Keuzevak Therapeutische Gemeenschappen

1. Keuzevak Therapeutische Gemeenschappen Toepassingen van de TG Woensdag 2 april 2003

2. Overzicht van de les • De therapeutische gemeenschap in de gevangenis * de ‘twee’ TGs * toepassingen in correctionele settings * overeenkomsten en verschillen • Andere hedendaagse toepassingen van de TG * de TG voor adolescenten * Verslaafde moeders en hun kinderen * ‘Mentally ill’ – dual diagnosis * Mensen met AIDS

3. TG’ s in de gevangenis • De TG in de gevangenis : democratisch vs. hiërarchisch (zie Rawlings, 1998) • De drugvrije hiërarchische TG : effectieve behandeling m.b.t. het reduceren van recidivisme en herval • Democratische TG : verlagen van ‘her-veroordelingen’ en positieve invloed op gedrag en psychische moeilijkheden • Interessante punten : • Tijd in programma • Nazorg • Gewelddadige en ‘moeilijke’ gedetineerden • Kleine TG’s ‘overleven’ meestal niet lang (veiligheid – behandeling) • Meer onderzoek is nodig

4. Therapeutische Gemeenschappen in de gevangenis (TG) Twee tradities: 1. Democratische Maxwell Jones TG ‘a small face-to-face residential community using social analysis as its main tool.’ 2. Concept-based Drugvrije TG ‘a drug-free environment in which people with addictive problems live together in an organized and structured way to promote change toward a drug-free life in the outside community.’

5. Kenmerken 1. Democratische Maxwell Jones TG (1) two-way communication on all levels; (2) decision-making on all levels; (3) shared (multiple) leadership; (4) consensus in decision-making; and (5) social learning by interaction in the ‘here and now’ Permissiveness, Democracy, Reality-testing, Communalism

6. Kenmerken 2. Concept-based TC Community-as-method is het meest essentiele kenmerk Community, Self-Help, Confrontation, Hierarchy

7. De TG in de gevangenis 1. Maxwell Jones TG 1950 - California - aandacht voor ‘de mens’ achter de gedetineerde (‘Prisoners are people’) Assessment van gedetineerden - ‘I-levels’ 1959 - Jones wordt visiting professor in Stanford (Social psychiatry in the community, in hospitals and in prisons)

8. De TG in de gevangenis Verschillende prison-based therapeutic communities - meest bekende is die in de gevangenis van Chino (Dennie BRIGGS) Deze Amerikaanse experimenten hadden een impact op het oprichten van prison-based TGs in o.a. het VK (Grendon), Nederland (Van der Hoeven Clinic), Denemarken (Herstedvester) en Zwitserland (Champdollon Prison, Geneve)

9. De TG in de gevangenis 2. De Concept-based TG 1962 Synanon - Nevada State Prison eind jaren ‘60 - Asklepieion: invloed voor heel wat andere TG’s zoals Terminal Island (California), Oxford (Wisconsin), Stillwater (Minnesota) en Ft. Grant (Arizona) rond de jaren ‘70 minder populair toch in 1977 Stayin Out (Ronnie Williams)

10. De TG in de gevangenis VERSCHEIDENE SUCCESVOLLE IN PRISON TGs KEY-CREST, Delaware (Martin, Butzin and Inciardi, 1995; Inciaridi et al., 1997 & 2001; Martin and Butzin, 1999) Amity TC in R. J. Donovan California State Prison (Wexler, 1997; Wexler et al., 1999) Kyle New Vision, Texas (Knight, Hiller, Simpson 1999) IMPACT (Lurigio, 2000; Schwartz, Lurigio & Slomka, 1996).

11. De twee TGs De twee TGs ontwikkelde vrij onafhankelijk, toch zien we dat beide modaliteiten heel wat kenmerken delen, voornamelijk m.b.t. TGs in de gevangenis. Ontmoeting Jones - Dederich loopt faliekant af Jones probeert actief beide TGs te ‘verzoenen’

12. Belangrijke links Vijf begrippenparen sociaal leren en ‘behavioural modification’ ‘permissiveness’ en ‘modeling’ democracy en hierarchy communalisme en ‘community as method’ ‘reality testing’ en ‘acting as if’.

13. Conclusies Beide prison-based TGs in essentie democratisch uitgebreid naar verschillende doelgroepen complementair sociaal leren als sleutelconcept confrontatie - dialoog motivatie is van essentieel belang staan voor dezelfde uitdagingen

14. De TG voor adolescenten • Jongeren met drugproblemen, overwegend mannelijk, lage SES, gebruik bij ouders, onstabiele famiale situatie, negatieve schoolresultaten, laag zelfbeeld • Overgang van druggebruik naar misbruik gerelateerd aan depressie, angst, ‘conduct disorder’ • Relatie tussen leeftijd bij eerste gebruik en psychopathologie

15. De TG voor adolescenten • Adolescenten die starten met TG-behandeling: * vaak ernstige problemen gerelateerd aan CD / anti-sociaal gedrag * vaak heel ernstige emotionele en psychologische problemen * verleden van schoolproblemen, zoals spijbelen, lage schoolresultaten, leerstoornissen, moeilijkheden met gezag

16. De TG voor adolescenten • Stellen behandeling voor verschillende uitdagingen: * vaak laag gemotiveerd * vaak verwezen naar behandeling vanuit een justitiële maatregel * vaak is extrinsieke druk nodig

17. Kenmerken • Setting: vglbaar met TG voor volwassenen, relaties tussen staf en cliënt lijken ‘parental’ • Programma: duur is meestal korter dan TG voor volwassenen, stafleden (professionelen en ervaringsdeskundigen) • Doel: ‘to provide a psychologically and physically safe, nurturing, and structured environment in which the young person can develop more adaptive personal and social behaviors, attitudes, and beliefs.’

18. Kenmerken • Structuur: fases (stijgende verantwoordelijkheid) • Onderwijs: adolescenten brengen meeste van hun tijd door op school (in de TG); zowel ‘education’ als ‘therapy’ • Familie: meerderheid van de TG’s familie-therapie • Recreatie: veel aandacht voor fysieke inspanningen

19. Specifieke elementen • Duur van het programma is meestal korter • Minder hiërarchisch en minder confronterend + adolescenten hebben meestal iets minder inspraak • Studeren is belangrijker dan werken • Familiewerking • Specifieke diensten: vb. assessment leerstoornissen

20. Specifiteit • Trend om specifieke TG’s op te richten voor adolescenten vanuit de vaststelling dat adolescenten unieke noden en behoeften hebben • Dit komt tot uitdrukking in aanpassingen van de TG behandeling (kortere duur, meer supervisie, …) • Betrekken van de familie • Gender-verschillen (vb. lagere retentie bij vrouwen) • Contiunal care

21. TG voor druggebruikende moeders en hun kinderen • Drie belangrijke redenen waarom specifieke aandacht voor deze doelgroep: * comorbide psychiatrische moeilijkheden * psychosociale stress * barrières om een behandeling te starten

22. TG voor druggebruikende moeders en hun kinderen • Kans op succes hoger wanneer moeder haar kind(eren) bij zich kan houden • Criminaliteit daalt • Zelfbeeld wordt positiever • Betere ouder-kind relaties • Voorbeeld: PAR TC

23. Specificiteit • Selectie cliënten: voornamelijk gebaseerd op ‘noden’ en niet op ‘contract’ (motivatie) • Psycho-educatie, sociaal leren – ‘support, educate, guide’ ipv ‘tear-down, build-up’ • Meer ge-individualiseerd • ‘Integrated’ behandelingsprogramma

24. TG voor MICA’s • MICA: Mentally Ill Chemical Abuser • Cliënten ‘vallen tussen twee stoelen’ • ‘Integrated’ behandeling in een hiërarchisch georganiseerde gemeenschap • Modificaties: meer flexibiliteit en reponsiviteit i.o.v. persoonlijke behoeften, kortere duur en minder confronterend

25. Algemene conclusies • ‘Richtlijnen’ voor modificaties van de TG ALGEMEEN *Alle stafleden dienen betrokken te zijn op de implementatie van de TG-benadering * ‘Cross training’ * Doelstellingen: abstinentie, socializatie en ‘right living’ met aandacht voor specifieke noden, i.c.

26. Algemene conclusies Adolescenten: onderwijs/ontwikkeling ‘Mentally ill’: contact met geestelijke gezondheidszorg AANDACHTSPUNTEN Duur van de behandeling Intensiteit van het programma Flexibiliteit