580 likes | 858 Views
HPV Vaccinatie Feiten en Fabels. April/Maart 2009 Erik Boss, gynaecoloog. Opzet van deze avond. Baarmoederhals (kanker) Humaan Papillomavirus (HPV) Het uitstrijkje HPV Vaccinatie en Rijksvaccinatie programma Plaspauze Vragen en discussie. Waarom??.
E N D
HPV VaccinatieFeiten en Fabels April/Maart 2009 Erik Boss, gynaecoloog
Opzet van deze avond Baarmoederhals (kanker) Humaan Papillomavirus (HPV) Het uitstrijkje HPV Vaccinatie en Rijksvaccinatie programma Plaspauze Vragen en discussie
Waarom?? Veel wetenschappelijke feiten onbekend bij grote publiek Veel onjuiste fabels in omloop (kettingbrieven, internet) Natuurlijk eigen beslissing nemen…….. maar wel na adequate informatie
Anatomie baarmoederhals 1. baarmoederlichaam 2. baarmoederhals 3. vagina
Nederlandse situatie: 700 nieuwe patienten per jaar 200 overlijden
Oorzaak BHK Niet erfelijk!! Risico verhogende co-factoren (roken)
Oorzaak BHK Virusinfectie met Humaan Papilloma Virus (HPV) Dr. Zur Hausen Nobelprijs 2008
HPV virus 100 typen HPV-virus (nummer) Zeer besmettelijk Meestal onschuldig 15 types kunnen kanker veroorzaken 2 belangrijkste high-risk typen HPV-16 en HPV-18
HPV virus Veelvoorkomend virus 80% van de vrouwen loopt HPV op in haar leven HPV zit op huid en slijmvlies Ook bij sexueel contact zonder penetratie
HPV bescherming Condooms verlagen kans op besmetting (niet 100%) Huid-op-huid contact voldoende
Gevolg HPV infectie Meestal zonder klachten Lichaam ruimt virus meestal zelf op Bij persisteren virus kans op afwijkingen Voorstadia van of baarmoederhalskanker
SAMENVATTEND Baarmoederhalskanker is een zeldzame uitkomst van een veel voorkomende infectie met een virus (HPV-16/18) Een persisterende infectie met HPV is een noodzakelijke stap in de ontwikkeling van baarmoederhalskanker Geen baarmoederhalskanker zonder HPV
SAMENVATTEND Baarmoederhalskanker is een zeldzame uitkomst van een veel voorkomende infectie met een virus (HPV-16/18) Een persisterende infectie met HPV is een noodzakelijke stap in de ontwikkeling van baarmoederhalskanker Geen baarmoederhalskanker zonder HPV
SAMENVATTEND Baarmoederhalskanker is een zeldzame uitkomst van een veel voorkomende infectie met een virus (HPV-16/18) Een persisterende infectie met HPV is een noodzakelijke stap in de ontwikkeling van baarmoederhalskanker Geen baarmoederhalskanker zonder HPV
Opsporing Baarmoederhalskanker “Uitstrijkje” Doel: Vroegtijdige opsporing van afwijkende cellen/ voorstadia
Dr. Papanicolaou Uitslag uitstrijk Pap 0 K Pap 1 O Pap 2 P Pap 3 A Pap 4 C Pap 5 B
Bevolkingsonderzoek 750.000 uitnodigingen 30-60 jaar, iedere 5 jaar oproep 65% coverage grote regionale verschillen onderzoek naar self-sampling
Samenvatting uitstrijkje Afwijkende cellen baarmoederhals zijn in de meeste gevallen op te sporen met een eenvoudig uitstrijkje Door behandeling van afwijkende cellen kan baarmoederhalskanker worden voorkomen Belangrijk deel te nemen aan bevolkingsonderzoek Een foute uitslag van een uitstrijk betekent meestal foute cellen maar bijna nooit kanker!! Een uitstrijkje is vroege opsporing van afwijkingen maar behandelt niet de oorzaak van de afwijking namelijk de HPV virusinfectie
Samenvatting uitstrijkje Afwijkende cellen baarmoederhals zijn in de meeste gevallen op te sporen met een eenvoudig uitstrijkje Door behandeling van afwijkende cellen kan baarmoederhalskanker worden voorkomen Belangrijk deel te nemen aan bevolkingsonderzoek Een foute uitslag van een uitstrijk betekent meestal foute cellen maar bijna nooit kanker!! Een uitstrijkje is vroege opsporing van afwijkingen maar behandelt niet de oorzaak van de afwijking namelijk de HPV virusinfectie
Samenvatting uitstrijkje Afwijkende cellen baarmoederhals zijn in de meeste gevallen op te sporen met een eenvoudig uitstrijkje Door behandeling van afwijkende cellen kan baarmoederhalskanker worden voorkomen Belangrijk deel te nemen aan bevolkingsonderzoek Een foute uitslag van een uitstrijk betekent meestal foute cellen maar bijna nooit kanker!! Een uitstrijkje is vroege opsporing van afwijkingen maar behandelt niet de oorzaak van de afwijking namelijk de HPV virusinfectie
Samenvatting uitstrijkje Afwijkende cellen baarmoederhals zijn in de meeste gevallen op te sporen met een eenvoudig uitstrijkje Door behandeling van afwijkende cellen kan baarmoederhalskanker worden voorkomen Belangrijk deel te nemen aan bevolkingsonderzoek Een foute uitslag van een uitstrijk betekent meestal foute cellen maar bijna nooit kanker!! Een uitstrijkje is vroege opsporing van afwijkingen maar behandelt niet de oorzaak van de afwijking namelijk de HPV virusinfectie
Samenvatting uitstrijkje Afwijkende cellen baarmoederhals zijn in de meeste gevallen op te sporen met een eenvoudig uitstrijkje Door behandeling van afwijkende cellen kan baarmoederhalskanker worden voorkomen Belangrijk deel te nemen aan bevolkingsonderzoek Een foute uitslag van een uitstrijk betekent meestal foute cellen maar bijna nooit kanker!! Een uitstrijkje is vroege opsporing van afwijkingen maar behandelt niet de oorzaak van de afwijking namelijk de HPV virusinfectie
Allergenen Bacteriën Schimmels Virussen Parasieten Gisten Uitdagingen voor het afweersysteem
Vaccin Deeltjes die op virus lijken Hulpstof Hoe werkt vaccinatie Langdurigebescherming Afweerrespons • Vaccins bestaan uit deeltjes die op het virus lijken met een hulpstof om het afweersysteem te stimuleren • Afweerrespons zonder ziek te worden • Afweersysteem is voorbereid op een infectie • Bij infectie wordt virus snel aangepakt
Rijksvaccinatieprogramma BMR vaccinaties 1-1-2005 Per gemeente, cohort 2002, eerste vaccinatie zuigelingen (14 mnd) • Sinds 1957 • Deelname is kosteloos • > 95% deelname Vaccinaties: • Consultatiebureau: 0 – 4 jaar • GGD: 4 en 9 jaar • Per 2009: uitbreiding vaccinatie baarmoederhals-kanker Bron: LVE
In het vaccin:alleen lege virusmantels Geen DNA Virus in HPV Vaccin HPV virus DNA
Afweerreactie na vaccinatie • Antistoffen gericht tegen virusmantel HPV • Antistoffen binden aan virus • Voorkomen dat het virus de cellen kan binnen dringen • Vaccinatie voorkómt dus: nieuwe infectie of herinfectie • Afweerreactie na vaccinatie veel hoger dan na een infectie
Vaccinatie tegen baarmoederhalskanker • Hoge effectiviteit tegen infecties met hoog risicotypes HPV 16 en 18 • Deze types zijn samen verantwoordelijk voor • ± 70% van baarmoederhalskanker • ± 50% van matig tot ernstig afwijkende uitstrijkjes
Bescherming door vaccinatie • Bewezen effectief bij vrouwentot en met 25 jaar: • Tegen langdurige infectie • Tegen afwijkingen • Studies naar effectiviteit bij vrouwenouder dan 25 jaar lopen nog. Afweerreactie wel aangetoond. Beschermingsduur • Lange termijnstudie: momenteel tot 6,4 jaar na vaccinatie • Gezondheidsraad gaat uit van minimaal 10 jaar
Wie vaccineren ? • Vaccineren beschermt alleen tegen nieuwe infecties • Daardoor meest ideale tijdstip: voor begin van seksuele activiteit, voor eerste contact met (high risk) HPV • Echter vrouwen van alle leeftijden blijven risico lopen op een nieuwe infectie • Daardoor kan vaccinatie zinvol zijn voor vrouwen na het begin van seksuele activiteit
BIJWERKINGEN • Bijwerkingen over het algemeen: • vergelijkbaar met andere vaccins • van voorbijgaande aard • Bijwerkingen kunnen zijn: • Op plaats van injectie: roodheid, gevoeligheid, zwelling • Verder: hoofdpijn, spierpijn, en koorts • Gemelde bijwerkingen na vaccinatie = door vaccinatie
Gezondheidsraad rapportmaart 2008 (www.gr.nl) • Potentieel te behalen gezondheidswinst • Effectieve bescherming tegen persisterende HPV infectie en voorstadia van BHK • Aannemelijke bescherming tegen BHK • Bijwerkingenprofiel geen reden tot ongerustheid • Vaccinatie binnen RVP dient urgent volksgezondheidszorgbelang • Raad adviseert vaccinatie tegen HPV op te nemen voor meisjes 12 jr, catch-up 13t/m16 jaar
Opname vaccinatie baarmoederhalskanker in Rijksvaccinatieprogramma Voor wie? Standaard voor 12-jarige meisjes: start september 2009 Inhaalvaccinatie voor meisjes van 13 tot en met 16 jaar in de eerste helft van 2009
RVP • HPV vaccinatie sinds 2009 onderdeel RVP • Zelfde landelijke programma als prikken tegen rode hond en mazelen • Via overheid, dus geen eigen kosten • Niet verplicht
Om te onthouden Vaccinatie beschermt tegen 2 HPV typen (HPV 16-18) 70% BHK wordt door deze typen veroorzaakt Vaccinatie beschermt niet tegen andere SOA’s (chlamydia, HIV, hepatitis B) Veilig vrijen blijft dus belangrijk Deelname aan bevolkingsonderzoek (uitstijkjes) blijft belangrijk
Dank voor de aandacht!! www.mmc-vrouw.nl
!! MAAR Geen onderzoek effectiviteit vaccinatie doelgroep dus indirect verkregen bewijs Onduidelijkheid over evt boost Type-replacement onduidelijk Zeldzame bijwerkingen lange termijn Vaccinatiegraad onduidelijk Vrijbrief onveilige seks Hoge kosten Geen vervanging van BVO