بهداشت محيط در حوادث غير مترقبه و بلاياي طبيعي

2. بهداشت محيط در حوادث غير مترقبه و بلاياي طبيعي مهندس وحيد جعفري

13. برنامه بهداشت محيط آب و فاضلاب حمام و توالت زباله دفن اجساد سلامت غذا بهداشت محيط آلودگي هوا پناهگاه

14. طبق گزارش سازمان جهاني بهداشت يك سوم بار بيماريها ناشي از عوامل محيطي است. و كنترل هر عامل محيطي كه بر سلامت انسان تأثير گذار باشد از قبيل آب ،‌ هوا ،‌ غذا ،‌ جانوران موذي ،‌ مواد زائد جامد) فاضلاب ،‌و ... در قالب خدمات بهداشت محيط قرار مي گيرد. هرگونه توسعه در بخشهاي مختلفقتصادي، ‌اجتماعي،‌كشاورزي و ... ، باعث پيچيدگي فرآيندهاي مخرب محيطي و نهايتاً خدمات بهداشت محيـط را با چالش هاي جدي روبرو مي كند .

15. بحران بحران پديده ايست كه بدنبال وقوع يك اتفاق و يا تغيير ناگهاني ،‌دگرگوني شرايط محيطي ، حوادث ، اپيدمي ها ، مناقشات سياسي درگيريهاي ملي و بين المللي و ... حادث ميگردد و تلفات و مشكلات قابل توجهي براي يك جامعه بوجود ميآورد كه مقابله با اثرات آن در حد توانايي هاي معمول آن جامعه نيست

16. بلايا عليرغم پيشرفتهاي علمي زياد متأسفانه بشر هنوز موفق به پيش بيني صحيح و دقيق بروز بلايا و حوادث عمده نشده است. بلايا و حوادث عمده شامل : (سيل - زلزله - طوفان - صاعقه - آتش سوزي - هجوم حيوانات و حشرات و حوادث شيميايي و پرتوزائی و ...) مي باشد.

17. بلاياي طبيعي در ايران • از مهمترين بلاياي طبيعي كه از پتانسيل تخريب بالايي برخوردار است و بطور معمول در ايران بوقوع پيوسته است،‌سيل و زلزله را مي توان نام برد. • آمار تلفات ناشي از زلزله در ايران از سال 1339 تاكنون لار فروردين و ارديبهشت 39 450كشته غرب تهران شهريور و مهر 41 11000 كشته خراسان مرداد و شهريور 47 10000 كشته جنوب كشور فروردين و ارديبهشت 51 5044كشته اصفهان فروردين و ارديبهشت 56 900كشته ايراندهمين كشوربلاخيز جهاناست.

18. ادامه بلاياي ... شرق كشور شهريور و مهر 57 25000 كشته شمال شرق كشور آبان و آذر 600 کشته كرمان خرداد و تير 60 1028كشته كرمان مرداد 60 1300 کشته گيلان و زنجان تيرماه 69 15000 كشته اردبيل اسفند 75 1100كشته بيرجند ارديبهشت 75 1613كشته بم ديماه 82حدوداً 30000 کشته مازندران و قزوين و تهران خرداد 83حدوداً 40کشته و .....زلزله اخير استانهاي شمالغرب كشور

19. پيامدهاي بلايا • تلفات جاني (انسان و دام) – آلودگي محيط • مجروح شدن تعداد كثيري از مردم • تخريب سيستم هاي آبرساني و دفع بهداشتي فاضلاب – بروز اختلال در تأمين و توزيع آب آشاميدني و جمع آوري دفع فاضلاب • بروز اختلال در سيستم جمع آوري و دفع زباله • حوادث شيميايي – آتش سوزيها – بروز حوادث هسته اي (اتمي – راديواكتيو)

20. ادامه پيامدهاي... • تخريب اماكن مسكوني و تجاري – آموزشي – خدماتي – افزايش نياز به خدمات غير محلي كاهش توان ارائه خدمت در مناطق اعزام كننده • بروز بيماريهاي فصلي – افزايش بيماران – تلفات جاني • بروز بيماريهاي واگيردار – بروز اپيدميها – افزايش بيماريهاي ثانويه – تلفات جاني ثانويه • بروز بيماريهاي رواني – افزايش ناتواني ها – افزايش نيازهاي مراقبتي • تخريب منابع غذايي – نياز به تأمين مواد غذايي از خارج از منطقه آسيب ديده – بروز اشكال در نگهداري و توزيع مواد غذايي اهدايي • بروز اختلالات امنيتي – افزايش ناتواني ها

21. نيازهاي اساسي آسيب ديدگان دسترسي به آب آشاميدني سالم و سيستم دفع بهداشتي فاضلاب و زباله دسترسي به تأسيسات بهداشتي (توالت- حمام- رختشويخانه و ....) بهره مندي از مسكن و سرپناه مناسب (ايمني و بهداشت) دسترسي به مواد غذائي سالم خدمات پيشگيري از بيماريها آگاهيهاي بهداشتي (بهداشت محيط – بهداشت فردي – بهداشت اجتماعي و رواني)

22. ارائه كنندگان خدمات بهداشت محيط برنامه ريزان برنامه هاي بهداشت محيط : مديران – كارشناسان با تجربه – كارشناسان اجرايي در بهداشت محيط (سطوح كشوري و استاني)‌ مجريان برنامه هاي بهداشت محيط : كارشناسان – كاردانان – تكنسين ها – بهورزها (سطوح شهرستاني) ناظرين برنامه هاي بهداشت محيط : كارشناسان با تجربه (سطوح كشوري و استاني) ارگانهاي برون بخشي (شركت هاي آب و فاضلاب ، شهرداري ، استانداري، فرمانداري ، جهاد كشاورزي ، رسانه ها ،‌ سازمانهای غيردولتيNGO یونيسف –w HO–نيروهاي خارجي)

23. گروههاي هدف كليه آسيب ديدگان از حادثه (بازماندگان - مجروحين - بيماران) نيروهاي امدادي و كمك رسان كليه نيروهاي موجود در منطقه (ساكن در منطقه - استقرارهاي موقت(

24. استانداردهاي خدمت نيروي مورد نياز براي ارائه خدمت به ازاء‌ باكسهاي جمعيتي كيفيت باكتريولوژيك - شيميايي و فيزيكي آب آشاميدني وسايل و ابزار مورد نياز مأمورين بهداشت محيط براي استقرار در منطقه وسايل و ابزار مورد نياز براي عمليات گندزدايي و سمپاشي وسايل و ابزار مورد نياز براي عمليات نظارت بر بهداشت آب و فاضلاب

25. ادامه استانداردهاي ... كنترل بهداشتي مواد غذايي وسايل و ابزار مورد نياز براي عمليات مقابله با حوادث شيميايي و هسته اي شرايط جمع آوري و حمل و دفع مواد زائد ويژه گيهاي تأسيسات بهداشتي در شرايط اضطرار (حمام ،‌توالت ) خصوصات بهداشتي اسكان موقت

26. حداقل نيازها، جهت انجام خدمت نيروي با تجربه و كار آمد و علاقمند به خدمت در بحرانها (نيروهاي فني و خدماتي وسايل نقليه متناسب با نوع حادثه و وضعيت جغرافيايي محل آسيب ديده با تأمين سوخت و مايحتاج وسايل نقليه وسايل ارتباطي (تلفن موبايل - بيسيم - كامپيوتر - فاكس - راديو - تلويزيون ) وسايل معيشتي براي استقرا ردر محل حادثه (چادر- كانکس - مواد غذايي و آب - وسايل خواب - وسايل غذاخوري و پخت و پز - وسايل اداري)

27. ادامه حداقل نيازها... • ابزار و وسايل كار (دستگاههاي سنجش - وسايل نمونه برداري آب و مواد غذايي و فاضلاب- تجهيزات سمپاشي و گندزدايي - وسايل حفاظت فردي - بلندگوهاي دستي و وسايل ارتباط جمعي - وسايل كمك آموزشي - وسايل ساخت و ساز تأسيسات بهداشتي • پشتيباني ارگانهاي سياسي و تصميم گير • امكانات رفاهي و انگيزشي براي پرسنل • دسترسي به سيستم ثبت اطلاعات و گزارش دهي • منابع مالي معتبر

28. سطوح ارائه خدمت با توجه به نوع حادثه و حجم گستردگي آن پرسنل رده هاي مختلف از سطح روستا تا بالاترين سطح قادر به ارائه خدمت هستند . در صورت عدم امكان مقابله در يك سطح ، سطوح بالاتر قادر به انجام امور خواهند بود.

29. نحوه و چگونگي ارائه خدمت : • چها رمرحله مشخص براي انجام خدمت در نظر گرفته شده است • مرحله پيشگيري • مرحله آمادگي • مرحله مقابله • مرحله بازسازي

30. 1 – مرحله پيشگيري هماهنگی و همکاری در ايمن سازی سيستم های تأمين آب آشاميدنی - شبکه های جمع آوری و دفع فاضلاب همکاری در ايجاد تأسيسات بهداشتی ايمن از قبيل حمام ، توالت و... بررسی و شناسائی پتانسيل حوادث شيميائی ، پرتوزائی و همکاری در ايمن سازی تأسيسات ذيربط برای شرايط اضطرار پيش بينی سايتهای ايمن برای نگهداری امکانات و ابزار و تدارکات خدمات بهداشت محيط

31. 2 – مرحله آمادگي تهيه و تدوين برنامه مديريت بهداشت محيط در بلايا و تعيين مسئولين ذيربط آموزش رده هاي اجرايي براي كسب آمادگي آموزش عمومي مردمي جهت ارتقاءأآگاهي ها ي مردمي براي حفظ سلامت خود در بلايا جلب مشاركت ارگانهاي برون بخشي آموزش نيروهاي برون بخشي سازماندهي نيروهاي عملياتي تهيه فلوچارت تيم هاي اجرايي و نحوه ارتباطات

32. ادامه ... تعيين و تبيين وظايف تيم ها و رده هاي اجرايي تهيه و تدوين برنامه ارزشيابي هماهنمگي با مديريت هاي بحران كشور تدارك امكانات لازم براي اجراي برنامه انجام مانور در پريودهاي زماني تعيين شده بررسي نقاط ضعف و قوت مانور سازماندهي مجدد نيروها – امكانات و تداركات بر اساس نتايج مانور ثبت تغييرات انجام شده و نتيجه ارزشيابي مانور

33. 3 – مرحله مقابله فراخواني نيروهاي موظف و استقرا رآنها در محل حادثه انجام برنامه ارزيابي سريع وضعيت موجود در منطقه آسيب ديده بنحويكه حداكثر تا 48 ساعت بعد گزارش وضعيت موجود و چگونگي نيازها اعلام گردد. انجام تغييرات لازم بر اساس گزارش ارزيابي سريع

34. ادامه مرحله مقابله اجراي برنامه هاي كنترلي بهداشت محيط (انتقال اجساد و نظارت بر دفن بهداشتی آنها - آب و فاضلاب - زباله - مواد غذايي - تأسيسات بهداشتي «توالت - حمام - رختشويخانه ....» - گندزدايي - سمپاشي - محلهاي اسكان موقت - بهداشت خانوارها ثبت اطلاعات و آمار ، گزارش دهي بر اسا س پريودهاي زماني از پيش بيني شده انجام برنامه ارزشيابي واجراي تغييرات موردلزوم در برنامه هماهنگي با ساير بخشهاي بهداشت و درمان هماهنگي با ارگان هاي ذيربط بين بخشي

35. 4– مرحله بازسازي برقراري سيستم هاي آب آشاميدني ، فاضلاب ، زباله ، تأسيسات بهداشتي (حمام و توالت) جمع آوري امكانات و تجهيزات غير قابل استفاده و احياي آنها براي بهره برداري های بعدی بررسي وضعيت موجود بهداشت محيط اسكان موقت و شناسايي و كنترل محلهاي آلوده با هماهنگي بخشهاي ذيربط

36. ادامه مرحله بازسازی محلهاي آلوده با هماهنگي بخشهاي ذيربط ارزشيابي نظام جاري مديريت خدمات بهداشت محيط و اصلاح و بازسازي آن ارزيابي شاخصهاي بهداشت محيط و جاري كردن نظام مديريت معمول بهداشت محيط هماهنگي با ارگانهاي مسئول در امر بازسازي در جهت اعمال ضوابط بهداشت محيطي براي اسكان دائم اجراي عمليات بهداشت محيط در زمان ساخت تأسيسات براي اسكان دائم و پس از آن

37. نظام ثبت اطلاعات – گزارش دهي فرم ثبت آماري فعاليت هاي انجام شده روزانه شامل : - بازديد از منابع آب - بازديد از مخازن آب (تانكرهاي سيار – مخازن ثابت) موارد كلرسنجي از شبكه – تانكرهاي سيار – مخازن ثابت – ظروف نگهداري آب خانوارها بر اساس مطلوب و نامطلوب و صفر

38. ادامه نظام ثبت ... - موارد آزمايش آب (باكتريولوژيك – شيميايي) بر اساس مطلوب – نامطلوب - ميزان مواد غذايي معدوم شده - موارد بازديد از مراکز تهيه و توزيع مواد غذايي و اماكن عمومي - موارد بازديد از مراكز بهداشتي درماني - موارد بازديد ا زمحلهاي تجمع زباله - تعداد توالت هاي احداث شده - تعداد توالت هاي بازسازي شده - موارد بازديد ا زتأسيسات بهداشتي (توالت و حمام ... ) و گندزدايي آنها

39. ادامه نظام ثبت ... - ميزان سطوح گندزدايي شده به متر مربع – ميزان سطوح سمپاشي شده به مترمربع - مقدار مواد گندزدايي مصرفي - مقدار سموم مصرفي براي حشرات و جوندگان - مقدار پركلرين مصرفي براي گندزدايي آب و ساير مصارف - تعداد كلاسهاي آموزشي تشكيل شده و تعداد افراد آموزش ديده - تعداد موارد آموزشهاي چهره به چهره(تعداد افراد آموزش ديده ) - تعداد جلسات درون بخشي و بين بخشي تشكيل شده اين فرم در پايان هر روز به مسئول ستاد بحران منطقه ارائه خواهد شد

40. ادامه نظام ثبت ... فرم نيازهاي تداركاتي : - مواد و تجهيزات مورد نياز در فرم مذكور ثبت و جهت تهيه به مسئولين ارائه ميگردد. فرم گزارش دهي - كليه آمارها و اطلاعات اكيپ ها كه در فرم شماره 1 دريافت شده از سوي ستاد بحران شهرستان جمع بندي و پس از تجزيه و تحليل از طريق اين فرم به ستاد استان و متعاقباً به مسئولين كشوري گزارش خواهد شد.

41. اهم فعاليتهای بهداشت و درمان در مناطق زلزله زده بم

42. اهم فعاليتهای بهداشت محيط • مقدار آب گندزدائی شده 235316 مترمکعب • نتايج کلرسنجی شده مطلوب 431086 مورد • نتايج کلرسنجی شده نامطلوب 4829 مورد • تعداد توالت احداث شده 4828 • تعداد توالت بهسازی شده 4037 • تعداد توالت ضدعفونی شده 33108

43. ادامه... • تعداد اجساد ضدعفونی شده 26575 • تعداد لاشه حیوانات دفن شده 53520 • مقدار سطوح ضدعفونی شده به مترمربع 47469449 • مقدار سطوح سمپاشی شده به مترمربع 14655809 • مقدار موادغذائی معدوم شده به کيلوگرم 697036

45. با آ رزوي موفقيت