5.05k likes | 43.54k Views
KAHULUGAN, KATANGIAN, KAHALAGAHAN, KAPANGYARIHAN, TUNGKULIN AT ANTAS NG WIKA. KAHULUGAN NG WIKA kasangkapan ng komunikasyon o pakikipagtalastasan tagapagdala ito ng mga ideya at naiimpluwensyahan nito ang ugali ng tao, ang isip at damdamin
E N D
KAHULUGAN, KATANGIAN,KAHALAGAHAN, KAPANGYARIHAN, TUNGKULIN AT ANTAS NG WIKA
KAHULUGAN NG WIKA • kasangkapanngkomunikasyon o pakikipagtalastasan • tagapagdalaitongmgaideya at naiimpluwensyahan nito angugaling tao, angisip at damdamin • nagbubuklodsaisanglipunanna may iisangkultura. Hindi matatawagnaisanglipunanangisanggrupongmgatao kung walasilangwikangkomon.
Ayonkina Pamela Constantinoat Galileo Zafra(2008), “angwika ay isangkalipunanngmgasalita at angpamamaraanngpagsasama-samangmgaitoparamagkaunawaan o makipagkomyunikeytangisanggrupongmgatao.”.
AyonsaisangdalubhasasawikanasiHenry Gleason:“Angwika ay isangsistematiknabalangkasngmgabinibigkasnatunognapinipili at isinasaayossaparaangarbitrariupangmagamitngmgataong may iisangkultura.”
KATANGIAN NG WIKA (Garcia,et. al. 2008) 1. May sistematiknabalangkas. Pangunahingkatangianngisangtunaynaaghamangpagigingsistematik. Dahil may katangiangmakaaghamangisangwika, nagingbatayanitoupangumiralanglaranganngLinggwistiks, angpag-aaralngwika. HindilamangnakabataysangayonsaBalarila o Gramar angpagtuturongwika. Malalimanngayongtinatalakayangisangwika mula safonoloji, morfoloji, hanggangsasintaks.
2.Binibigkasnatunog • Hindi lahatngtunog ay binibigkas at hindirinnamanlahatngtunog ay makabuluhan. Angponemikangtunognamakabuluhan. Angpagigingmakabuluhanngtunog ay yaongnakapagpapaibangkahuluganngsalita. Angganitongpenomenonngwikaangsiyangdahilan kung bakitsakabilangpagkakaroonng 28 letrangatingbagongalfabeto, 21 lamangangfonim o ponema at 1 sa 21 ito ay walangkatumbasnagrafim o letra – angglotalnapasarasalumangbalarila ay tinatawagnaimpitnatunog. Mapapansinitosamgasalitangmalumi at maragsa.
3.Pinipili at isinasaayos. Kasamaangretorikasamgabatayangkursosakolehiyo. Layon nito angmakapagpahayagnangmabisasapamamagitanngwastongpagpili at pagsasaayosngwika. Hindi lamangkasi basta binibigkas at inaalamangkahuluganngmga salita.
4. Arbitrari Angwikangisangpamayanan ay nabuoayonsanapagkasunduangterminongmgataonggumagamitnito. Dahildito, nagkaroonngindentidadangbawatwikanasadyangikinaibangbawatisa.
5. Kapantayngkultura Kaugnayngpagigingarbitrariangpagigingkapantayngkulturangwika. Walangwikangumunlad pa kaysasakanyangkultura, gayundinwalangkulturangyumabongnangdikasabayangwika. 6. Patuloynaginagamit Walangsaysayanganumangbagay kung hindinamanitoginagamit. Kapaghindiginagamit, nangangahuluganlamangnawalaitongsilbi. Ito angdahilan kung bakitmahalagangkatangianngwikaangpagiginggamitinnito.
7. Daynamiko nagbabago Itinuturingna “patay” angisangwika kung walanaitongtinatanggapnapagbabago. Hindi totoonapataynaangwika ay walananggumagamit at dahildoon, ay walanangsilbi.
KAHALAGAHAN NG WIKA (Garcia, et.al. 2008) 1. Kahalagahangpansarili Nakapaloobditoangindibidwalnakapakinabangan. Sa orasnamatutuhanngisangindibidwalangkakayahangmagsalita, kailangannaniyangmagamitnangwastoangwikangkanyangkinagisnan (vernakular). Halos lahatngteoryangwika ay nag-uugatsapansarilingkapakinabangan: pagpapahayagngdamdamin, isniisip at magingngmismongpagkatao.
2. Kahalagahangpanlipunan Kailanganngtaoangkanyangmgakapwaupangbumuongisanglipunangsasagisagsakanilangiisangmithiin, sakanilangnatatangingkultura. Ito angdahilang kung bakit may iba’tibanglipunan. At sapagbanggitsakultura, naroonangkatotohananngpag-iralngwika. Wikaangdahilan kung bakitminamahalngsinumangnilalangangkanyangsarilingkultura, at mulasapagmamahalnaito, uusbongangkanyangpagkakakilanlan.
3. Kahalagahang global/internasyonal Nagingmainitangisyungitonangmagkaroonng 2001 RevisyonngAlfabeto. Maramingnagtaasngkilaysapaggamitngmgaletrang F, J, V at Z bilangmgaletrangmaaarinanggamitinsapagbabaybayngmgakaraniwangsalitanghiram. Sa katunayan, malinawnanakasaadsaKonstitusyonng 1987 (Art. XIV, Sek.7) na “Ukolsamgalayuninngkomunikasyon at pagtuturo, angmgawikangopisyalngPilipinas ay Filipino hangga’twalangibangitinatadhanaangbatas, Ingles.”
AngnabanggitangpatunaynasaPilipinas, itinatagubilingmatutuhanngmga Pilipino angdalawangwikangopisyalnaitoupangmagingkasangkapansakomunikasyon: ang Filipino saloobngbansa at ang Ingles sapandaigdig. Ngunitdahilangwika ay buhay at patuloynanagbabago, napansinngmgadalubwikangbansanasapamamagitanngpaglalapatnglinggwistiks, masasabingmailalapatnaang Filipino saispelingsa Ingles. Sa paggamitngapatnaletrangnabanggitsadakongunahan, maramingsalitaangpapasoksaleksikong Filipino nahindikailangan pang baguhinangispeling.
KAPANGYARIHAN NG WIKA (Badayos, 2010) 1. Angwika ay maaaringmakapagdulotngibangkahulugan. • Anumangpahayag ay maaaringmakapagdulotngibangkahulugan o interpretasyonsamgatanggapngmensahenito. Ito ay tinatawag ding bypassing naangibigsabihin ay malingpaniniwalanaangisangsalita ay nagtataglaylamangngiisangkahulugan.
Angwika ay humuhubogngsaloobin. • Sa pamamagitanngwika, nagagawangtaonahayagangalisinangmganegatibongpaniniwalanasakanyangpalagay ay hindimakapagdudulotngmabutisakanyangkapwa. Samakatuwid, dahilsawikanagagawanatingmakipag-ugnayanmismosaatingsarili, nagkakaroonngpagtitimbangtimbang at hubuginangatingmgasaloobinbagomagbitiwngmgasalitangatingsasabihin.
Angwika ay nagdudulotngpolarisasyon. • Ito ay angpagtanawsamgabagaynamagkasalungatnaparaan. Halimbawa ay mabutisamasama, mataas at mababa, pangitsamaganda at iba pa. Nagagawangwikangmaghambing at maglarawanngpagkakaibaiba. 4. Angkapangyarihanngwika ay siya ring kapangyarihanngkulturangnakapaloobdito. • Kailanman ay hindimaikakailanakakambalngwikaangkultura kung kaya' hindidapatnatanawinna may superyor at imperyornawika.
TUNGKULIN NG WIKA 1. Instrumental • Nagiginginstrumentoangwika kung ito’y: 1) naglalahadngmungkahi, 2) nanghihikayat • ginagamitangwikaupangmagawangisangindibidwalangnaisgawin 2. Regulatori • Nagagawangwikanakontrolinangmgapangyayarisakanyangpaligid. • Ginagamitngtaong may nasasakupan o taong may taglaynakapangyarihangmagpakilosngkapwa
3. Representasyonal/Impormatibo • Ginagamitangwikaupangmakapagbahagingmgapangyayari, makapagpahayagngdetalye, at makapagdala at makatanggapngmensahesaiba. Angwika ay representasyunal kung ito’y may tungkulinna 1) magbalita at 2) magbigaypaliwanag o impormasyon. 4. Interaksyonal • Nagagawangwikanamapanatili at mapatatagangrelasyonngtaosakanyangkapwa. • Pinananatiliangrelasyongpanlipunan
5. Personal • Nagagamitangwikaupangmaipahayagangpersonalidadngisangindibidwalayonsasariliniyangkaparaanan; naipapahayagangsarilingdamdamin, pananaw, at opinyon 6. Heuristik • Tumutulongangwikaupangmakapagtamoangtaongiba’tibangkaalamansamundo; ginagamit kung naismatutongkaalamangakademik o propesyonal 7. Imahinatibo • Nagagawangwikanamapalawakangimahinasyonngtao.Nailalapatsapagsulat o pagbigkasngakdangpampanitikan
ANTAS NG WIKA FORMAL • malawakangkinikilalangpamayanan, ngbansa at ngmundo • tinatanggapngnakararamingdalubhasa, nakapag-aral o nagtuturongwika A. PAMBANSA • kapagumabotnasapagigingopisyalnawika • Itinuturosapaaralan, gamitinmagingngpamahalaan at nararapatlamangnakumatawansalahatngwikang matatagpuansaisangbansa
B. PAMPANITIKAN • pinakamayamanguringantasngwika • mayamansapaggamitngidyoma at tayutay • hindi literal angkahuluganngsalita, nagtataglayngtalinghaga • Angmgasalita ay karaniwangmalalim, makulay at masining.
INFORMAL • karaniwan, palasak, pang araw-araw, madalasgamitinsapakikipag-usap at pakikipagtalastasan. A. LALAWIGANIN • Dayalektal • Palasak at natural naginagamitsaisangpartikularnalugar,ngunitmaaaringhindimaintindihanngiba • Nahahaluanngkakaibangpunto at tono • Batangas: kaunin (sunduin) guyam (langgam)
B. KOLOKYAL • pang-araw-arawnagamitngsalitanghinalawsapormanamgasalita • Natural napenomenonngpagpapaiklingsalitaupangmapabilisangdaloyngkomunikasyon • Halimbawa: utoltisay atsaytsokaran
C. BALBAL • slang sa Ingles • pinakamababangantasngwika, mgasalitangnabuosaimpormalnaparaan • karaniwangnabubuomulasagrupongmgabaklananagsisilbingkodasapakikipag-usap • Halimbawa: paraklespu alatdyowa D. BAWAL • Salitangtumutukoysamgasalitangkatumbasngbahagingsekswal