Izbor vrsta za pošumljavanje treba izvršiti po tipovima staništa imajući u vidu cilj gazdovanja

2. Izbor vrsta za pošumljavanje treba izvršiti • po tipovima staništa • imajući u vidu cilj gazdovanja • biološko-ekološke osobine vrsta drveća • dosadašnja iskustva pri korišćenju određenih vrsta • Kod proizvodnih pošumljavanja koriste se • prvenstveno brzorastuće vrste • odgovarajuće uslovima staništa • vrsta od kojih se dobijaju specijalna sirovina • drugi cenjeni sortimenti • plemeniti lišćari (jaseni, javori, lipe, brest, orah)

3. Za protiverozionapošumljavanja treba koristiti • vrste koje obezbeđuju trajnu zaštitu zemljišta • razvijaju dubok korenov sistem • imaju gustu krunu • daju obilnu šumsku prostirku i dr. • Za poljezaštitne pojaseve • odgovarajuće staništu • brzorastuće vrste • dugovečne vrste • otporne prema vetru

4. Pri pejzažnim (predeonim) pošumljavanjima • dekorativne vrste • dekorativne forme • veće raznovrsnosti • Pri antiimisionim pošumljavanjima (u industrijskim zonama) koriste se vrste • otporne na aerozagađenje i imisiju štetnih gasova

5. Izbor vrsta za biomelioracije (fitomelioracije) i veštačku obnovu šume Biomelioracije pošumljavanjem vrše se • na goletima, • napuštenim poljoprivrednim zemljištima, • degradiranim pašnjacima, • erodiranim zemljištima, • na starim sečinama koje se nisu obnovile prirodnim putem, • na požarištima, • površinama na kojima je šuma uništena vetrom, štetnim insektima, bolestima, • pri veštačkom obnavljanju na površinama pod degradiranim šumama (progaljene, zastarčene i osiromašene sastojine, kresanici, šikare itd.)

6. Uspeh meliorativnih ciljeva zavisi od • pravilnog izbora vrsta za pošumljavanje • pravilnog definisanja staništa Pri tome treba razlikovati dve krajnosti • Goleti • Degradirane šumei šikare

7. Osnovni kriterijum za pravilan izbor vrsta pri biomelioraciji je da one imaju određene kombinacije bioloških i ekonomskih osobina

8. 1. Osnovne karakteristike su sledeće: - sposobnost prilagodjavanja uslovima sredine; - otpornost prema negativnim uticajima klimatskih faktora i sposobnost preživljavanja u nepovoljnim uslovima - da imaju jak i razgranat korenov sistem, koji dobro prodire (prorašćuje) u zemljište, drenira ga, razrahljuje i vezuje - sposobnost da formiraju gustu krunu, da brzo grade gušći sklop, i po mogućstvu zadržavaju asimsilacione organe u toku godine - da daju veće količine šumske prostirke koja se dobro razlaže i brzo humificira (dobri biomelioratori zemljišta)

9. 2.Dopunske karakteristike: - da imaju brzi rast, odnosno veći prirast - da ostvaruju što veću količinu drvne mase (visok nivo produkcije) - imaju veću otpornost na štetne biotičke uticaje - da imaju veću ekonomsku vrednost, i ostvaruju bolji kvalitet drvne mase - da su manje zahtevne u pogledu sadnje i održavanja; - da drvo ima veću uptrebnu vrednost u industriji i zanatstvu.

10. Uloga koju vrste imaju u ostvarivanju postavljenog cilja pošumljavanja Mogu biti: • Glavne - nosioci funkcije • Prateće (pomoćne) - pomažu razvoj glavne vrste i obezbeđuju stabilnost kulture • Žbunaste - pomažu razvoj i zaštita zemljišta

11. Definisanje staništa • Fitocenoza koja se nalazi ili se nalazila najbolje odgovara stanišnim uslovima • Odrediti: • sadašnju vegetaciju • stadijum sukcesije (progresivne ili regresivne) • ako nema vegetacije odrediti potencijalnu (ishodnu, buduću)

12. Određivanje pripadnosti obešumljene površine staništu određenih vrsta može: 1. Na osnovu prirodne (postojeće) vegetacije na konkretnoj površini ili šume u blizini 2. Na osnovu komparativnih fitocenoloških i istraživanja stanišnih uslova i određivanje potencijalne vegetacije 3. Na osnovu istorijskih podataka i pisanih dokumenata o ranijim šumama 4. Toponomistički (na osnovu dendrotoponima) – naziva mesta ili lokaliteta po određenim vrstama (npr. Leskovo, Jasikovo, Lipovac, Brestovac, Jelovo brdo, Borjak, Brezovica itd.) 5. Na osnovu istraživanja o migraciji vegetacije kroz geoperiode

13. Definisanje staništa • Potencijal lokalne toplote • Tipološka istraživanja

14. Potencijal lokalne toplote • predstavlja mogućnost zagrevanja terena direktnim sunčevim zračenjem, pod pretpostavkom da je teren potpuno bez vegetacije • sastoji se iz dve toplotne koordinate • E – topl. koord. ekspozicije i nagiba terena • V – topl. koord. nadmorske visine • 9 grupa (E i V) prema godišnjoj sumi sunčevog zračenja (od najmanje do najveće) E.V – potencijal lokalne toplote 4.5

15. Potencijal lokalne toplote • mora se izvršiti reonizacija u ekološko-vegetacijskom smislu i odrediti tačno na kom staništu raste koja vrsta • određivanje potencijala lokalne toplote, pronalaženje u blizini iste ili bliske situacije

16. Tipološka istraživanja • Detaljna istraživanja edafo-klimatskih i orografskih karakteristika i istraživanja potencijalne vegetacije (ekološko-vegetacijska istraživanja) • Utvrđivanje stanja i stepena degradacije šume • Klasifikacija neobraslih šumskih površina omogućava izbor vrsta staništu odgovarajućih bioekoloških karakteristika

17. Pri izboru vrsta pri melioracijama treba se držati sledećih osnovnih načela: 1. Koristiti vrste koje odgovaraju uslovima konkretnog staništa, koje mogu da u što kraćem vremenskom periodu ostvare cilj 2. U šumama intenzivnije zahvaćenim procesima degradacije sastojine i zemljišta, koriste se vrste odgovarajuće staništim uslovima, koje imaju meliorativno dejstvo, pripremajući ga za naseljavanje ekonomski značajnijih vrsta

18. Pri izboru vrsta pri melioracijama treba se držati sledećih osnovnih načela: 3. Prednost davati domaćim - autohtonim vrstama lišćara i četinara, plemeniti lišćari 4. Mogu se koristiti i ekonomski vredne alohtone vrste – egzote veće proizvodnosti i prilagođenih našim uslovima 5. Pri izboru vrsta rukovoditi se sadašnjim stanjem objekta melioracije, koji ne mora biti uvek pokazatelj proizvodnih sposobnosti konkretnog staništa

19. Na osnovu detaljno izvršeneih ekološko-vegetacijiskih istraživanja i potencijalne vegetacije dat je predlog osnovnih vrsta šumskog drveća i žbunja koje treba koristiti za najvažnija šumska staništa u Srbiji: - u kompleksu sladun-cerovih šuma preporučuju se prvenstveno edifikatori: na kiselim silikatnim podlogama sladun, na vlažnijim staništima lužnjak, na višim položajima kitnjak i krupnolisni medunac. Na ovim staništima mogu se koristiti alohtone vrste, koje su se na našem području pokazale veoma poželjnim i korisnim mogu se koristiti i atlaski kedar, crveni hrast i eventualno bagrem

20. u kompleksu ksero-mezofilnih šuma kitnjaka, cera i graba glavna vrsta za pošumljavanje je kitnjak. Prateće vrste na distričnim smeđim zemljištima i rankerima su breza, jasika i beli bor; na eutričnim smeđim zemljištima crni jasen, bela lipa, brekinja i cer; na krečnjačkoj geološkoj podlozi crni grab, na serpentinitu rašeljka i crni bor - u bukovo-jelovom podpojasu kao glavnu vrstu treba koristiti jelu, a u subalpijskom pojasu planinski javor, jelu, smrču, muniku, beli bor. Na plitkim i nerazvijenim zemljištima na krečnjaku i serpenitinitu može se koristiti crni bor, a na silikatnim stenama breza, jasika i beli bor. Na vrlo kiselim zemljištima na bukovom staništu treba koristiti kitnjak, beli bor, smrču i jasiku

21. - terene gde geološku podlogu čine bazične stene treba pošumljavati crnim borom, a na većin nadmorskim visinama (iznad 1200 m) belim borom - u visoko planinskom području, na staništu smrčevih šuma glavna vrsta za pošumljavanje je smrča i eventualno beli bor, planinski javor, molika

22. Na uspeh biomeliorativnih radova utiče više faktora: 1. Pravilan izbor vrste drveća 4. Manipulacija sadnim materijalom 2.Odgovarajući sadni materijal – razvijenosti i vitalnosti sadnica 5. Način sadnje i kvalitet rada pri sadnji 3. Odgovarajuća priprema zemijišta 6.Vreme sadnje