DOŚWIADCZENIA POLSKICH BANKÓW W PROCESIE WDRAŻANIA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH UE OKRESU 2004-2006.

1. KONFERENCJA 23.02.2006r. „ROLA BANKÓW W SYSTEMIE ABSORPCJI ŚRODKÓW FUNDUSZY STRUKTURALNYCH 2007-2013” DOŚWIADCZENIA POLSKICH BANKÓW W PROCESIE WDRAŻANIA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH UE OKRESU 2004-2006. WNIOSKI NA PRZYSZŁOŚĆ. -ZWIĄZEK BANKÓW POLSKICH-

2. KIM JESTEŚMY (ZWIĄZEK BANKÓW POLSKICH)? - historia, status, cele; - reprezentująca wszystkie rodzaje banków, prawie wszystkie banki działające w Polsce; - rola w procesie absorpcji; *** • JAK ROZUMIEMY CEL DZISIEJSZEGO SPOTKANIA? ŚRODOWISKO BANKOWE TRAKTUJE DZISIEJSZE SPOTKANIE JAKO: - OFICJALNE OTWARCIE POWAŻNYCH ROZMÓW Z CAŁYM ŚRODOWISKIEM INSTYTUCJI FINANSOWYCH NT. SYSTEMU ABSOPRCJI ŚRODKÓW FUNDUSZY STRUKTURALNYCH W LATACH 2007-2013 - WYRAZ POZYTYWNEJ OCENY DOTYCHCZASOWEGO UDZIAŁU BANKÓW W PROCESIE ABSORPCJI ŚRODKÓW UE ORAZ UZNANIE POTRZEBY ZWIĘKSZENIA ZAANGAŻOWANIA TEGO ŚRODOWISKA W PLANOWANYM SYSTEMIE 2007-2013. - WSPÓLNE SKONSTRUOWANIE SYSTEMU „SYMETRYCZNEGO” (WYDOLNEGO I BEZPIECZNEGO) I WOLNEGO OD SŁABOŚCI LAT 2004-2006.

3. PLAN WYPOWIEDZI: • DOŚWIADCZENIA POLSKICH BANKÓW Z LAT 2004-2006 • WNIOSKI NA LATA 2007-2013 • SZCZEGÓŁY: DZIŚ: 3 PREZENTACJE + DYSKUSJA+ JUTRO: DALSZE PRACE WS. SYSTEMU

4. DOŚWIADCZENIA…/Podstawa oceny/ - Wystąpienie na bazie zebranych przez ZBP w trakcie ostatnich lat uwag: banków, klientów (środowisk beneficjentów), administracji krajowej i unijnej realizującej i kontrolującej programy, mass mediów, opinii publicznej. - Należy podkreślić ciągłe problemy z obecnym systemem monitoringu i kontroli (SIMIK) i brak dostatecznych danych umożliwiających partnerom społeczno-gospodarczym zadowalający udział w procesie absorpcji- w tym jego skutecznego monitorowania. - Przede wszystkim uwzględnić należy doświadczenia na bazie programów, gdzie wystąpiło największe zaangażowanie środków prywatnych (SPO WKP, SPO Rolny, ZPORR, SPO RZL). - Oczywiście wyczerpująco ocenić będzie można okres 2004-2006 (najszybciej) dopiero w 2007 r.

5. DOŚWIADCZENIA… Konieczność odpowiedzi na 4 pytania: • JAKĄ ROLĘ POWIERZONO BANKOM W SYSTEMIE 2004-2006? • B) JAK ŚRODOWISKO BANKOWE PRZYGOTOWAŁO SIĘ DO UDZIAŁU W PROCESIE LAT 2004-2006? • CZY BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO OGNIWO /sui generis/ SYSTEMU 2004-2006? • D) JAK ŚRODOWISKO BANKOWE OCENIA SYSTEM 2004-2006?

6. 250,00% 222,74% 204,74% 200,00% 158,3% 141,49% 134,53% 150,00% 123,17% 112,94% 100,00% 80,69% 79,98% 69,96% 60,50% 61,76% 57,38% 53,88% 47,60% 47,70% 45,49% 50,00% 37,11% 23,03% 23,22% 13,42% 5,12% 4,53% 4,75% 4,44% 0,00% 1,76% 1,84% 0,01% 0,00% 0,00% SPO Wzrost Zintegrowany SPO Transport SPO Rozwój zasobów SPO Restrukturyzacja SPO Rybołówstwo i PO Pomoc techniczna IW EQUAL IW INTERREG IIIA OGÓŁEM konkurencyjności Program Operacyjny ludzkich i modernizacja przetwórstwo ryb przedsiębiorstw Rozwoju sektora Regionalnego żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich wartość wniosków złożonych od uruchomienia programu jako procent realizacji zobowiązań na cały okres programowania 2004-2006 wartość umów (decyzji) o dofinansowanie zawartych od początku uruchomienia programu jako procent realizacji zobowiązań na cały okres programowania 2004-2006 wartość płatności dokonanych z kont programowych od początku uruchomienia programu jako procent realizacji zobowiązań na cały okres programowania 2004-2006 DOŚWIADCZENIA…JAKĄ ROLĘ POWIERZONO BANKOM W SYSTEMIE 2004-2006? • BGK- w tym o FPU PRZEDSTAWICIEL BGK. • BANKI KOMERCYJNE I SPÓŁDZIELCZE: BRAK UDZIAŁU SEKTORA NA ETAPIE PROGRAMOWANIA SYSTEMU. ROLA BANKÓW OGRANICZONA (V.OFERTA BANKÓW). ZAANGAŻOWANIE PRZEDE WSZYSTKIM NA OBSZARZE PROGRAMÓW ABSORBUJĄCYCH ŚRODKI PRYWATNE, A W SZCEZGÓLNOŚCI W SPO WKP DZIAŁANIE 2.3.

7. DOŚWIADCZENIA:JAK ŚRODOWISKO BANKOWE PRZYGOTOWAŁO SIĘ DO WSPÓŁPRACY? • Ramy formalne: Przepisy dot. SPO WKP; Porozumienie Rząd- NBP- ZBP, Ustawa o FPU, Umowy PARP- Banki, Umowy BGK-Banki. • Struktury bankowe: • w większości banków specjalne komórki ds. projektów unijnych, zatrudnione i wyszkolone kadry; • ponad 630 banków /34 komercyjne i 593 spółdzielcze i zrzeszające BS/; • Ok.. 5000 placówek w całej Polsce; • Akcja Informacyjno-promocyjna: - Banki opracowały i prowadzą na własny koszt szerokie akcje informacyjne ws. funduszy unijnych; • Informacja ta jest dostępna nawet w małych miejscowościach Polski; • Innym przejawem akcji informacyjnej środowiska są działania Związku Banków Polskich: informacja, edukacja, monitoring;. • Banki finansują publikacje fachowe- m.in. dodatki prasowe, poradniki, podręczniki akademickie. • Dobrze działają bankowe informacyjne narzędzia internetowe poświęcone absorpcji, infolinie, etc. • Oferta banków: • Bogata (doradztwo, finansowanie, rozliczanie, zabezpieczanie, monitorowanie) • Kompleksowa • Banki nadal rozwijają ofertę • Doradztwo bankowe: • Rozbudowane zespoły doradców zarówno z samych banków jak i przez banki wyselekcjonowanych i akredytowanych do obsługi projektów unijnych. • Bankowi doradcy pomogą: od udzielenia informacji, wstępnej oceny szans projektu na dofinansowanie, po montaż finansowy. • Poza tradycyjną formą doradztwa banki wychodzą do klienta „w teren”. Organizowane są specjalne grupowe, branżowe spotkania z przedsiębiorcami. Wg danych banków wzięło w nich udział tysiące osób. • Udział w monitoringu i ewaluacji: Działania ZBP: międzybankowe grupy robocze, komitety monitorujące, fora dialogu z beneficjentami, szkolenia, inne.

8. DOŚWIADCZENIA…CZY BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO OGNIWO SYSTEMU 2004-2006?/Działanie 2.3 SPO WKP- SPRAWDZIANEM JAKOŚCI ZAANGAŻOWANIA BANKÓW W SYSTEM/ DANE O WYNIKACH DZ. 2.3. SPO WKP NA KONIEC 2005r.: • Do 23.02.2006 podliczono dane z trzech pierwszych rund aplikacyjnych, w ramach których złożono łącznie ponad 18 000 wniosków. • Łącznie w trzech rundach zatwierdzono do realizacji prawie 1600 projektów na łączną kwotę ok. 900 mln PLN. • Trwa czwarta runda, która zakończyła się 29 grudnia 2005 r., w której złożono ok. 3500 wniosków. Na razie brak danych nt. szczegółów, w tym udziału banków. • Po trzeciej rundzie łączna wartość projektów przyjętych do realizacji stanowi około 65% alokacjina całe działanie.

9. DOŚWIADCZENIA…CZY BANKI SPRAWDZIŁY SIĘ JAKO OGNIWO SYSTEMU 2004-2006?/Działanie 2.3 SPO WKP- SPRAWDZIANEM JAKOŚCI ZAANGAŻOWANIA BANKÓW W SYSTEM/ • Skuteczność ogółu wnioskodawców oscyluje wokół 10% • 74% pozytywnie zaakceptowanych wniosków zostało przygotowanych z udziałem środowiska bankowego • Udział wniosków przygotowanych przy pomocy banków w ogólnej liczbie złożonych wniosków wyniósł ponad 40%. • Występuje stały wzrost udziału wniosków z promesą kredytową pośród wniosków zaakceptowanych.

10. DOŚWIADCZENIA…WNIOSEK: BANKI MOGĄ BYĆ SKUTECZNYM OGNIWEM SYSTEMU

11. DOŚWIADCZENIA…JAK ŚRODOWISKO BANKOWE OCENIA SYSTEM 2004-2006?/na podstawie badań: ZBP, 2005r. oraz PARP, 2005r./OCENA SYSTEMU PRZEZ BANKI:OCENA SYSTEMU PRZEZ BENEFICJENTÓW- PRZEDSIĘBIORCÓW: skomplikowane procedury niejasne zasady pomocy publicznej brak odpowiedniego doradztwa w zakresie uzyskania pomocy niedostateczna informacja trudności w wypełnieniu wniosku i gromadzeniu niezbędnych dokumentów brak środków z „innych źródeł” na montaż finansowy niedostosowanie programów do potrzeb firm brak środków dla zainicjowania działania brak pomysłów na projekty, które mogłyby uzyskać dofinansowanie trudno powiedzieć

12. DOŚWIADCZENIA…JAK ŚRODOWISKO BANKOWE OCENIA SYSTEM 2004-2006?/Ocena przygotowania beneficjentów na podstawie badań ZBP, 2005r./

13. WNIOSKI NA PRZYSZŁOŚĆROLA BANKÓW W SYSTEMIE ABSORPCJI 2007-2013 • KONDYCJA POLSKIEGO SEKTORA BANKOWEGO II. ROLA SEKTORA BANKOWEGO W SYSTEMIE 2007-2013: Etapy: - PROGRAMOWANIA: - WDRAŻANIA: - MONITOROWANIA; - WINDYKACJI :

14. WNIOSKI…KONDYCJA POLSKIEGO SEKTORA BANKOWEGO.Udział należności zagrożonych w należnościach banków komercyjnych od sektora niefinansowego (w%) na podstawie danych GINB

15. WNIOSKI… KONDYCJA POLSKIEGO SEKTORA BANKOWEGO.OGÓLNA OPINIA O DZIAŁAJĄCYCH W POLSCE BANKACH [LUDNOŚĆ] AUDYT BANKOWOŚCI DETALICZNEJ ‘1994-2005 Źródło PENTOR

16. WNIOSKI…KONDYCJA POLSKIEGO SEKTORA BANKOWEGO. /POZIOM KORUPCJI W BANKACH/ PRÓBA PRZEDSIĘBIORSTW (N=500) Źródło PENTOR

17. WNIOSKI…KONDYCJA POLSKIEGO SEKTORA BANKOWEGO. KORZYSTANIE Z PRODUKTÓW I USŁUG BANKOWYCH: 2004 N=12000 2005 N=12000 ŹRÓDŁO: ABD 2004-2005

18. WNIOSKI…ROLA SEKTORA BANKOWEGO W SYSTEMIE 2007-2013. SENSOWNE ZAANGAŻOWANIE ŚRODOWISKA BANKOWEGO W BUDOWĘ I POPRAWNE DZIAŁANIE NOWEGO SYSTEMU WYMAGA JEGO UDZIAŁU NA NASTĘPUJĄCYCH ETAPACH: • PROGRAMOWANIA: - udział w tworzeniu: diagnozy, systemu wdrażania, zwrotnych instrumentów wsparcia, procedur aplikacyjnych, systemu zabezpieczania inwestycji. - WDRAŻANIA: • banki mogłyby pełnić funkcje instytucji wdrażających (zakres?) • akcja informacyjno-promocyjna • akcja szkoleniowa: co najmniej dwubiegunowa • ocena projektów inwestycyjnych • monitoring projektów • ewaluacja - MONITOROWANIA; - udział w pracach związanych z monitorowaniem procesu wdrażania programów • WINDYKACJI (?) • ew. rozważenie wspólnego z sektorem bankowym opracowania i realizacji systemu windykacji nieprawidłowo wydanych środków

19. NA KONIEC: WYBRANE WNIOSKI- ZAMIAST PODSUMOWANIA: • Ogromne zainteresowanie beneficjentów /przedsiębiorców, rolników, jst i organizacji pozarządowych/ funduszami /największe programem w którego realizację zaangażowano banki/. • Zrozumienie celów SPO WKP przez beneficjentów nie było najlepsze. Wielu mimo zastrzeżeń bankowców, starało się zrealizować „listę życzeń”-bez względu nacele programu. Swoją rolę odegrały także firmy doradcze, nie zawsze rzetelnie obsługujące klienta. Na rynku pojawiło się wielu oszustów żerujących na niewiedzy beneficjenta. • W pierwszym okresie pełnego aplikowania o środki strukturalne UE widać ogromne niedoinwestowanie polskich firm /przede wszystkim poszukują środków na tzw. inwestycje „twarde”/. • Uprościć procedury i ujednolicić zakres i interpretację danych zawartych we wnioskach o wsparcie unijną dotacją. Wtedy i bankowe wymagania ulegną uproszczeniu. • Wszelkie usprawnienia systemu absorpcji powinny uwzględniać niezbędne minimum bezpieczeństwa w wydatkowaniu publicznych pieniędzy. Inwestycja beneficjenta unijnego wsparcia rodzi także ryzyko- ryzyko przed którym bank musi się zabezpieczyć. Z danych Ministerstwa Finansów nt. doświadczeń państw „Starej UE” co do wysokości środków wymagających odzyskania w związku z ich nieprawidłowym wykorzystaniem wynika, że w stosunku do ogółu zaabsorbowanych publicznych środków wspólnotowych ich wysokość sięgnąć może nawet 15 % (wraz z kosztami windykacji). Szacuje się że kwota ta w latach 2004-2013 mogłaby nawet przewyższyć wartość wszystkich nadających się do windykacji aktywów polskiego sektora bankowego. Za błędy zapłaciłoby więc drogo całe polskie społeczeństwo. Pamiętajmy więc, że banki stanowią dodatkowe ogniwo kontroli wykonalności inwestycji, co zwiększa bezpieczeństwo decyzji o przyznaniu dotacji

20. W celu ograniczenia ryzyka biznesowego nadal postuluje się aby banki miały dostęp nie tylko do wykazu dłużników- beneficjentów poszczególnych programów operacyjnych, ale także możliwość bieżącego, jednolitego i systemowego monitoringu przebiegu realizacji projektu finansowanego z funduszy strukturalnych oraz standingu finansowego beneficjentów w celu szybkiego podjęcia odpowiednich działań zapobiegawczych w razie zagrożenia. W tym celu należy poprawić zasady współpracy i wymianę informacji instytucji wdrażających z instytucjami finansującymi przedsięwzięcia z wykorzystaniem środków unijnych. Środowisko bankowe zachęca administrację publiczną do zapoznania się w tym zakresie, a następnie skorzystania z dorobku i propozycji podmiotów infrastruktury bankowej. • W Polsce nadal brakuje rozwiniętego systemu funduszy pożyczkowych i poręczeniowych; Należy także pilnie znowelizować ustawę o FPU w oparciu o wypracowane w porozumieniu z ZBP założenia. • Należy wspólnie ze środowiskami beneficjentów we współpracy z sektorem bankowym, rozważyć możliwość przygotowania i sfinansowania przyszłych (2007-2013) kampanii informacyjnych i promocyjnych. • Konstruktywna współpraca administracji publicznej ze środowiskiem bankowym w ramach SPO WKP, pozytywnie oceniana przez większość środowiska bankowego (współpraca z Ministerstwem Gospodarki/Ministerstwem Rozwoju Regionalnego i Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości) w zakresie absorpcji środków UE powinna zachęcić inne Instytucje Zarządzające i Wdrażające do czerpania pożytecznych dla polskiej gospodarki wzorów. • Banki utworzyły stałą platformę ds. monitorowania procesu absorpcji środków UE oraz rozwiązywania ew. problemów z tym środowiskiem (Grupa Robocza „Fundusze Strukturalne”). Poza tym przedstawiciele środowiska biorą udział w pracach grup oceniających wnioski, komitetów monitorujących. Pracujący w tych ciałach przedstawiciele sektora przyczynili się do rozwiązania wielu kwestii wpływających na poziom wykorzystania środków unijnych (np. uelastycznienie procedur w dz. 2.3., pozytywne wyjaśnienie sprawy przewłaszczenia na zabezpieczenie, przyspieszenie procesu weryfikacji wniosków- v. prawie 100 osób delegowanych do prac IW, inne). Należy włączyć przedstawicieli sektora także w prace instytucji okresu 2007-2013.

21. POSTULATY ŚRODOWISKA W NAJWAŻNIEJSZYCH DLA NIEGO 3. OBSZARACH ZAPREZENTUJĄ PRZEDSTAWICIELE SEKCJI BANKÓW ZBP: • Przy budowie systemu na lata 2007-2013 należy pamiętać o zasadzie dodatkowości- tj. środki unijne powinny „pobudzać” a nie zastępować! Wtedy też trudno nie docenić roli banków. • Środowisko bankowe wyraża nadzieję, że usprawnienie mechanizmów dotyczących wykorzystania środków unijnych pozwoli (m.in. poprzez wprowadzenie w życie proponowanych przez bankowców rozwiązań) na poprawę stanu zagospodarowania środków UE już w pierwszej połowie 2006 roku. Jest to szansa istotna tym bardziej, że banki zaangażowały niebagatelne czas i środki w przygotowanie struktur do rzetelnego udziału w procesie absorpcji, zaś z powodu barier niezależnych od naszego środowiska niemożliwym było całkowite wykorzystanie tego potencjału. *** OBSZARY ZAINTERESOWANIA BANKÓW: • BANKI A JST • BANKI A PRZEDSIĘBIORCY • BANKI A ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH

22. WIĘCEJ INFORMACJI NA: WWW.ZBP.PL Dziękujemy za uwagę.