnie zurbanizowane, na których blisko siebie leży kilka dużych aglomeracji, to tzw. Megalopolis. Największe megalopolis w USA powstało na wschodnim wybrzeżu. Należą do niego aglomeracje: Bostonu, Nowego Jorku, Filadelfii, Baltimore i Waszyngtonu. Na zachodnim wybrzeżu megalopolis tworzą aglomeracje: San Francisco, Los Angeles oraz San Diego. Megalopolis leżące nad Atlantykiem, zajmuje obszar o długości kilkuset kilometrów i zamieszkuje je ok. 50 mln ludzi. BOSTON NOWY YORK FILADELFIA BALTIMORE WASZYNGTON

16. Gospodarka Stanów Zjednoczonych • W częstej opinii Stany Zjednoczone to największa potęga gospodarcza na świecie, • PKB stanowi ponad 30% produktu światowego brutto, • Wytwarza się tu i zużywa ok. ¼ wyprodukowanej energii elektrycznej, • USA to największy importer i eksporter towarów na świecie, • Państwo to jest jednym z największych producentów i zarazem konsumentów żywności, • Wysoko rozwinięte rolnictwo, w którym podstawową rolę odgrywają farmy – prywatne , wielkoobszarowe gospodarstwa. Charakteryzują się wysoką mechanizacją i specjalizacją produkcji, • Bogata baza surowcowa. Stany Zjednoczone zajmują czołowe miejsca w wydobyciu węgla kamiennego i brunatnego, gazu ziemnego i ropy naftowej, a także rud miedzi oraz srebra i złota. • Bardzo ważną rolę odgrywa tu przemysł wysokiej technologii, właśnie to państwo uchodzi za jego kolebkę. Znajduje się tu słynna Dolina Krzemowa – najstarszy i największy ośrodek high – tech na świecie. • Oprócz Doliny Krzemowej na terenie kraju zlokalizowanych jest wiele innych technopolii. Dominuje w nich przemysł elektroniczny, mikroelektroniczny, lotniczy oraz kosmiczny, a także przemysł oparty na stosowaniu biotechnologii. Technopolia – obszar skupiający dużą liczbę zakładów przemysłu high – tech.

17. Stany Zjednoczone – przemysł zaawansowanych technologii Elektronika i mikroelektronika p. Lotniczy i kosmiczny p. Chemiczny ( oparty na biotechnologiach Przemysł zbrojeniowy

18. Dolina Krzemowa • Dolina Krzemowa (ang. Silicon Valley) to nazwa nadana północnej części Doliny Santa Clara, która znajduje się w północnej części amerykańskiego stanu Kalifornia. Firmy należące do gigantów przemysłowych, które mają swoje siedziby w Krzemowej Dolinie to m.in.: Adobe Systems,, Apple, BEA Systems,Binet, Cadence Design Systems, eBay, Electronic Arts, Google, Hewlett-Packard, Infotech, Intel, Intuit, Juniper Networks, Microsoft, National Semiconductor, Network Appliance, NVIDIA Corporation, Synopsys, Yahoo!.

19. Meksyk Meksyk zajmuje powierzchnię prawie 2 mln km², co daje mu pod tym względem 14. miejsce na świecie. Ze 112 milionami mieszkańców ( lipiec 2010r.) jest 11 krajem z największą liczbą ludności. Meksyk jest federacją 31 stanów i Dystryktu Federalnego, w skład którego wchodzi stolica – miasto Meksyk – jedno z najgęściej zaludnionych miast na świecie. Powierzchnia: 1972,5 tyś. Km 2 Liczba ludności: 112 mln Stolica: Meksyk Język urzędowy - hiszpański Kraj w Ameryce Północnej. Sąsiaduje ze: Stanami Zjednoczonymi (na północy); Oceanem Spokojnym (na zachodzie i południu); Zatoką Meksykańską i Morzem Karaibskim (na wschodzie); Gwatemalą i Belize (na południu i południowym wschodzie).

20. Warunki naturalne • Meksyk nazywany jest często krajem wulkanów i trzęsień ziemi… • Kraj ten leży w aktywnej strefie sejsmicznej, na granicy płyt litosfery. Z tego powodu występują tu, zwłaszcza w południowej części kraju częste trzęsienia ziemi i ożywiony wulkanizm. • Wiekszość szczytów górskich Meksyku to aktywne lub wygasłe wulkany. Najwyższym szczytem Meksyku i zarazem najwyższym czynnym wulkanem Ameryki Północnej jest Orizaba (5636 m n.p.m.) Ponad połowa obszaru Meksyku znajduje się powyżej 1000 m n.p.m. Centralną część terytorium Meksyku zajmuje Wyżyna Meksykańska, otoczona z trzech stron łańcuchami górskimi. Od wschodu jest to Sierra Madre Wschodnia, od zachodu Sierra Madre Zachodnia, a na południu – Kordyliera Wulkaniczna. Na południu kraju rozciąga się kolejne pasmo Sierra Madre Południowa. Wąski pas nizin ciągnie się wzdłuż wybrzeży oceanicznych oraz na półwyspie Jukatan.

21. Ludność i urbanizacja • Kraj można podzielić na hiszpańsko-metyską północ i indiańskie południe. Ponad połowa Meksykanów to Metysi, Indianie stanowią ok. 30 % społeczeństwa, a ludność pochodzenia europejskiego ok. 9%. • Meksyk to kraj ludzi młodych. Co trzeci Meksykanin ma mniej niż 15 lat, a osoby powyżej 65 roku życia stanowią zaledwie 5 % społeczeństwa. • Przyczyna tego stanu jest wysoki przyrost naturalny, którego współczynnik wynosi ok. 16%0. • W ciągu ostatnich 30 lat liczba ludności Meksyku podwoiła się. Obecnie wynosi 112 mln mieszkańców. • Eksplozja demograficzna w Meksyku obejmuje głównie obszary wiejskie, co spowodowało masową migrację do miast. Uboga ludność wiejska przenosi się tam w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków życia. • Obecnie w miastach mieszka ¾ ludności meksykańskiej. Przeludnienie niektórych obszarów oraz bezrobocie są przyczynami emigracji ludności do Stanów Zjednoczonych. Emigracja w dużej mierze ma charakter nielegalny. W ostatnim czasie została ona ograniczona poprzez restrykcyjna polityka imigracyjna USA.

22. Gospodarka Meksyku • Meksyk należy do najszybciej rozwijających się pod względem gospodarczym krajów Ameryki Łacińskiej. • W latach 1960-1980 PKB wzrósł o ponad 150%. Przy równoczesnej eksplozji demograficznej wzrost gospodarczy w tym okresie wynosił średnio 7%, co jest bardzo dobrym wynikiem na tle innych państw Ameryki Łacińskiej. Usługi odpowiadają za około 50% dochodu narodowego, przemysł stanowi 25%, a rolnictwo ok. 10%. • Główne bogactwo mineralne Meksyku to ropa naftowa, dzięki której to państwo zawdzięcza taki szybki rozwój. Jej wydobycie pozwoliło również na na rozwój przemysłu petrochemicznego i chemicznego. • Ropę eksploatuje się głównie na wybrzeżu i spod dna Zatoki Meksykańskiej. W 2006 roku Meksyk zajmował 6 miejsce w wydobyciu ropy naftowej na świecie ( 165 mln ton rocznie)