Çevre ve Orman Bakanlığı ÇYGM-Su ve Toprak Yönetimi Veysel ASLAN Daire Başkanı

1. ATIKSU YÖNETİMİ Çevre ve Orman Bakanlığı ÇYGM-Su ve Toprak Yönetimi Veysel ASLAN Daire Başkanı

2. İÇİNDEKİLER • ULUSAL ÇEVRE POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ • TÜRKİYENİN ÇEVRESEL VİZYONU VE TEMEL AMACI • ATIKSU MEVZUATI • OSB MEVCUT DURUMU • AB UYUM ÇALIŞMALARI VE YATIRIM İHTİYAÇLARI • ATIKSU YÖNETİM POLİTİKAMIZ • SONUÇLAR Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

3. ULUSAL ÇEVRE POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ • Sağlıklı ve Dengeli bir Çevrede Yaşama Hakkı • Sektörler Arası Entegrasyon • Kullanan-Kirleten Öder • Kirliliği Önleyici Tedbirlerin Alınması • Doğal Kaynakların Korunması • Sürdürülebilir Kalkınma • Kamu-Özel Sektör İşbirliği • Kamuoyunda Çevre Bilincinin Artırılması ve Halkın Katılımı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

4. TÜRKİYENİN ÇEVRESEL VİZYONU VE TEMEL AMACI • Vizyon: Ulusal Çevre Stratejisinin gerçekleştirilmesi ile Türkiye “Bugünkü ve gelecek kuşakların temel gereksinimlerinin sürdürülebilir kalkınma yaklaşımıyla sağlandığı, yaşam kalitesinin artırıldığı, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkını gözeten bir ülke olacaktır”. • Temel Amaç: Ülkemizde ekonomik ve sosyal şartları dikkate alarak ulusal çevre mevzuatımızın AB çevre müktesebatı ile uyumlaştırılarak uygulanması ile uygulamanın izlenmesi ve denetlenmesini sağlamaktır. • Alt Amaçlar: • Mevzuat Uyumu • Uygulama • Yatırım Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

5. TÜRKİYE’DE ATIKSU MEVZUATI ÇEVRE KANUNU (2872-1983) (5491-2006) Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği (2006) Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (2004) • Tebliğler • Numune Alma ve Analiz Metotları • Teknik Usuller Tebliğ • İdari Usuller Tebliğ • Tehlikeli Maddelerin Su ve • Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin • Kontrolü Yönetmeliği (2005) • İçme ve Kullanma Suyu • Elde Edilen ve Edilmesi Planlanan • Yüzeysel Suların Kalitesine Dair • Yönetmelik (2005) • Toprak Kirliliği Kontrolü • Yönetmeliği (2005) Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

6. ÇEVRE KANUNU Çevre Kanunu AB uyumu ve ülkemizin ihtiyaçları doğrultusunda 2007 yılı içersinde revize edilmiştir. Bu Kanunun amacı, bütün canlıların ortak varlığı olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamaktır. Çevre Kanunu’nun 8. maddesi gereği; “her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili Yönetmeliklere aykırı olarak alıcı ortama vermek YASAKTIR. Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlardailgililer kirlenmeyi önlemekle;kirlenmenin meydana geldiği hallerdekirleten, kirlenmeyi berteraf etmekiçin gerekli TEDBİRLERİ ALMAKLAyükümlüdürler. “ Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

7. ÇEVRE KANUNU Atıksu altyapı sistemlerini kullanan ve/veya kullanacaklar her türlü yatırım ve işletme giderlerine katılmak zorundadırlar. Yönetmeliklerde belirtilen yükümlülükleri yerine getiren kuruluşların arıtma tesislerinde kullandıkları elektrik enerji tarifesinde indirime gidilmesi kanunda yer almıştır. Faaliyetleri sonucu çevre kirliliğine neden olacak veya çevreye zarar verecek kurum, kuruluş ve işletmeler çevre yönetim birimi kurmak, çevre görevlisi istihdam etmekle yükümlüdürler. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

8. ÇEVRE KANUNU Atıksu arıtma tesisini kurmamış OSB’ler, arıtma tesisleri ile katı atık bertaraf tesislerinin kurulmasına ilişkin iş termin plânlarını bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde Bakanlığa sunmak ve kanunda belirtilen sürelerde işletmeye almak zorundadır. Kanun maddesine uygun 2006/15 sayılı İş Termin Planı Genelgesi yayımlanmıştır. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

9. OSB'LERDEN KAYNAKLANAN ATIKSULAR VE ARITILMA ORANLARI • Ülkemizde 4562 sayılı OSB Kanununa göre kurularak hükmü şahsiyet kazanmış 242 adet OSB mevcuttur. 107 OSB faaliyete geçmiştir.(OSB Üst Kurulu 2007) • Doluluk oranı ortalama %67 olan 65 adet OSB nin AAT durumu aşağıda verilmiştirr. -Arıtma tesisi mevcut olan 31 adet, -İnşaat ve ihale aşamasında 6 adet, -Belediye kanalizasyonuna deşar eden 9 adet, -Arıtma tesisi bulunmayan 19 adet, Söz konusu OSB’lerden yıllık 97.287.000 m3 atıksu oluşmaktadır. Bu atıksuların %75’i arıtılmaktadır ( TUİK-2004). Arıtılmayan Atıksu Miktarı 24.320.000 m³/yıl Arıtılan Atıksu Miktarı 72.967.000 m³/yıl Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

10. Sanayi • Ülkemizde 3217 imalat sanayiinden yaklaşık olarak yıllık 638 milyon m³ endüstri kaynaklı atıksu oluşmaktadır. Bu atıksuların % 36'sı arıtılarak, % 64'ü ise arıtılmadan alıcı ortamlara deşarj edilmiştir. 410 m3 atıksu yeniden kullanılmaktadır. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

11. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

12. AB UYUM ÇALIŞMALARI VE YATIRIM İHTİYAÇLARIAB Çevre Direktiflerini Uygulamak için Gereken Yatırım İhtiyaçları Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

13. Çevre Yatırımları Toplam Finansman İhtiyacı (2007-2023) (Milyon €) TOPLAM : 59.000 € Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

14. Çevre Yatırımları Finansman İhtiyacının Yıllara Göre Dağılımı (Milyon €) TOPLAM : 59.000 € Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

15. ATIKSU YÖNETİM POLİTİKAMIZ Üretici Sorumluluğu Su Kullanımının Azaltılması Suyun Yeniden Kullanımı Atıksu Geri Kazanımında Yeni Teknolojilerin Geliştirilmesi Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

16. Üretici Sorumluluğu -Kanalizasyon şebekesinin inşası veya iyileştirilmesi -Atıksu arıtma tesisinin inşaası -Atıksu altyapı sisteminin mevzuata uygun işletilmesi -Arıtma çamurunun çevre mevzuatına uygun bertarafı -Altyapı sistemini kullananlardan yatırım ve işletme giderlerinin tahsili Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

17. Su Kullanımının Azaltılması -Su kaçaklarının azaltılması -Temiz üretim teknolojilerinin uygulanması -Atıksuyun minimizasyonu Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

18. Suyun Yeniden Kullanımı -Sulama suyu olarak -Sanayi suyu (soğutma ve proses suyu olarak) -Yeraltı sularının suni beslenmesi -Meskun bölge içerisinde tekrar kullanım (Çift dağıtım sistemleri) -Rekreasyon alanlarının oluşturulması -Diğer kullanımlar (İnşaat, tuzlu su girişiminin önlenmesi, içme suyu gibi) Türkiye’de ise arıtılmış atıksular, Sulama ve Sanayi suyunda, Rekreasyon alanlarının oluşturulmasında kullanılmaktadır. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

19. Sanayi Suyu Olarak Tekrar Kullanım • Ülkemizde sanayi atıksularının tekrar kullanımı daha ziyade atıksuların geri kazanılarak tesis içinde geri devrettirilmesi şeklinde uygulanmaktadır. Bilhassa İstanbul civarındaki sanayi tesisleri için yüksek su maliyetleri sebebiyle atıksuların geri kazanılması ekonomik yönden de oldukça cazip olmaktadır. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

20. Atıksu Geri Kazanımında Yeni Teknolojilerin Geliştirilmesi Yeni teknolojilerin geliştirilmesinde hedefler • Su kullanımının azaltılması • Alıcı ortam su kalitesinin yükseltilmesi • Kalitesi uygun olmayan su kullanımı sebebiyle oluşan sağlık ve sosyal problemlerin çözümü Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

21. SONUÇLAR • Su kaynaklarının etkin ve sürdürülebilir korunması ve kullanılması için gerekli olan güncel yaklaşım ve politikaları belirlemek, • “Bütüncül yönetim”, “kirleten öder” ve diğer etkin prensip ve sistemlerin uygulanmasını gerçekleştirmek üzere gerekli mevzuat çalışmalarını yapmak, • Atıksu arıtma tesislerinin işletilmesi aşamasındaki kullanılan elektrikte teşvik amacıyla indirime gidilmesi, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

22. SONUÇLAR • Su kirliliğinin önlenmesi için uygun teknoloji ve sistem seçiminde Bakanlığımızın belirleyici ve yönlendirici olmasını sağlamak , • Ülkemizde toprak kirliliğinin kaynakları, mertebesi ve önlenmesine yönelik strateji geliştirmek, • Ulusal ve uluslararası uygun fon ve kaynaklarının ülkemizde su kirliliğinin önlenmesi açısından öncelik taşıyan projelere yönlendirilmesini sağlamak, • Avrupa Birliği Mevzuat Uyum çalışmalarını ülkemiz öncelik, ihtiyaç ve alt yapısını dikkate alarak gerçekleştirmek, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

23. SONUÇLAR • Altyapı yatırımlarının zamanında yapılması ve işletilmesi, • Kullanan-kirleten öder, • Su ve atıksu ücretleri yatırım ve işletme için minimum gelir akışını sağlamalı, • Çevre yönetim birimi kurmak veya görevlisi istihdam edilmesi, • Atıksuyun geri kazanılması, • Arıtma çamurunun uygun bertarafının sağlanması, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

24. SONUÇLAR • AAT uygun yer seçimi , • Ham su analiz sonuçlarına göre tasarım yapılması, • Kanalizasyon sistemine bağlantı yapan endüstrilerden gerekli tedbirlerin aldırılması, • Arıtma çamuru berterafının önceden planlanması, • Ülkede üretilen Elektro-mekanik aksamın kullanılması, • Bilhassa teknik altyapısı yeterli olmayanların kompleks olmayan sistemleri seçmeleri,(Basit, işletmesinin kolay, işletme masraflarının az olması), • AAT lerinin kademeli, Modüler (genişletilebilir) yapılması. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

25. TEŞEKKÜRLER Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü