USAID Projekti u sektoru vodosnabdijevanja i upravljanja otpadnim vodama

1. USAID Projekti u sektoru vodosnabdijevanja i upravljanja otpadnim vodama

2. ICMA – Opštinska infrastruktura, npr. bunari za vodosnadbijevanje Ulcinja CRDA – Razvoj zajednica kroz demokratsko djelovanje (seoski vodovodi, manji projekti na gradskim vodovodima kao što je rekonstrukcija vodovodne i kanalizacione mreže, nabavka opreme itd.) Efikasna Lokalna Samouprava (GLG), dio programa posvećen radu sa izabranim vodovodnim preduzećima, tehnička pomoć i pomoć u opremi Razvoj Priobalnog Područja, Camp Dresser McKee (CDM), $8 million Budva, Kotor, Cetinje Projekti USAID-au sektoru vodosnabdijevanja

3. Voda koja ne donosi prihod – procenat Procenat proizvedene vode koja nije fakturisana Kreće se između 26% i 78% Razuman cilj: 20-25% Radni koeficijent Koeficijent koji se dobija kada se prihodi podijele sa ukupnim troškovima Kreće se izneđu 0,21 i 0,86. Razuman cilj: 1,1-1,3 Stopa naplate – procenat Procenat vrijednosti naplaćenih u odnosu na ukupno fakturisane račune (naplata) Kreće se između 30% i 80%. Razuman cilj: 92-95% Potrebe po glavi stanovnika izražene u l/s na dan (proizvedene vode) Količina vode koja ulazi u sistem po osobi dnevno Kreće se između 200 i 886 litara po osobi dnevno Razuman cilj: 175-225litara po osobi dnevno KAKVI SU SADAŠNJI REZULTATI POSLOVANJA?

4. PLAN REFORME SEKTORA VODOSNABDIJEVANJA I UPRAVLJANJA OTPADNIM VODAMA

5. Autori: Radna grupa imenovana od strane Ministarstva turizma i zaštite životne sredine (predstavnici svih ključnih zainteresovanih strana iz sektora vodosnabdijevanja i upravljanja otpadnim vodama u Crnoj Gori) Ekspertska pomoć finansirana od strane USAID-a i Ministarstva zaštite životne sredine Italije Trajanje procesa izrade Plana reforme:juni 2006. – april 2007. Usvojen od strane Vlade Crne Gore: juli 2007. REZIME PLANA REFORME

6. Osnovna sredstva u vlasništvu lokalne samouprave Tretiranje usluga vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda kao komercijalnih djelatnosti Potpuno pokrivanje troškova zasnovano na tarifnoj strukturi Regulatorni okvir u kontekstu prirodnog monopola Olakšavanje kapitalnih investicija od strane Vlade Crne Gore Promovisanje regionalizacije pružanja usluga od strane Vlade Crne Gore PRINCIPI SEKTORSKE POLITIKE KOJE JE USVOJILA RADNA GRUPA

7. Organizacija sektora Potpuna decentralizacija prenos ovlašćenja i odgovornosti na nivo lokalne samouprave Dobrovoljna regionalizacija Vodovodna i kanalizaciona preduzeća u vlasništvu lokalne samouprave Osnovna sredstva za pružanje usluga u vlasništvu lokalne samouprave Korporativni oblik preduzeća i korporativno upravljanje Nezavisan Odbor direktora Nezavisna spoljna revizija Komercijalizacija preduzeća Korporatizacija vodovodnih i kanalizacionih preduzeća kao pravnih lica Komercijalno ponašanje i praksa Regulacija prirodnog monopola Jedan regulator za sektor vodosnabdijevanja i upravljanja otpadnim vodama sa mogućnošću kasnijeg proširenja na ostale komunalne djelatonosti Kapitalno finansiranje preduzeća Vlada Crne Gore olakšava pristup kapitalu za osnovna sredstva preduzeća Lokalne samouprave/vodovodna i kanalizaciona preduzeća se kreću ka kreditnoj sposobnosti i servisiranju duga ELEMENTI REFORME

8. Novi zakoni i izmjene zakona Uspostavljanje regulatornog mehanizma za prirodni monopol Podrška lokalnoj samoupravi u korporativnom upravljanju, sklapanju ugovora o pružanju usluga građanima i model ugovorima za učešće privatnog sektora Podrška lokalnim vodovodnim i kanalizacionim preduzećima u implementaciji komercijalne prakse, poslovnom planiranju i potpunom pokrivanju troškova iz ostvarenih prihoda Podrška Vladi Crne Gore u uspostavljanju mehanizama za kapitalne investicije i osnivanju nacionalnog finansijskog tijela za podršku investicijama u oblasti vodovodne i kanalizacione infrastrukture, npr. osnivanje Revolving fonda za finansiranje infrastrukturnih projekata Podrška Vladi Crne Gore u donošenju modela i strategije za podsticanje regionalizacije usluga vodosnabdijevanja i upravljanja otpadnim vodama AKCIONI PLANOVI ZA IMPLEMENTACIJU REFORMI

9. Ključne aktivnosti : Formiranje Savjetodavne komisije i Radne grupe za izradu zakona; identifikovanje zainteresovanih strana Identifikovanje i analiza postojećih zakona koji utiču na sektor vodosnabdijevanja i upravljanja otpadnim vodama Izrada novih i amandmana na postojeće zakone Mišljenje Savjetodavne komisije Dostavljanje zainteresovanim stranama radi dobijanja komentara Konačna verzija novog zakona i amandmana Podnošenje konačnih nacrta nadležnim ministarstvima radi upućivanja u parlamentarnu proceduru NOVI ZAKONI I IZMJENE ZAKONA

10. Ključne aktivnosti: Konačno definisanje principa sektorske politike i usvajanje od strane Vlade Izrada zakonskih instrumenata Imenovanje Regulatornog odbora Imenovanje Izvršnog direktora Izrada kadrovskog plana i budžeta Uspostavljanje procedura za izdavanje licenci, praćenje i izvještavanje Uspostavljanje mehanizma za finansiranje regulatorne funkcije USPOSTAVLJANJE REGULATORNOG MEHANIZMA ZA PRIRODNI MONOPOL

11. Ključne aktivnosti: Transformacija vodovodnih i kanalizacionih preduzeća u korporativna privredna društva Obuka iz oblasti korporativnog upravljanja i izbora članova Odbora Nominacija/imenovanje članova Odbora Obuka iz oblasti ugovora o radu Sklapanje ugovora o radu sa generalnim direktorom preduzeća Angažovanje ovlašćenog računovođe Definisanje i potpisivanje Ugovora o pružanju usluga PODRŠKA LOKALNOJ SAMOUPRAVI U KORPORATIVNOM UPRAVLJANJU

12. Ključne aktivnosti: Obuka i izrada poslovnog (biznis) plana Izgradnja kapaciteta – sastavljanje izvještaja Obuka o radu u korisničkom servisu Obuka iz oblasti finansijskog upravljanja/ računovodstva zasnovanog na troškovnim centrima Obuka iz oblasti izrade bilansa proizvodnje i potrošnje vode /upravljanja potrošnjom/smanjenja vode koja ne donosi prihod Kvartalne posjete svakom preduzeću radi podrške i obuke PODRŠKA LOKALNIM VODOVODNIM I KANALIZACIONIM PREDUZEĆIMA U UVOĐENJU KOMERCIJALNE PRAKSE

13. USAID Konferencija o razvojnim fondovima u Bukureštu Izvještaj delegacije Crne Gore - proljeće 2005. Agencija Sjedinjenih Država za trgovinu i razvoj odobrava sredstva za izradu studije izvodljivosti Ministarstvu zaštite životne sredine - mart 2006. USAID pokrovitelj uvodnih aktivosti - april 2006. Početak izrade studije izvodljivosti od strane projektnog tima Međunarodne asocijacije razvojnih fondova - juli 2006. Završni izvještaj o studiji izvodljivosti - mart2008. OSNIVANJE REVOLVING FONDA U CRNOJ GORI

14. ZAKON O VODOSNABDIJEVANJU I UPRAVLJANJU OTPADNIM VODAMA CRNE GORE

15. Autori: Radna grupa imenovana od strane Ministarstva turizma i zaštite životne sredine (predstavnici svih ključnih zainteresovanih strana iz sektora vodosnabdijevanja i upravljanja otpadnim vodama u Crnoj Gori) Ekspertska pomoć finansirana od strane USAID-a Početak procesa izradeZakona juli 2007. Planirani završetak procesa izradeZakona avgust 2008.

16. Kvalitet Kvantitet Kontinuitet Održivost i zaštita životne sredine Korporativna nezavisnost i komercijalno ponašanje Transparentnost Zaštita javnog interesa KLJUČNI ELEMENAT - PRINCIPI

17. Vodovodno i kanalizaciono preduzeće sa nezavisnim Odborom direktora Odbor direktora odlučuje da li će radnici preduzeća vršiti pružanje usluga ili će biti angažovano drugo preduzeće Jedno vodovodno i kanalizaciono preduzeće osnovano za jednu opštinu ili dvije ili više opština mogu osnovati jedno vodovodni i kanalizaciono preduzeće Vodovodno i kanalizaciono preduzeće u vlasništvu opštine/opština KLJUČNI ELEMENAT - PREDUZEĆE

18. Osnovna sredstva u vlasništvu vodovodnog i kanalizacionog preduzeća. Osnovna sredstva se vode u knjigama vodovodnog i kanalizacionog preduzeća. KLJUČNI ELEMENAT – VLASNIŠTVO

19. Ugovori: Ugovor o vodosnabdijevanju zaključen između lokalne samouprave i vodovodnog preduzeća Ugovor o pružanju usluga građanima zaključen između vodovodnog preduzeća i krajnjih korisnika usluga Pojednostavljena procedura priključenja Saradnja sa drugim tijelima u planiranju i procjeni potreba KLJUČNI ELEMENAT – OSTALO

20. Regulatorno tijelo uspostavljeno specijalnim zakonom kojim se reguliše njegova uloga i obaveze. REGULATORNA FUNKCIJA ZA PRIRODNI MONOPOL

21. Nezavisni nacionalni regulator za prirodni monopol za sektor vodosnabdijevanja i upravljanja otpadnim vodama: kao protivteža prirodnom monopolu kojikarakteriše ovaj sektor, radi zaštite javnog interesa i stvaranja transparentnog i zakonitogokruženja koje promoviše efikasnost i finansijsku održivost sektora. Mogućnost proširenja nadležnosti na ostale srodne komunalne usluge, prvenstveno upravljanje čvrstim otpadom

22. U toku procesa izrade Plana reforme je postignuta potpuna saglasnost da se djelatnost vodosnabdijevanja i upravljanja otpadnim vodama treba ponašati komercijalno i biti finansijski samoodrživa Izražena zabrinutost da korisnici ne mogu priuštiti plaćanje cijene koja je potrebna za dostizanje finansijske samoodrživosti Da li zakon treba da govori o različitim standardima ili to nije “apsolutan” uslov, odnosno zahtjev? FINANSIRANJE DJELATNOSTI I PRINCIP POTPUNOG POKRIVANJA TROŠKOVA IZ POSLOVANJA

23. HVALA