DZIAŁANIA OSI 4 – LEADER W RAMACH PROW 2007 - 2013

1. DZIAŁANIA OSI 4 – LEADER W RAMACH PROW 2007 - 2013

2. Podstawa prawna podejścia Leader: - art. 61-65 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) - art. 37-39 rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)

3. Cele osi 4 - Leader • budowanie kapitału społecznego na wsi poprzez aktywizację mieszkańców oraz przyczynianie się do powstawania nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich • polepszenie zarządzania lokalnymi zasobami i ich waloryzacja

4. Główne założenia podejścia Leader (1) • jest oddolnym partnerskim podejściem do rozwoju obszarów wiejskich • jest realizowany poprzez Lokalne Grupy Działania (LGD) • lokalna społeczność wiejska opracowuje Lokalną Strategię Rozwoju (LSR) oraz realizuje wynikające z niej innowacyjne projekty łączące zasoby ludzkie, naturalne, kulturowe, historyczne, itp., wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego • Lokalna Grupa Działania wybiera projekty, których realizacja przyczynia się do osiągnięcia celów wspólnie opracowanej strategii

5. Główne założenia podejścia Leader (2) • wspierana będzie działalność Lokalnych Grup Działania, w tym realizowane przez nie projekty współpracy • sprzyja lepszemu wdrożeniu i absorpcji środków w ramach osi 3, której charakter działań i jej podstawowy cel odpowiada idei tworzenia LSR • realizacja osi 4 w dłuższej perspektywie czasowej przyczyni się do osiągnięcia celów osi trzeciej

6. Działania osi 4 - Leader • Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju - działanie 4.1 • Wdrażanie projektów współpracy - działanie 4.2 • Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania - działanie 4.3

7. Budżet osi 4 na lata 2007-2013 • 4.1 620 500 000,00 • 4.2 15 000 000,00 • 4.3 152 000 000,00 • Razem 787 500 000,00

8. Beneficjenci działań osi 4 - Leader Działanie 4.1 - Wdrażanie LSR: - beneficjenci działań osi 3. objętych osią 4, - beneficjenci tzw. „Małych projektów”: • osoby fizyczne zameldowane na obszarze działania LGD • osoby fizyczne prowadzących działalność gospodarczą, posiadające siedzibę na obszarze działania LGD; • osoby prawne: organizacje pozarządowe, kościoły i związki wyznaniowe oraz pozostałe osoby prawne posiadające siedzibę lub działające na obszarze LGD Działania 4.2 - Wdrażanie projektów współpracy: - LGD Działania 4.3 - Funkcjonowanie LGD: - LGD

9. Zasady finansowania w podejściu Leader Działanie 4.1 Wdrażanie LSR („Małe projekty”) - maksymalna wysokość dofinansowania kosztów kwalifikowalnych: 25 000 PLN - całkowita wartość projektu nie może przekraczać 100 000 PLN - 70% kosztów kwalifikowalnych Działanie 4.2 Wdrażanie projektów współpracy - pomoc jednorazowa - możliwość realizacji projektu w etapach -100 % kosztów kwalifikowalnych Działanie 4.3 Funkcjonowanie LGD - pomoc jednorazowa z wielokrotną płatnością - możliwość realizacji projektu w etapach - 100% kosztów kwalifikowalnych

10. Wybór Lokalnej Grupy Działania (LGD) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - instytucja zarządzająca Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa- Agencja Płatnicza informacja o wyborze LGD Samorząd Wojewódzki - podmiot wdrażający weryfikacja wniosku oraz ocena LGD i LSR,lista rankingowa LGDLokalna Grupa Działania LSR Lokalna StrategiaRozwoju wnioski o wybór LGDwraz z załącznikami m.in.. LSR umowa o warunkachi sposobie realizacji LSR Lokalna Grupa Działania

11. Kryteria dostępu dla Lokalnych Grup Działania (1) • partnerstwo trójsektorowe składające się z przedstawicieli sektora publicznego, gospodarczego i społecznego • na poziomie decyzyjnym partnerstwa przynajmniej 50% stanowią partnerzy gospodarczy i społeczni, w tym przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności: rolnicy, kobiety wiejskie, młodzi ludzie oraz ich stowarzyszenia • LGD przygotowuje Lokalną Strategię Rozwoju; obszar objęty strategią LGD jest spójny i obejmuje gminy wiejskie lub miejsko-wiejskie, z wyłączeniem miast powyżej 20 tys. mieszkańców lub gminy miejskie, z wyłączeniem miast powyżej 5 tys. mieszkańców

12. Kryteria dostępu dla Lokalnych Grup Działania (2) • obszar, na którym jest realizowana LSR, liczy co najmniej 10 tys. i nie więcej niż 150 tys. mieszkańców • dopuszcza się możliwość działania wyłącznie jednej LGD na danym obszarze • LGD musi posiadać potencjał administracyjny do zarządzania środkami publicznymi i wdrożenia LSR

13. Projekt wyboru LGD (1) • nabór wniosków o wybór lokalnej grupy działania odbywa się w trybie zamkniętym; ogłaszany jest dwukrotnie w okresie programowania • umowy z wybranymi Lokalnymi Grupami Działania zostaną podpisane przez odpowiedni samorząd województwa • po 3 latach od rozpoczęcia realizacji PROW przewiduje się weryfikację działalności LGD pod względem realizacji LSR oraz potencjału organizacyjno-administracyjnego i drugi nabór wniosków LGD

14. Projekt wyboru LGD (2) • po pozytywnym przejściu formalnej weryfikacji LGD i LSR sprawdzane są według kryteriów wyboru: • sprawdzenie potencjału LGD (ocena punktowa) • ocena jakości strategii (ocena punktowa) • LGD, które otrzymają min. 60% możliwych do uzyskania punktów za ocenę potencjału LGD i min. 50% możliwych do uzyskania punktów za ocenę LSR zostają zakwalifikowane do dofinansowania przez SW pod warunkiem dostępności środków w ramach danego województwa • LGD, które nie zostało wybrane, ma prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego

15. Wskaźniki produktu • liczba Lokalnych Grup Działania będzie się zwiększać w miarę wdrażania osi 4 Leader; można szacować; iż liczba Lokalnych Grup Działania będzie wynosiła pod koniec okresu programowania w latach 2007-2013 co najmniej 200 LGD • zaangażowanie w realizację osi 4 Leader będzie się zwiększać w miarę jej wdrażania; szacuje się, iż pod koniec realizacji PROW podejściem Leader będzie objęte ok. 50% obszarów wiejskich spełniających kryteria określone dla tego podejścia.

16. Ocena potencjału organizacyjno-administracyjnego LGD - projekt • struktura LGD • struktura organu decyzyjnego • zasady i procedury rozszerzania składu LGD • szczegółowe zasady i procedury funkcjonowania LGD • procedura wyboru projektów • kryteria oceny projektów przez LGD • dotychczasowa działalność LGD lub partnerów tworzących LGD • kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego

17. Ocena jakości LSR • związek i spójność przyjętych w LSR kierunków rozwoju z uwarunkowaniami lokalnymi • analiza SWOT • cele LSR • adekwatność przedstawianych przedsięwzięć w stosunku do celów LSR • zintegrowany charakter LSR • innowacyjny charakter proponowanych w LSR przez LGD rozwiązań i działań • zapewnienie udziału partnerów lokalnych i mieszkańców w procesie przygotowania LSR • metodologia ewaluacji własnej LGD i oceny realizacji LSR • budżet wraz z harmonogramem przedsięwzięć w ramach LSR • powiązanie z innymi dokumentami planistycznymi i wpływ na rozwój obszaru objętego LSR

18. Zakres strategii – projekt (1) • charakterystyka LGD jako jednostki odpowiedzialnej za realizację LSR • definicja obszaru objętego LSR wraz z uzasadnieniem jego wewnętrznej spójności • analiza SWOT dla obszaru objętego LSR, wnioski wynikające z przeprowadzonej analizy • opis procesu przygotowania LSR • opis procesu wdrażania i aktualizacji LSR • misja LGD • cele ogólne i szczegółowe LSR oraz planowane do realizacji przedsięwzięcia • uzasadnienie podejścia zintegrowanego realizowanego w ramach LSR • uzasadnienie podejścia innowacyjnego realizowanego w ramach LSR

19. Zakres strategii – projekt (2) • procedura wyboru projektów przez LGD w ramach działania 4.1, w tym przyjęte przez LGD kryteria lokalne wraz z opisem procedury ich zmiany • budżet LSR dla każdego roku realizacji LSR • zasady i sposób dokonywania ewaluacji własnej • powiązania LSR z innymi dokumentami planistycznymi związanymi z obszarem objętym LS • planowane działania/przedsięwzięcia realizowane przez LGD w ramach innych programów wdrażanych na obszarze LSR • wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich • informacja o załącznikach

20. Działanie 4.1 – Wdrażanie LSR W ramach LSR mogą być realizowane: • projekty kwalifikujące się do udzielenia pomocy w ramach działań osi 3 – Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej - projekty te muszą spełniać kryteria wyboru określone dla poszczególnych działań osi 3 - beneficjenci określeni dla działań osi 3 • „małe projekty” przyczyniające się do poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach działań osi 3

21. Zadania LGD wynikające z umowy o warunkach i sposobie realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju: • rozpowszechnia założenia zatwierdzonej LSR; • upowszechnia informacje o warunkach i zasadach udzielania pomocy na realizację projektów przedkładanych przez wnioskodawców, kryteriach wyboru projektów oraz sposobie naboru wniosków o pomoc; • informuje za pomocą dostępnych środków przekazu, m.in. strona WWW, ogłoszenie w prasie lokalnej, o możliwości wystąpienia do LGD w sprawie wyboru projektu do realizacji LSR w ramach działania 4.1 - „Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju”; • sprawdza zgodność projektu z założeniami LSR; • dokonuje wyboru projektu do finansowania z puli środków przyznanych LGD na realizację LSR w ramach działania 4.1. - „Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju”.

22. Finansowanie projektów w ramach osi3 PROW 2007-2013 informacja o zawarciu umowy Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa- Agencja Płatnicza Samorząd Wojewódzki - podmiot wdrażający wnioski o pomoc wybrane do finansowania wnioski o pomoc wybrane do finansowania w zależności od działań Organ decyzyjny LGD wybór wniosków do finansowania w ramach LSR LGD LGDLokalna Grupa Działania LSR Lokalna StrategiaRozwoju weryfikacja wniosku oraz ocena zgodności ze LSR,sprawdzenie dostępności środków wniosek o pomoc umowa o dofinansowanie projektu umowa o dofinansowanie projektu Wnioskodawca w ramach działań osi 3

23. Finansowanie małych projektów w ramach realizacji LSR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa- Agencja Płatnicza informacja o zawarciu umowy Samorząd Wojewódzki- podmiot wdrażający wnioski o pomoc wybrane do finansowania Organ decyzyjny LGD wybór wniosków do finansowania w ramach LSR, LGDLokalna Grupa Działania LSR Lokalna StrategiaRozwoju LGD weryfikacja wniosku oraz ocena zgodności z kryteriami dostępu i wyboru; sprawdzenie dostępności środków umowa o dofinansowanie projektu wniosek o pomoc Wnioskodawca w ramach tzw. małych projektów Małe projekty - projekty przyczyniające się do poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach działań osi 3 - Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej;

24. „Małe projekty” – projekt (1) • organizacji szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla ludności z obszaru objętego LSR; • promocji i rozwoju lokalnej aktywności, w tym promocji lokalnej twórczości kulturalnej i artystycznej, z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa kulturowego, historycznego oraz przyrodniczego; • rozwoju agroturystyki i turystyki na obszarach wiejskich, w tym: utworzenia lub zmodernizowania bazy informacji turystycznej oraz stron WWW, przygotowania i wydania folderów i innych publikacji informacyjnych, oznaczenia obiektów ważnych lub charakterystycznych dla obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju; • inicjowania powstawania, rozwoju, przetwarzania, wprowadzenia na rynek oraz podnoszenia jakości produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach, w tym naturalnych surowcach i produktach rolnych i leśnych oraz tradycyjnych sektorach gospodarki;

25. „Małe projekty” – projekt (2) • organizacji imprez kulturalnych, rekreacyjnych, sportowych na obszarze objętym działalnością LGD; • zakupu i nasadzenia tradycyjnej roślinności oraz starych odmian roślin (nasion, sadzonek, kłączy, bulw, etc.) w celu wykorzystania lub odnowienia cennego dziedzictwa przyrodniczego, lub kulturowego ze szczególnym wskazaniem na obszary chronione w tym obszary objęte siecią Natura 2000, • zakupu urządzeń i sprzętu (w tym komputerów z dostępem do Internetu) i ich udostępnianie na potrzeby społeczności wiejskiej w celu podniesienia jakości życia ludności na obszarze działania LGD; • renowacji, zabezpieczenia i oznakowania przydrożnych kapliczek, pomników przyrody, odkrywek geologicznych i innych miejsc i budowli charakterystycznych dla danej miejscowości i istotnych dla realizacji LSR wraz z uporządkowaniem terenu wokół tych miejsc;

26. „Małe projekty” – projekt (3) • odnawiania elewacji prywatnych budynków , ogrodzeń itp. charakterystycznych dla budownictwa danego regionu; • zakupu strojów, eksponatów i innego wyposażenia dla zespołów artystycznych, zespołów folklorystycznych oraz innych grup i zespołów kultywujących miejscowe tradycje i zwyczaje; • inwestycji służących utrzymaniu i kultywowaniu tradycyjnych zawodów i rzemiosła oraz inwestycji służących wspieraniu twórczości lokalnej lub ludowej; • budowy/odbudowy małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, tras narciarstwa biegowego i zjazdowego, tras rowerowych; • zakupu wyposażenia świetlic wiejskich  i ich remont.

27. Działanie 4.2 – Wdrażanie projektów współpracy Pomoc jest przyznawana LGD na realizację projektów współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej: • zawartych w LSR • nieuwzględnionych w LSR, ale zgodnych z celami LSR opracowanej i realizowanej przez LGD Na projekt współpracy składa się: • przygotowanie projektu, • realizacja projektu

28. Działanie 4.2 – Wdrażanie projektów współpracy (kryteria dostępu) • projekt zakłada realizację wspólnych przedsięwzięć przez partnerów projektu • projekt jest zgodny z LSR i przyczynia się do osiągnięcia celów LSR • przynajmniej jeden spośród partnerów biorących udział w projekcie współpracy musi być LGD wybraną w ramach realizacji osi 4-Leader PROW 2007-2013 i tylko koszty związane z uczestnictwem tego partnera w projekcie są kosztem kwalifikowalnym i mogą być pokryte ze środków osi Leader • w ramach projektu powołano koordynatora projektu

29. Działanie 4.3 – Funkcjonowanie LGD (1) • zapewnienie sprawnej i efektywnej pracy LGD wybranych w ramach realizacji osi 4 Leader • doskonalenie zawodowe osób uczestniczących w przygotowywaniu i realizacji LSR • budowania kapitału społecznego na wsi • pobudzenia zaangażowania społeczności lokalnej w rozwój obszaru • lepszego wykorzystanie potencjału obszarów wiejskich • badania nad obszarem objętym LSR • informowanie o obszarze działania LGD oraz o LSR

30. Działanie 4.3 – Funkcjonowanie LGD (2) • szkolenie kadr biorących udział w przygotowywaniu i wdrażaniu LSR • wydarzenia o charakterze promocyjnym związane z obszarem działania LGD i LSR • szkolenie lokalnych liderów • animowanie społeczności lokalnych • koszty bieżące LGD* *Koszty bieżące lokalnej grupy działania mogą stanowić maksymalnie do 15% wartości wszystkich działań przeprowadzonych przez LGD w ramach realizacji LSR.

31. Dziękujęza uwagę